25/07/2013 - 14:09

Cần minh bạch giá cả, chất lượng các sản phẩm nông sản

Người tiêu dùng ngày càng quan tâm hơn đến nguồn gốc, xuất xứ các mặt hàng nông sản, trái cây. Ảnh: V. CÔNG

Dù làm tốt khâu kiểm soát chất lượng trong chuỗi sản xuất, cung ứng sản phẩm nhưng nhiều doanh nghiệp xuất khẩu nông sản và thủy sản Việt Nam hiện còn ngại minh bạch thông tin đến người tiêu dùng. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Công Tuấn khẳng định, trong thời đại thông tin, việc cung cấp thông tin rõ ràng, minh bạch đến người mua và người tiêu dùng được coi là một công cụ hữu hiệu để tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam.

Thông tin không rõ ràng

Trong nhiều năm qua, các sản phẩm như gạo, cà phê, thủy sản, hạt điều, hạt tiêu luôn đứng ở tốp đầu xuất khẩu các mặt hàng nông sản trên thế giới nhưng nông sản Việt Nam vẫn xuất khẩu chủ yếu ở dạng thô, giá thấp hơn giá nông sản cùng loại xuất xứ từ các nước khác. Mặc dù, cho đến nay, Việt Nam có không ít nhà sản xuất uy tín, có chuỗi sản xuất và sản phẩm được chứng nhận bởi các tổ chức chứng nhận khắt khe nhất như: BAP, GAP, ASC, CS… nhưng, thông tin về sản phẩm cũng như về doanh nghiệp (DN) hầu như không được truyền tải đúng lúc, đúng kênh phân phối đến người tiêu dùng. Đặc biệt là doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của nước ta chưa coi trọng việc cung cấp thông tin rõ ràng, minh bạch đến người mua.

Ông Lý Hoàng Hải, Phó Giám đốc dự án truy xuất nguồn gốc (Traceverified) cho biết, hiện, các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản và thủy sản của Việt Nam thực hiện việc truy xuất nguồn gốc theo phương thức còn lạc hậu, chủ yếu dựa vào hồ sơ lưu trữ nên người tiêu dùng khó có khả năng tiếp cận. Một nhược điểm nữa của phương pháp này là tốn nhiều thời gian và công sức trong việc ghi chép hay tìm kiếm thông tin.

Thứ trưởng Hà Công Tuấn cho biết, về phía cơ quan quản lý, mặc dù đã có ban hành những quy định về khuyến khích cung cấp thông tin, thực hiện truy xuất nguồn gốc để hội nhập với thế giới, nhưng không ít cơ quan nhà nước vẫn chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của việc chủ động đưa thông tin đến các thị trường tiêu thụ quốc tế bằng những công cụ và phương tiện hiện đại, đồng thời góp phần giảm thiểu thủ tục cho các doanh nghiệp.

Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn, TS. Đặng Kim Sơn cũng cho rằng, trên thị trường, doanh nghiệp cần minh bạch về giá cả, chất lượng sản phẩm, môi trường, quản lý lao động, nguồn gốc xuất xứ… để có sự cạnh tranh công bằng. Bên cạnh đó, cũng cần phải đẩy mạnh việc thu thập thông tin thị trường, giá cả thế giới, học và làm quen với môi trường thông tin minh bạch hiệu quả, nâng cao vị thế của mình. Đồng tình với các quan điểm trên, Phó Chủ tịch Hiệp hội chế biến và XK thủy sản Việt Nam (Vasep), Nguyễn Hữu Dũng nhấn mạnh: Minh bạch thông tin là yêu cầu khách quan. Điều đó buộc các doanh nghiệp phải ghi rõ thành phần, chất lượng… trong sản phẩm của mình để người tiêu dùng lựa chọn. Hàng hóa đưa ra thị trường cần phải dán nhãn và mã số để có thể truy xuất nguồn gốc từ lúc nhập vào đến khi bán ra.

Tổn hại lợi ích của người tiêu dùng

Theo Thứ trưởng Hà Công Tuấn, việc các doanh nghiệp còn ngại ngần trong cung cấp thông tin có thể làm mất đi khả năng cạnh tranh. Điều này cũng dẫn đến tình trạng gian lận thương mại không truy rõ nguồn gốc sản phẩm cũng như các thông tin cần thiết ghi trên bao bì ngày càng diễn biến phức tạp, làm tổn hại lợi ích của người tiêu dùng. Theo phương pháp truyền thống, việc truy xuất nguồn gốc được ghi chép bằng tay, lưu trữ bằng giấy tờ sổ sách. Các bộ hồ sơ truy xuất nguồn gốc được quản lý bằng mã số truy xuất nguồn gốc nội bộ của doanh nghiệp. Thông tin truy xuất được thực hiện thông qua việc tổng hợp giấy tờ, rủi ro cao và thiếu minh bạch. Còn với truy xuất nguồn gốc điện tử, thông tin được số hóa lưu trữ trên hệ thống mạng máy tính. Mã số truy xuất nguồn gốc cho từng lô hàng, theo các tiêu chuẩn quốc tế và duy nhất trên toàn cầu. Thông tin truy xuất nhanh, nhận thông tin thời gian thực.

Ông Lý Hoàng Hải cho biết thêm, hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử này đã đưa đến cho doanh nghiệp một công cụ hiện đại để chuyển thông tin về sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam đến với người mua và người tiêu thụ trên thị trường thế giới. Áp dụng truy xuất nguồn gốc điện tử giúp doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đáp ứng một cách kịp thời và chính xác các yêu cầu của khách hàng nước ngoài về truy xuất nguồn gốc và thông tin về các chỉ tiêu chất lượng. Ông Hải cũng nhấn mạnh, nhờ sự đa dạng và tính linh hoạt có thể đáp ứng báo cáo cho nhiều loại hình sản phẩm khác nhau, việc áp dụng hệ thống TraceVerified sẽ cho phép mỗi lô hàng được dán 1 tem (trace Report) hoặc in trực tiếp lên bao bì những thông tin đã được mã hóa. Bên cạnh đó, các thông tin về sản phẩm sẽ được đưa lên mạng. Sau đó chỉ cần dùng một thiết bị như điện thoại hay thiết bị quét nhãn mã đó, người tiêu dùng sẽ nhận được toàn bộ thông tin về sản phẩm họ sắp mua, từ khâu sản xuất giống cho đến quá trình nuôi, thu hoạch, chế biến và xuất khẩu. Hiện, TraceVerified đã triển khai tại 12 doanh nghiệp trong nước. Dự án sẽ tư vấn và xây dựng miễn phí hệ thống này cho các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản đến hết năm 2014, hỗ trợ phí giảng viên, sau đó sẽ thu phí ở mức hợp lý vừa đủ để vận hành hệ thống.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Nguyễn Hữu Dũng (Vasep) cho rằng, việc tham gia truy xuất nguồn gốc điện từ sẽ tạo thuận tiện cho các cơ quan quản lý như: hải quan, cơ quan cấp chứng nhận CO, cơ quan quản lý chất lượng... Thương hiệu của DN xuất khẩu được người tiêu dùng biết đến thay vì chỉ biết đến các nhà bán lẻ. Các chuyên gia ngành thủy sản cũng đưa ra khuyến nghị, các Bộ, ngành cần sớm ban hành các qui định khuyến khích doanh nghiệp áp dụng truy xuất nguồn gốc điện tử và tạo lập mối quan hệ hợp tác với các tổ chức tiêu chuẩn độc lập quốc tế.

Đại diện một số doanh nghiệp cũng cho rằng, các bên liên quan trong chuỗi xuất khẩu rất nên áp dụng truy suất nguồn gốc điện tử vì lợi ích của chính họ, bởi có thể giảm tổn thất rất nhiều về chi phí và thời gian. Ngoài ra, phương pháp này cho phép người tiêu dùng truy xuất nguồn gốc thực phẩm nhanh chóng; đồng thời, giúp các nhà chức trách tại nước nhập khẩu quản lý nguồn gốc sản phẩm một cách chính xác và dễ dàng hơn khi cần xử lý vi phạm.

THÚY HIỀN (TTXVN)

 

Chia sẻ bài viết