Bộ Ngoại giao Ấn Ðộ cho biết, đại sứ nước này tại Qatar Deepak Mittal hôm 31-8 đã có cuộc gặp với người đứng đầu văn phòng chính trị của Taliban tại Doha, Mohammad Abbas Stanekzai theo yêu cầu của phía Taliban. Ðây là cuộc gặp ngoại giao chính thức đầu tiên giữa New Delhi và Taliban kể từ khi lực lượng này tiếp quản Afghanistan.

Tòa nhà quốc hội Afghanistan do Ấn Ðộ tài trợ. Ảnh: AP

Theo Bộ Ngoại giao Ấn Ðộ, 2 bên đã thảo luận về sự an toàn của những công dân Ấn Ðộ bị kẹt ở Afghanistan. Ðại sứ Mittal nêu quan ngại rằng các lực lượng thù địch có thể sử dụng lãnh thổ Afghanistan để tiến hành các cuộc tấn công khủng bố nhằm Ấn Ðộ. Ðáp lại, ông Stanekzai đảm bảo rằng những vấn đề này “sẽ được giải quyết một cách tích cực”.

Cuộc gặp diễn ra chỉ vài ngày sau khi ông Stanekzai trong một cuộc họp báo tuyên bố Taliban muốn tạo quan hệ chính trị và kinh tế với Ấn Ðộ, giữa lúc giới phân tích cho rằng việc Taliban trở lại nắm quyền là trở ngại lớn đối với Ấn Ðộ, quốc gia đã xây dựng mối quan hệ thân thiết với chính quyền Afghanistan trước đây.  Theo báo India Today, người phát ngôn Taliban Zabihullah Mujahid mới đây cũng tuyên bố Ấn Ðộ là quốc gia quan trọng trong khu vực và chế độ mới tại Afghanistan không phải là mối đe dọa đối với New Delhi.

Từ lâu, New Delhi luôn lo ngại Taliban do lực lượng này có quan hệ gần gũi với Pakistan, kình địch của Ấn Ðộ. Tuy nhiên, ông Mujahid nhấn mạnh những lo ngại cho rằng Taliban  sẽ đứng về phía Pakistan để chống Ấn Ðộ là “không có cơ sở”.

Theo Michael Kugelman, Phó Giám đốc chương trình châu Á tại Trung tâm Wilson (Mỹ), việc Taliban trở lại nắm quyền Afghanistan đã giáng một đòn mạnh vào các lợi ích chiến lược của Ấn Ðộ cũng như mang đến cho New Delhi những rủi ro về an ninh, bởi Afghanistan có thể trở thành thiên đường cho các chiến binh đến từ Pakistan cũng như sẽ kích động các nhóm khủng bố chống Ấn Ðộ trong khu vực, như Lashkar-e-Taiba hay Jaish-e-Mohammad.

Ngoài ra, Ấn Ðộ phải đối mặt với một bước lùi chiến lược tại khu vực trước đối thủ khác là Trung Quốc. “Ấn Ðộ có thể trở thành một trong những quốc gia chịu thiệt thòi nhất khu vực trong bối cảnh hỗn loạn tại Afghanistan” - ông Kugelman nhận định. Do đó, ông Kugelman cho rằng lựa chọn duy nhất của Ấn Ðộ ở Afghanistan là cố gắng tiếp cận Taliban. “Ở mức tối thiểu, việc thiết lập các liên kết không chính thức với chính quyền Taliban sẽ giúp New Delhi trở nên mạnh mẽ hơn trong việc đảm bảo rằng tài sản và các khoản đầu tư của họ tại Afghanistan không bị ảnh hưởng” - ông Kugelman nhận định.

Ấn Ðộ  từng coi Taliban là cánh tay nối dài của Pakistan. Vì thế, trong giai đoạn Taliban cầm quyền Afghanistan 1996-2001, Ấn Ðộ cùng với Nga, Iran đã hỗ trợ Liên minh phương Bắc theo đuổi cuộc chiến vũ trang chống lại Taliban. Thời điểm đó, chế độ Taliban bị cộng đồng quốc tế cô lập khi họ chỉ được 3 nước công nhận gồm Pakistan, Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE). Những năm qua, các cường quốc khu vực như Nga, Trung Quốc và Iran đã chủ động duy trì kết nối với Taliban nhằm chuẩn bị bảo vệ lợi ích quốc gia nếu phong trào này lên nắm quyền. Giới ngoại giao Ấn Ðộ cũng có cuộc tiếp xúc với Taliban tại Qatar hồi tháng 6 nhưng bị đánh giá là quá muộn để đảm bảo lợi ích của nước này tại Afghanistan.

Đối với Ấn Độ, lợi ích to lớn mà nước này đạt được tại Afghanistan chính là gầy dựng nên “quyền lực mềm”. Trong 2 thập niên qua, Ấn Độ đã đầu tư hơn 3 tỉ USD vào các dự án phát triển ở Afghanistan, gồm xây dựng trường học, đường sá, đập và bệnh viện; trao học bổng cho hàng ngàn sinh viên Afghanistan đến học tập tại Ấn Độ; giúp Kabul xây dựng tòa nhà quốc hội trị giá 90 triệu USD - biểu tượng mang tính bước ngoặt của Afghanistan mà New Delhi hy vọng sẽ trở thành hàng rào chống lại Pakistan. Đích thân Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã đến Kabul để dự lễ khánh thành tòa nhà  này năm 2015.

TRÍ VĂN (Theo Al Jazeera, VOA)