Ngân hàng Thế giới (WB) và Mỹ vừa chứng kiến các quan chức cấp cao 3 nước Israel, Jordanie và Palestine ký kết một thỏa thuận "lịch sử", đánh dấu quan hệ hợp tác hiếm hoi tại khu vực Trung Đông nhằm giải quyết vấn đề thiếu hụt nước sạch trầm trọng thông qua dự án xây dựng nhà máy khử mặn trên vịnh Aqaba và một đường ống dẫn nước thí điểm có tên gọi "Kênh đào đỏ-chết" nối liền biển Đỏ với biển Chết.

Theo đó, toàn bộ phần đường ống dài 180km trị giá 300-400 triệu USD cùng nhà máy có chi phí từ 500 triệu đến 1 tỉ USD sẽ được xây dựng trên lãnh thổ Jordanie và dự kiến hoàn tất trong vòng 3-5 năm. Mỗi năm có khoảng 100 triệu mét khối nước được bơm từ biển Đỏ đến một nhà máy ở thành phố Aqaba. Tại đây, phân nửa nguồn nước sẽ được lọc và phân bổ cho cả miền Nam Israel và Jordanie, phần còn lại được dẫn đến biển Chết vốn đang cạn dần với tốc độ 1 mét/năm. Thay vì trả tiền, Israel ngược lại cung cấp cho khu vực phía Bắc Jordanie nguồn nước ngọt lấy từ biển hồ Galilee. Ngoài ra, công ty cung cấp nước Mekorot của Israel cũng cam kết bán 20-30 triệu mét khối/năm cho Palestine với giá ưu đãi, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của người dân khu Bờ Tây.

Đây là một trong số ít các dự án hợp tác khu vực còn sót lại từ thời hoàng kim của tiến trình hòa bình giữa Israel và Palestine hồi những năm 1990. Các quan chức Israel, Jordanie và Palestine cho biết thỏa thuận này mang tính "lịch sử" và là bằng chứng cho thấy họ có thể cùng hợp tác liên quan các vấn đề sống còn, bất chấp những xung đột về mặt chính trị. Chứng kiến lễ ký kết, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nhận định, mặc dù dự án không liên quan trực tiếp đến tiến trình hòa bình đang bế tắc tại Trung Đông, nhưng việc chia sẻ nguồn nước là bước đi quan trọng có thể giúp khu vực này phát triển kinh tế, từ đó mở ra triển vọng chấm dứt cuộc xung đột dai dẳng giữa Israel và Palestine.

MAI QUYÊN (Tổng hợp)