Trong nỗ lực chăm sóc sức khỏe mắt cho người dân ĐBSCL, đặc biệt là người cao tuổi (NCT), thời gian qua, Bệnh viện Mắt Sài Gòn Cần Thơ và hệ thống phòng khám của bệnh viện đã thực hiện nhiều chương trình khám và điều trị bệnh mắt miễn phí tại cộng đồng. Các bác sĩ còn chia sẻ về kiến thức chăm sóc sức khỏe mắt đúng cách, giúp NCT bảo vệ và cải thiện thị lực tốt hơn.

Bác sĩ khuyến cáo NCT chủ động chăm sóc sức khỏe mắt.

Đầu năm 2025, Bộ Y tế và Hội NCT Việt Nam ký kết chương trình Mắt sáng cho NCT Việt Nam, giai đoạn 2025-2028. Chương trình nhằm nâng cao nhận thức chăm sóc mắt; khám, tầm soát phát hiện và can thiệp điều trị kịp thời một số bệnh lý cơ bản về mắt, hạn chế tỷ lệ mù lòa và khiếm thị ở NCT; 100% NCT đã được khám, phát hiện đục thủy tinh thể được điều trị…

Góp phần thực hiện mục tiêu trên, từ đầu năm 2025 đến nay, Bệnh viện Mắt Sài Gòn Cần Thơ và hệ thống phòng khám tổ chức gần 150 chương trình khám mắt, cấp phát thuốc miễn phí cho hơn 17.000 người dân ĐBSCL, trong đó phần lớn bệnh nhân là NCT. Qua đó, phát hiện hơn 7.000 trường hợp mắc bệnh lý đục thủy tinh thể và các bệnh lý khác về mắt. Bệnh viện cũng đã hỗ trợ phẫu thuật hơn 2.000 trường hợp.

Bác sĩ Thạch Sa Mết, Bệnh viện Mắt Sài Gòn Cần Thơ, cho biết: "Tuổi tác cùng với các bệnh mạn tính làm gia tăng nguy cơ đục thủy tinh thể ở NCT, khiến các cụ giảm dần thị lực, nhìn mờ, chói sáng. Các cụ có bệnh đái tháo đường dễ bị bệnh võng mạc gây xuất huyết, phù hoàng điểm, giảm thị lực hoặc mù lòa. Người bệnh tăng huyết áp có thành mạch võng mạc dày lên theo thời gian, dễ xuất huyết, phù gai thị, cũng có thể dẫn đến mù. Với bệnh cườm nước, thường không có triệu chứng giai đoạn đầu, nhưng âm thầm làm tổn thương thần kinh thị giác. Người trên 60 tuổi còn bị thoái hóa hoàng điểm, đặc biệt ở người có thói quen hút thuốc lá kèm với bệnh sử tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu".

Theo bác sĩ Thạch Sa Mết, tại các chương trình khám mắt, bác sĩ thăm khám, đo tật khúc xạ, tư vấn sức khỏe mắt và cấp thuốc điều trị các bệnh mắt miễn phí cho bà con. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng giới thiệu nhiều dịch vụ kỹ thuật hiện đại, điều trị hiệu quả các bệnh lý mắt cho NCT được thực hiện thường quy tại bệnh viện. Một số phẫu thuật thường xuyên, như: phẫu thuật mộng thịt là kỹ thuật cắt bỏ mộng thịt và ghép kết mạc tự thân, giúp mắt trong sáng hơn, giảm nguy cơ tái phát, đảm bảo thẩm mỹ; phẫu thuật quặm mi: chỉnh hình mi mắt để không còn tình trạng lông mi cọ vào giác mạc, ngăn loét giác mạc và đau rát.

Với bệnh cườm nước, tùy trường hợp, các bác sĩ lựa chọn kỹ thuật như laser cắt mống mắt, laser mở bè củng giác mạc, phẫu thuật tạo lỗ rò hoặc đặt van dẫn lưu thủy dịch trường hợp bệnh nặng. Với các bệnh võng mạc do tuổi tác và bệnh toàn thân, bác sĩ kết hợp laser quang đông võng mạc, tiêm thuốc chống tân mạch, điều trị nội khoa kết hợp theo dõi sát đáy mắt.

Về bệnh lý đục thủy tinh thể thường gặp ở NCT, có nhiều kỹ thuật, trong đó hiệu quả là nhất phaco, kỹ thuật tán nhuyễn thể thủy tinh bằng siêu âm, vết mổ nhỏ, hồi phục nhanh. Bệnh nhân được đặt kính nội nhãn hiện đại với nhiều dòng đa dạng (kính đơn tiêu, loạn thị, đa tiêu…). Bên cạnh đó, còn có kỹ thuật phaco bằng laser femtosecond không dùng dao, cũng là một kỹ thuật hiện đại với hiệu quả điều trị chính xác cao, an toàn. Các bác sĩ cũng thực hiện kỹ thuật điều trị đục bao sau mổ thủy tinh thể, laser YAG capsulotomy, được thực hiện nhanh, không đau, giúp khôi phục thị lực.

Bác sĩ Thạch Sa Mết khuyến cáo NCT chủ động bảo vệ sức khỏe mắt. Các cụ cần thăm khám mắt ít nhất 1 lần/năm hoặc thăm khám sớm hơn nếu có bệnh nền như đái tháo đường, tăng huyết áp để phát hiện kịp thời các bệnh về mắt. Khi có dấu hiệu bất thường, như: nhìn mờ, chói sáng, ruồi bay, méo hình, đau nhức mắt, đỏ mắt, cần đi khám sớm để tránh biến chứng. Kiểm soát tốt sức khỏe tổng trạng và các bệnh toàn thân, như: đường huyết, huyết áp, mỡ máu cũng giúp hạn chế biến chứng trên mắt. Trong sinh hoạt hằng ngày, để bảo vệ mắt, các cụ cần đeo kính râm khi ra nắng, dùng ánh sáng đủ khi đọc sách, tránh môi trường khói bụi.

Bác sĩ cũng khuyến cáo chế độ dinh dưỡng góp phần cải thiện sức khỏe mắt cho NCT. Các bữa ăn cần bổ sung nhiều rau xanh, trái cây giàu vitamin A, C, E, kẽm, omega-3; hạn chế ăn mặn, quá nhiều dầu mỡ, hạn chế rượu bia, thuốc lá vì làm tổn hại mạch máu võng mạc. Với rau xanh, trái cây, ưu tiên loại có màu sẫm, như: rau bina, cải xoăn, súp lơ xanh, bí đỏ, ngô, cam, đu đủ, chứa nhiều lutein, zeaxanthin, giúp lọc ánh sáng xanh, ngăn thoái hóa hoàng điểm tuổi già.

Các thực phẩm giàu vitamin A, có trong cà rốt, khoai lang, gan động vật, lòng đỏ trứng, giúp duy trì giác mạc và thị lực trong bóng tối. Ngoài ra, các thực phẩm giàu vitamin C và E giúp chống oxy hóa, làm chậm tiến triển đục thủy tinh thể và thoái hóa hoàng điểm, có nhiều trong cam, bưởi, dâu tây, kiwi, hạnh nhân, hạt hướng dương, dầu thực vật. Các thức ăn giàu kẽm hỗ trợ vận chuyển vitamin A đến võng mạc, cần thiết cho thị lực ban đêm, có trong thịt bò, hải sản (hàu) và các loại hạt. Thực phẩm chứa Omega-3 (EPA, DHA) tốt cho thần kinh thị giác và giảm khô mắt có nhiều trong cá hồi, cá thu, cá mòi, hạt lanh, hạt chia.

Bác sĩ cũng khuyến cáo các cụ uống đủ nước, từ 1,5-2 lít nước/ngày, giúp giữ độ ẩm, hạn chế khô mắt. Lưu ý hạn chế rượu, bia, nước ngọt có gas vì làm mất nước và tăng nguy cơ bệnh lý toàn thân.

Bài, ảnh: THU SƯƠNG