Trước diễn biến phức tạp của tình trạng sạt lở bờ sông, xói lở bờ biển, tháng 6-2018, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ra mắt Bản đồ Webgis về sạt lở bờ sông, bờ biển vùng ĐBSCL (Bản đồ Webgis). Bản đồ này được thiết kế trên nền tảng Web, có thể truy cập trên laptop, máy tính bảng, smartphone. Đồng thời, sử dụng nhiều nền bản đồ: Google, Open Street, vệ tinh... giúp người dùng tra cứu thông tin điểm sạt lở như chiều dài, độ sâu; tác động đến môi trường, con người… với những con số, hình ảnh, video cụ thể qua đó sẽ giúp cảnh báo sớm đối với người dân, cũng như hỗ trợ công tác tuyên truyền.

Giao diện Bản đồ sạt lở bờ sông, bờ biển trên màn hình điện thoại thông minh.

Qua gần 2 năm triển khai, hiện 13 tỉnh, thành của vùng đã tổ chức cập nhật dữ liệu sạt lở lên Bản đồ Webgis. Số liệu thống kê cho thấy, toàn vùng có 564 vị trí sạt lở bờ sông, bờ biển với chiều dài hơn 834km. Trong đó, sạt lở đặc biệt nguy hiểm 104/203km, chiếm tỷ lệ khoảng 35%; sạt lở nguy hiểm 121 điểm/246,6km, chiếm tỷ lệ 29%; sạt lở bình thường 339 điểm/294,4km, chiếm tỷ lệ 36%. Từ năm 2011 đến 2018, từ nhiều nguồn kinh phí, các địa phương vùng ĐBSCL đã xử lý được 141 điểm sạt lở bờ sông, bờ biển với tổng chiều dài trên 215km, tổng kinh phí trên 11.440 tỉ đồng. Từ năm 2018 đến nay, Trung ương và các tổ chức quốc tế đã hỗ trợ, có kế hoạch đầu tư và đang đề xuất từ nguồn vốn ODA cho các tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL với tổng kinh phí 7.384 tỉ đồng. Nguồn vốn này phục vụ xử lý 102 khu vực sạt lở cấp bách bờ sông, bờ biển với tổng chiều dài trên 184km.

Như vậy, từ các dữ liệu cập nhật của địa phương trên Bản đồ Webgis, các bộ ngành Trung ương đã có bước hỗ trợ kịp thời. Tuy nhiên, theo đánh giá của Tổng cục Phòng chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, dữ liệu cập nhật trên bản đồ số lượng còn hạn chế,  thông tin chưa đầy đủ; đa số chưa có hình ảnh hoặc video hiện trạng. Việc đánh giá, phân loại sạt lở bờ sông, bờ biển ở các địa phương còn lúng túng, chưa thống nhất, chưa bám sát các tiêu chí phân loại sạt lở do Chính phủ quy định dẫn đến một số địa phương cập nhật quá nhiều các điểm sạt lở đặc biệt nguy hiểm trên bản đồ. Thời gian qua, Trung ương đã tập trung các nguồn lực để hỗ trợ các tỉnh, thành trong vùng xử lý sạt lở cấp bách bờ sông, bờ biển. Nhiều khu vực sạt lở đã được xử lý nhưng chưa được rà soát, cập nhật vị trí trên bản đồ dẫn đến nhiều công trình thi công hoàn thành nhưng chưa có thông tin cụ thể…

Mới đây, tại Hội nghị Hướng dẫn cập nhật cơ sở dữ liệu và sử dụng bản đồ Webgis về sạt lở bờ sông, bờ biển vùng ĐBSCL, ông Tăng Quốc Chính, Vụ trưởng Kiểm soát an toàn thiên tai, Tổng cục Phòng chống thiên tai, nhấn mạnh: ĐBSCL đang đối mặt với các nguy cơ từ các đập thủy điện thượng nguồn, sụt lún đất, nước biển dâng. Vì vậy, việc hoàn thiện Bản đồ Webgis là vô cùng cấp bách hiện nay. Những dữ liệu nền chính xác sẽ giúp các địa phương đưa ra giải pháp phòng chống, ứng phó trước mắt và lâu dài nhằm giảm thiểu đến mức thấp nhất thiệt hại do sạt lở. Việc cập nhật dữ liệu cũng là nền tảng để Bộ Kế hoạch và Đầu tư hoàn thiện Quy hoạch vùng ĐBSCL thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo tinh thần Nghị quyết số 120/NQ-CP của Chính phủ về phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu.

Để sớm hoàn thành bộ cơ sở dữ liệu dùng chung phục vụ công tác quản lý, chỉ đạo phòng chống sạt lở bờ sông, xói lở bờ biển Tổng cục Phòng chống thiên tai đề nghị các địa phương thường xuyên rà soát, thu thập, bổ sung, phân loại và tổ chức cập nhật dữ liệu đưa lên Bản đồ Webgis. Những thông tin, dữ liệu cập nhật lên bản đồ phải đảm bảo tính khách quan, trung thực và phải có sự thống nhất của lãnh đạo địa phương để thống nhất dữ liệu cập nhật, cách phân loại và kinh phí đề xuất. Tổng cục Phòng chống thiên tai cũng yêu cầu các cán bộ đầu mối có trách nhiệm tham gia nhóm Viber, Zalo do Vụ Kiểm soát an toàn thiên tai thành lập để chia sẻ thông tin và phối hợp giải quyết khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện.

Bài, ảnh: QUẾ LIM