Khi mùa lễ dâng y Kathina - một trong những ngày lễ lớn của Phật giáo Nam tông Khmer đến, những hộ làm nghề hoa giấy kiếng ở các xã Thuận Hòa, An Ninh, Phú Tâm... của TP Cần Thơ lại tất bật bước vào mùa. Nghề truyền thống hơn nửa thế kỷ này không chỉ góp phần tô điểm cho không khí lễ hội thêm rực rỡ, mà còn gìn giữ một nét đẹp văn hóa đặc trưng của đồng bào Khmer nơi đây.

Nhiều hộ làm cây hoa giấy đang tất bật bước vào mùa vụ.

Giữ “lửa” nghề truyền thống

Dọc tuyến đường về chùa Prés Buôl Prés Phék, xã Thuận Hòa, hình ảnh những người phụ nữ Khmer miệt mài bên những chồng giấy kiếng nhiều màu đã trở nên quen thuộc mỗi độ tháng 10, 11 dương lịch. Họ tỉ mỉ cắt, dán từng cánh hoa, lá bồ đề, ghép thành những chùm hoa rực rỡ sắc vàng, đỏ, tím, hồng… Những bông hoa giấy kiếng ấy sẽ được bà con phật tử mua về dâng lên chùa trong mùa lễ Kathina, biểu trưng cho lòng thành kính và biết ơn đối với đức Phật cùng chư tăng sau 3 tháng an cư kiết hạ.

Bà Thạch Thị Siênh, ấp Phước Hòa (xã Thuận Hòa), chia sẻ: “Hồi còn nhỏ, mỗi lần đến mùa lễ dâng bông, Kathina trong chùa, mẹ tôi thường đi hái bông cỏ dại, rồi cắt giấy màu thành từng mảnh nhỏ, xếp - cuốn - dán tạo hình cánh hoa để cho tôi đi chùa dâng bông cùng với với bà con. Từ đó, nghề làm bông hoa bằng giấy kiếng trong xóm lan rộng sang một số ấp, vật liệu trang trí ngày càng hiện đại”.

Nghề làm hoa bằng giấy kiếng ở đây đã có hơn nửa thế kỷ. Ban đầu, người dân tự làm để trang trí chùa trong các dịp lễ lớn, sau dần phát triển thành nghề truyền thống. Dù trải qua bao thay đổi, người dân vẫn giữ cách làm thủ công, tỉ mỉ, đậm nét dân gian, thay vì dùng vật liệu công nghiệp hiện đại.

Bà Lý Thị Sà Monh, ngụ ấp Phước Thuận (xã Thuận Hòa), người gắn bó gần 40 năm với nghề, chia sẻ: “Mỗi mùa Kathina đến, nhà tôi làm không kịp đơn đặt hàng từ các địa phương. Tuy vất vả nhưng vui, vì có thêm thu nhập cho gia đình. Cả nhà làm từ sáng tới tối, ai cũng cố gắng để kịp giao sản phẩm cho khách hàng. Mùa cao điểm trong tháng 10 và 11 dương lịch (trước mùa Lễ hội Óoc Om Bóc - Đua ghe Ngo).

Theo bà Sà Monh, nghề làm cây hoa bằng giấy kiếng không cần vốn lớn, chủ yếu đòi hỏi sự khéo tay và kiên nhẫn. Một người làm giỏi trong ngày có thể hoàn thành loại cây cao 60cm; còn loại lớn chiều cao 1,6m thường cần hai người cùng làm, giá bán dao động từ 160.000 đồng đến 1,5 triệu đồng/cặp, tùy kiểu dáng và độ cầu kỳ. 

Em Thạch Thị Lin Đa, một thiếu nữ Khmer ở ấp Phước Thuận (xã Thuận Hòa), bày tỏ: “Tôi theo mẹ học nghề từ nhỏ. Làm nghề thu nhập không cao, nhưng vui vì được góp phần làm đẹp cho chùa, cho lễ hội của đồng bào dân tộc Khmer mình”.

Gìn giữ nét đẹp văn hóa Khmer

Trong đời sống tâm linh của đồng bào Khmer, cây hoa giấy dâng chùa không chỉ mang tính trang trí, mà còn là biểu tượng của lòng thành kính và ước nguyện bình an. Mỗi cây hoa giấy được dâng lên chùa là tấm lòng tri ân Tam Bảo, cầu cho phúc lành, mưa thuận gió hòa.

Hiện nay, ngoài xã Thuận Hòa, nghề này còn được duy trì tại xã An Ninh, xã Phú Tâm..., mỗi nơi còn khoảng 5-6 hộ gắn bó với nghề. Thượng tọa Thạch Bonl, Trụ trì chùa Prés Buône Prés Phék, cho biết: “Cây hoa giấy làm bằng kiếng là nét riêng của đồng bào Khmer. Trong lễ Kathina, ngoài hoa tươi, những cây hoa giấy kiếng do người dân, bà con phật tử tự tay làm ra khiến không gian thêm sắc màu, ấm áp. Nhà chùa luôn khuyến khích bà con giữ nghề, vì đó là cách gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc”.

Mùa Kathina năm nay lại đến, sắc vàng, sắc đỏ, xanh của cây hoa giấy kiếng lại rực rỡ trên khắp các ngôi chùa Nam tông Khmer. Mỗi bông hoa, mỗi bàn tay tỉ mỉ cắt, xếp là minh chứng cho tình yêu nghề, lòng kính Phật và sức sống bền bỉ của một nghề truyền thống đã được gìn giữ suốt hơn nửa thế kỷ qua.

Bài, ảnh: THẠCH PÍCH