Suốt mấy chục năm qua, Hollywood có "gia tài" ý tưởng làm phim bất tận từ các nhân vật nổi tiếng và tác phẩm văn học. Rất nhiều bộ phim tiểu sử, chuyển thể từ tác phẩm văn học đạt được thành công lớn, thu về hàng triệu USD. Dòng phim tiểu sử, chuyển thể từ tác phẩm văn học ngày càng được nâng tầm, không đơn thuần khai thác theo nguyên bản mà còn phản ánh theo nhiều góc độ với cách tiếp cận táo bạo, đa chiều.

Nở rộ phim về các nhân vật nổi tiếng

Những người nổi tiếng là đề tài không chỉ hấp dẫn đối với giới báo chí truyền thông, mà còn là nguồn cảm hứng của nhiều nhà biên kịch Hollywood. Cuộc đời của các nhân vật nổi tiếng với những ngày tháng thơ ấu khó khăn, những hoài bão và nỗ lực cống hiến cho xã hội,… đã được dựng thành nhiều phim ăn khách. "Steve Jobs", "The Danish girl", "I saw the light"… đã giúp đưa những nhân vật nổi tiếng đến gần hơn với công chúng nhiều thế hệ và giúp họ sống mãi trong lòng người hâm mộ.

Dòng phim tiểu sử nghe có vẻ khô khan nhưng thực chất có nét độc đáo riêng bởi cách khai thác vấn đề của các nhà làm phim ngày càng đa dạng. Khác với trước kia, các nhà làm phim dàn dựng để phản ánh nhân vật của mình qua nhiều góc độ: công việc, đời sống cá nhân, mặt tốt, mặt xấu, cũng như biến cố của nhân vật. Từ đó, tạo nên những thước phim sống động, chân thật. Chính vì thế, phim tiểu sử khá đa sắc, có chiều sâu, thậm chí qua đó nhiều nhân vật được khán giả yêu mến hơn. Các học giả cho rằng phim tiểu sử đang phát triển và dịch chuyển ra ngoài phong cách thông thường.

Mùa phim năm nay, dòng phim tiểu sử có đến hơn 20 tác phẩm. Nổi bật trong số này là "Steve Jobs"- tái hiện cuộc đời của ông vua công nghệ Steve Jobs- nhà sáng lập Apple. Khi mới ra mắt tại Liên hoan phim (LHP) Telluride (Mỹ), phim được khán giả và giới phê bình đánh giá tích cực. Các nhà phê bình cho rằng đây là phim đáng xem nhất trong mùa thu. Tờ Guardian cho rằng "Steve Jobs" là tác phẩm hay nhất từ trước tới nay của đạo diễn Danny Boyle- hơn cả "Slumdog Millionaire" từng mang về hàng loạt tượng vàng Oscar năm 2009.

Gây sốc và tạo đột phá có lẽ là phim "The Danish girl" của đạo diễn Tom Hooper. Khi trình chiếu tại LHP Venice, "The Danish girl" được đón nhận bằng tràng vỗ tay tán thưởng kéo dài hơn 10 phút- một điều hiếm xảy ra. Sức hút của "The Danish girl" đến từ câu chuyện "có một không hai" của tác giả David Ebershoff, kể về cuộc đời của họa sĩ Einar Wegener- người chuyển giới đầu tiên trong lịch sử, được biết đến với tên gọi mới là Lili Elbe. "The Danish girl" tái hiện chân thực hành trình tìm lại giới tính thật của một con người. Tờ Telegraph nhận xét phim là câu chuyện đầy tính nhân văn, cảm động; còn The Wrap dành những lời khen cho đạo diễn Tom Hooper- người đã làm tác phẩm có tính thẩm mỹ cao lại đầy cảm xúc.

Ngoài ra, các nhà làm phim tiểu sử cũng mạnh dạn khai thác những nhân vật nổi lên từ vụ tai tiếng, cụ thể như "Snowden" của đạo diễn Oliver Stone. "Snowden" là phim tiểu sử về cuộc đời của cựu nhân viên tình báo Mỹ Edward Snowden, dựa trên nội dung cuốn sách "The Snowden files: The inside story of the world’s most wanted man" của nhà báo Luke Harding, hứa hẹn sẽ tạo nên làn sóng tranh luận dữ dội.

Sở dĩ các đạo diễn đang háo hức với dòng phim tiểu sử là bởi hầu hết phim tiểu sử đều được đánh giá cao tại lễ trao giải thưởng của các LHP danh giá. Và đó cũng chính là lý do tạo nên cảm hứng và động lực để nhiều nhà làm phim đầu tư sản xuất. Đặc biệt, những năm gần đây Oscar tỏ ra khá mặn mà với dòng phim này. Thực tế, tự thân cuộc đời của các nhân vật chính trong phim tiểu sử đã đầy tính hấp dẫn nên phim tiểu sử xem như đã được bảo chứng về chất lượng. Hơn nữa, phim luôn truyền tải những thông điệp giá trị về cuộc sống. Vì vậy, việc dòng phim này được khán giả yêu thích và lên ngôi cũng không có gì lạ.

Phim chuyển thể từ văn học ngày càng được chuộng

Những tác phẩm văn học luôn là mảnh đất màu mỡ cho nghệ thuật thứ bảy khai thác. Bằng cách phù phép biến tác phẩm văn chương thành "con gà đẻ trứng vàng", các nhà làm phim Hollywood không những tạo cho các tác phẩm vĩ đại một đời sống mới mà còn giúp đưa những tác phẩm văn học đến gần với công chúng hơn. Đề tài, thể loại của phim chuyển thể từ văn học khá phong phú: từ tâm lý tình cảm, hành động đến khoa học giả tưởng. Câu chuyện chuyển thể được xem là khá gần gũi và gây tò mò, bởi lẽ sẽ mang đến cho khán giả góc nhìn mới lạ về nhân vật văn học- người mà họ vốn chỉ có thể tưởng tượng để hình dung ra.

Khác với những năm trước, dòng phim chuyển thể năm nay không dừng ở những câu chuyện lãng mạn, những cuộc chiến của các anh hùng mà còn chạm đến những vấn đề gai góc, nhạy cảm, tàn khốc hơn. Điển hình là dòng phim về tâm lý tội phạm đang tạo sự chú ý từ các nhà chuyên môn và khán giả. "Black Mass" của nhà làm phim Scott Cooper ra mắt tại LHP Venice và Telluride, đã tạo nên cơn sốt xuyên lục địa châu Âu và Bắc Mỹ bởi được đánh giá là câu chuyện điện ảnh sắc sảo và không kém phần gai góc. Phim dựa trên tiểu thuyết  "Black Mass: The True Story of an Unholy Alliance Between the FBI and the Irish Mob" của hai tác giả Dick Lehr và Gerard O’Neill, kể về Whitey Bulger- tên trùm tội phạm bắt tay với FBI trong hơn 30 năm để diệt trừ từng đối thủ.

Cùng thể loại tâm lý tội phạm, hành động, "The revenant" chuyển thể từ sách cùng tên của tác giả Michael Punke. Đạo diễn Alejandro González Inarritu đã tạo nên câu chuyện ám ảnh về gã thợ săn Hugh Glass- người may mắn sống sót khi bị đồng đội bỏ rơi vì gấu tấn công, quyết tâm quay trở lại với kế hoạch trả thù ghê rợn. Trong khi đó, "Beasts of No Nation" của đạo diễn Cary Fukunaga, chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Uzodinma Iweala, kể về bé trai Tây Phi bị cướp khỏi gia đình và đào tạo thành chiến binh nhí. Ra mắt tại LHP Venice, "Beasts of No Nation" được giới phê bình đánh giá là câu chuyện trần trụi về những chấn thương tâm lý của trẻ em ở những đất nước chiến tranh. Ngoài ra còn có "Legend" chuyển thể từ sách "The Profession of Violence: The Rise and Fall of the Kray Twins" của tác giả John Pearson, do Brian Helgeland làm đạo diễn, kể về cuộc đời của Ronnie và Reggie Kray- cặp song sinh tội phạm khét tiếng tại Anh, tạo nên gam màu mới trong thể loại phim chuyển thể.

Thường phim chuyển thể từ tiểu thuyết có câu chuyện tình lãng mạn, nhẹ nhàng thì nay, dòng phim này được khai thác táo bạo và hấp dẫn hơn. Lồng ghép trong những câu chuyện tình lãng mạn là quá trình đấu tranh, khẳng định cái tôi mạnh mẽ. "Carol" chuyển thể từ tiểu thuyết kinh điển "The Price of Salt", do Todd Haynes đạo diễn, chính là tác phẩm tiên phong với phong cách mới mẻ. "Carol" gai góc khi đề cập đến vấn đề đồng tính- vấn đề nhạy cảm trong bối cảnh New York (Mỹ) thập niên 1950. Ra mắt ở LHP Cannes, phim gây sốt với giới chuyên môn, giúp diễn viên Rooney Mara đoạt giải "Nữ diễn viên xuất sắc". Trong khi đó, "45 years" của đạo diễn Andrew Haigh, dựa trên truyện ngắn "In another country" của tác giả David Constantine, lại mang đến cung bậc cảm xúc mới. Đó là cuộc chiến giằng co giữa quá khứ và hiện tại của cặp vợ chồng đã kết hôn 45 năm, phải đối mặt sự xuất hiện của người thứ ba nhưng chỉ tồn tại trong tâm thức.

Theo dự báo của USA Today, xu hướng phim tiểu sử, chuyển thể từ văn học vẫn tiếp tục "làm mưa làm gió" ở Hollywood với cách thể hiện đa sắc và đa chiều hơn, tạo nên những tác phẩm ngày càng chất lượng.

ÁI LAM
(Tổng hợp từ telegraph, hollywoodreporter, latimes)