Bài, ảnh: T. TRINH

Từ lâu nay, TP Cần Thơ được mệnh danh là đô thị sông nước của miền Tây. Nhằm góp phần xây dựng TP Cần Thơ văn minh và sạch đẹp, thời gian qua, thành phố đã tăng cường các giải pháp đẩy mạnh thu gom, phân loại rác thải trên địa bàn. Ðồng thời, dành nhiều sự quan tâm nhằm tìm kiếm các giải pháp hữu hiệu để ngăn chặn tình trạng rác thải bị vứt bừa bãi xuống sông, kênh, rạch…

Lễ ký kết triển khai dự án Vì sông Mekong không rác - Thí điểm mô hình kinh tế tuần hoàn tại các chợ nổi ở Cần Thơ.

TP Cần Thơ nằm ở vùng trung - hạ lưu và ở vị trí trung tâm ÐBSCL, trải dài trên 65km dọc bờ Tây sông Hậu. Do nằm cạnh sông lớn, Cần Thơ có mạng lưới sông, kênh, rạch khá dày. Theo thống kê, trên địa bàn thành phố có tổng cộng 13 sông cùng hệ thống kênh, rạch chằng chịt. Ðể giảm thiểu rác thải cho các dòng sông, kênh, rạch, thời gian qua, các sở, ban ngành và các tổ chức chính trị - xã hội tăng cường công tác tuyên truyền, vận động cán bộ, hội viên, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư tích cực tham gia vào các hoạt động như thu gom, phân loại rác thải, ra quân thu gom rác thải trên một số dòng sông, tuyến kênh, rạch. Ðồng thời, đẩy mạnh phong trào “chống rác thải nhựa” nhằm hạn chế sử dụng túi ni lông và sản phẩm nhựa dùng một lần, khuyến khích người dân sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Cùng đó, thành phố tăng cường hợp tác trong và ngoài nước tìm kiếm các giải pháp hữu hiệu thu gom rác thải trên sông.

Trong những nỗ lực đó, dự án Vì sông Mekong không rác - Thí điểm mô hình kinh tế tuần hoàn tại các chợ nổi ở Cần Thơ được tài trợ bởi Công ty TNHH Dow Chemical Vietnam thông qua Tổ chức Charities and Foundation America, thực hiện bởi Trung tâm Hỗ trợ Phát triển Xanh và Trung tâm Nghiên cứu Tài nguyên và Phát triển nông thôn chính thức khởi động vào tháng 5 vừa qua. Dự án tập trung vào lĩnh vực rác thải trên sông ở 2 điểm du lịch nổi tiếng tại Cần Thơ là chợ nổi Cái Răng và Khu du lịch Cồn Sơn. Qua đó, góp phần cải thiện môi trường sống và bảo tồn hệ sinh thái bằng việc giảm khoảng 300-400 tấn rác thải mỗi năm trên sông Mekong và trực tiếp giúp đỡ cuộc sống cho hơn 150.000 người sinh sống (15 cộng đồng) tại nơi triển khai dự án, gồm: quận Bình Thủy và quận Cái Răng.

Theo ông Ekkasit Lakkananithiphan, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Dow Chemical Vietnam, những kết quả đạt được của dự án này không chỉ góp phần xây dựng TP Cần Thơ ngày càng xanh - sạch - đẹp mà còn thực hành tốt để thực hiện các quy định của Luật Bảo vệ môi trường, Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030.

Bà Cao Thị Minh Thảo, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Cần Thơ, cho biết: Dự án “Vì sông Mekong không rác - Thí điểm mô hình kinh tế tuần hoàn tại các chợ nổi ở TP Cần Thơ” thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn, giảm thiểu rác thải từ sông ra biển và tạo sự thay đổi hành vi trong quản lý rác thải của cộng đồng địa phương. Cùng với đó, tăng cường các hoạt động thu gom, phân loại rác thải, tái sử dụng và tái chế rác thải, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của cộng đồng, cải thiện chất lượng môi trường ở khu vực chợ nổi Cái Răng và Cồn Sơn, góp phần làm cho chợ nổi Cái Răng và Cồn Sơn ngày càng trở thành những điểm du lịch nổi bật của TP Cần Thơ. Sở sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị có liên quan kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc phát sinh, triển khai có hiệu quả các hoạt động của dự án.

Trước đó, TP Cần Thơ cùng Tổ chức The Ocean Cleanup (TOC) của Hà Lan đã khánh thành “Thuyền thu gom tự động rác nổi trên sông - Interceptor 003” trên sông Cần Thơ. Ðồng thời, tổ chức nhiều hội thảo, trao đổi, thảo luận về giải pháp phát triển kinh tế tuần hoàn, nhất là trong lĩnh vực xử lý, tận dụng, tái chế rác thải. Hệ thống làm sạch sông ngòi Interceptor 003 do tổ chức TOC và Công ty Coca - Cola Việt Nam hợp tác triển khai và được hạ thủy trên sông Cần Thơ từ tháng 12-2021. Ðây là cỗ máy có thể tự động thu gom rác nổi trên bề mặt sông, vận hành bằng năng lượng mặt trời.

Ông Nguyễn Chí Kiên, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Cần Thơ, cho biết: Dự án đã phát huy hiệu quả tốt, góp phần làm sạch rác thải trên sông và hạn chế rác thải trôi ra biển, góp phần làm sạch môi trường biển. Du khách đến Cần Thơ tham quan du lịch sông nước và được giới thiệu về dự án đều đánh giá cao kết quả hoạt động của dự án.

Theo thống kê của Công ty TNHH Kim Delta Vietnam từ ngày 21-12-2021 đến ngày 22-4-2022, đơn vị đã bốc dỡ được 8 lượt rác thải thu gom bởi Interceptor 003. Qua phân tích, trung bình mỗi ngày Interceptor 003 thu gom được 400kg rác thải. Trong đó, có 4% rác thải nhựa, 83% rác thải hữu cơ và 13% rác thải khác. Ông Steven Starmans, đại diện Công ty TNHH Kim Delta Vietnam cho biết: Là thành viên của dự án “Nghiên cứu chất thải Interceptor 003”, công ty đang phối hợp với Ðại sứ quán Vương quốc Hà Lan để nghiên cứu và đưa ra phương pháp xử lý rác thải sông ngòi bền vững. Qua nghiên cứu khối lượng rác thải thu gom trên sông Cần Thơ từ Interceptor 003, công ty đề xuất các giải pháp quản lý chất thải bền vững. Ðó là, kết hợp rác thải nhựa thu gom từ Interceptor 003 với rác thải nhựa thu gom từ rác thải sinh hoạt của thành phố tái chế thành các sản phẩm sử dụng khu vực công cộng như thùng rác, ghế...; lượng rác thải hữu cơ thu gom có thể sử dụng phương pháp tiêu hóa kỵ khí sản xuất điện sinh hoạt...