Ngày 30-10, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tiến hành hội nghị thượng đỉnh tại Busan, Hàn Quốc. Trong cuộc hội đàm trực tiếp đầu tiên sau 6 năm, hai nhà lãnh đạo đạt được nhiều điểm đồng thuận quan trọng giúp “trấn an” nền kinh tế Mỹ, Trung Quốc và thế giới.

Tổng thống Trump (trái) và Chủ tịch Tập Cận Bình bắt tay trước khi hội đàm ở Busan, Hàn Quốc ngày 30-10. Ảnh: AP

Việc Tổng thống Trump mạnh tay áp thuế kể từ khi trở lại Nhà Trắng nhiệm kỳ 2 và việc Trung Quốc trả đũa bằng cách hạn chế xuất khẩu đất hiếm đã khơi mào căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. 

Trước khi bước vào hội đàm, ông Trump và ông Tập đã dành cho nhau những nhận xét nồng ấm. Ông Trump ca ngợi ông Tập là “nhà lãnh đạo vĩ đại của một quốc gia vĩ đại”. Đáp lại, ông Tập cho biết “rất vui” khi được gặp Tổng thống Mỹ sau nhiều năm. 

Trong phát biểu mở đầu cuộc họp, ông Tập Cận Bình cho rằng điều kiện mỗi quốc gia khác nhau khiến Trung - Mỹ không phải lúc nào cũng có cùng quan điểm và hai nền kinh tế hàng đầu thế giới thi thoảng xích mích cũng là lẽ tự nhiên. Nhưng bất chấp những khác biệt, ông Tập cho biết Trung Quốc và Mỹ “hoàn toàn có thể giúp nhau cùng thành công và thịnh vượng”. “Trong những năm qua, tôi đã nhiều lần công khai nói rằng Trung Quốc và Mỹ nên là đối tác và bạn bè”, Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh.

Cuộc họp kết thúc sau 1 giờ 40 phút, Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình bắt tay rồi cùng rời căn cứ Gimhae mà không phát biểu trước báo giới. Tổng thống Mỹ lên chuyên cơ Không Lực Một về nước, kết thúc chuyến công du kéo dài 5 ngày tại châu Á, trong khi lãnh đạo Trung Quốc tiếp tục thăm cấp nhà nước đến Hàn Quốc và dự hội nghị Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC).

Đạt thỏa thuận về thuế quan và đất hiếm

Phát biểu với báo giới trên chuyên cơ sau khi rời Hàn Quốc, Tổng thống Trump cho biết Washington và Bắc Kinh đã đạt thỏa thuận về thuế quan và đất hiếm.

Cụ thể, thuế suất mà Mỹ áp đặt đối với Trung Quốc liên quan vấn đề fentanyl sẽ giảm từ 20% xuống còn 10%. Qua đó, tổng mức thuế quan của Mỹ lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ hạ từ 57% xuống 47%. Đổi lại, Bắc Kinh nối lại việc mua đậu nành của Mỹ, duy trì xuất khẩu đất hiếm và nỗ lực trấn áp dòng chảy fentanyl vào Mỹ. Thỏa thuận về đất hiếm có thời hạn 1 năm và sẽ được đàm phán lại hằng năm.

Chủ nhân Nhà Trắng cho biết mức thuế được giảm vì ông tin rằng Trung Quốc đang hành động quyết liệt để ngăn chặn dòng chảy fentanyl vào Mỹ. Fentanyl là chất gây nghiện mạnh, thường được sử dụng trong y tế nhưng cũng là loại ma túy gây chết người hàng đầu tại Mỹ.

Tổng thống Trump còn cho biết sẽ đến Trung Quốc vào tháng 4-2026 và Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ có chuyến thăm tới Mỹ sau đó.

Ông Trump đã liên tục đề cập đến triển vọng đạt thỏa thuận thương mại với ông Tập kể từ khi hai nước “chốt” thỏa thuận khung sau vòng đàm phán thứ năm tại Malaysia cuối tuần qua. Thỏa thuận khung này bao gồm việc Mỹ tạm dừng kế hoạch đánh thuế bổ sung 100% lên hàng hóa Trung Quốc (bắt đầu từ ngày 1-11) và Trung Quốc hoãn áp dụng các biện pháp hạn chế xuất khẩu đất hiếm.
Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 30-10, Bắc Kinh và Washington đã “đạt được đồng thuận về các vấn đề kinh tế và thương mại quan trọng” sau cuộc gặp giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Trump.

“Cả hai bên nên hoàn tất các công việc tiếp theo càng sớm càng tốt, duy trì và thực hiện sự đồng thuận, đồng thời đưa ra những kết quả cụ thể để trấn an nền kinh tế Trung Quốc và Mỹ cũng như thế giới”, thông cáo trích dẫn phát biểu của ông Tập Cận Bình.

Việc Mỹ và Trung Quốc liên tục áp đặt thuế quan lên nhau đã làm rung chuyển nền kinh tế toàn cầu và gây tổn hại cho doanh nghiệp hai nước. Vì thế, cuộc gặp cấp cao giữa hai nhà lãnh đạo đã nhận được sự quan tâm đặc biệt từ dư luận.

HẠNH NGUYÊN (Theo Reuters, AP)