Một thanh niên Palestine tham gia biểu tình bị cảnh sát Israel bắt giữ hôm 28-2. Ảnh: AP

"IDF (Lực lượng Phòng vệ Israel) đang chuẩn bị cho phong trào ném đá lần thứ ba" đã trở thành lời cảnh báo xuất hiện trên tờ nhật báo lớn thứ hai tại Israel trong tuần qua. "Phong trào ném đá lần thứ ba" cũng chính là đề tài bàn tán sôi nổi trong dư luận Palestine tại khu Bờ Tây. Trong bài báo xuất bản hôm 28-2, tờ Time của Mỹ đã phân tích những tác động được cho là có thể dẫn đến cuộc nổi dậy trên.

Thuật ngữ "intifadeh-" theo nghĩa đen có nghĩa "ném đá", nghĩa bóng là một cuộc nổi dậy, tuy nhiên phía sau những định nghĩa trên lại có ý bao hàm nhiều hơn: gần 1.000 người Israel cùng hơn 3.000 người Palestine đã thiệt mạng trong "phong trào ném đá" kéo dài từ năm 2000 đến 2005.

Một ngày cuối tuần của tháng 2-2013, sự tĩnh lặng trên Dải Gaza bỗng trở thành "cơn bão lớn" sau khi tù nhân Palestine Arafat Jaradat thiệt mạng trong một nhà tù ở Israel. Giới chức Palestine cáo buộc "một cuộc tra tấn" đã gây ra cái chết hôm 23-2 của Jaradat, điều mà phía Israel đã lên tiếng bác bỏ. Sự kiện tù nhân Jaradat đã tạo ra làn sóng phẫn nộ trong dư luận Palestine trong những ngày qua khi có hàng trăm thanh niên Palestine xuống đường biểu tình ném đá và bom xăng vào lực lượng an ninh Israel.

Bên cạnh đó, hồi cuối năm qua, Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc chính thức nâng cấp quy chế Palestine lên thành "Nhà nước quan sát phi thành viên". Phản ứng lại quyết định trên, Israel cho đây là sự "vi phạm thỏa thuận giữa nước này với Nhà nước Do Thái", đồng thời Thủ tướng Benjamin Netanyahu được cho là "đã giữ lại" hàng chục triệu USD tiền thuế họ còn nợ của Palestine. Song song đó, gần đây Israel đã cho xây dựng trái phép khu định cư trên lãnh thổ của người Palestine tại khu Bờ Tây, điều mà dư luận quốc tế lên án dữ dội. Giới bình luận lo ngại tất cả những sự kiện hiện nay có thể dẫn đến một cuộc nổi dậy tiếp theo.

"Nhiều tù nhân đấu tranh tuyệt thực, biểu tình căng thẳng và những sự kiện bạo lực liên quan đến cái chết của hàng trăm người Palestine cũng như tiến trình hòa bình đang bị đóng băng, tất cả đã chỉ ra rằng chúng ta đang đứng bên bờ vực của một sự bùng nổ. Cái chết của Jaradat có thể là tia lửa châm ngòi cho vụ nổ trên"- ông Quaddura Fares, người đứng đầu hiệp hội những tù nhân Palestine, lập luận.

Theo giới phân tích, tình hình chính trị của Palestine có vẻ như bị chia rẽ như chính lãnh thổ của họ. Phong trào Hồi giáo Hamas của Palestine, tổ chức kiểm soát Dải Gaza, chủ trương "biện pháp duy nhất giành lại được độc lập từ sự chiếm đóng của Israel là cuộc kháng chiến vũ trang".

Quan điểm của Phong trào Hồi giáo Hamas lại trái ngược với ý kiến của Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas, người lãnh đạo phong trào Fatah. "Đấu tranh vũ trang không chỉ vô ích mà còn phản tác dụng, bởi nó sẽ giúp cho quân đội hùng mạnh của Israel có thêm lợi thế và thế lực bên ngoài sẽ coi người dân Palestine như những phần tử khủng bố"- ông Abbas giải thích.

Theo ông Abbas, "phong trào ném đá" lần thứ hai nổi lên với những vụ biểu tình và đánh bom tự sát đã để lại cho Palestine một nền kinh tế bất ổn và quyền thống trị vốn của chính phủ đã rơi vào tay những phần tử cực đoan.

Sự thật là không ai biết rõ thời điểm "phong trào ném đá lần thứ ba" nổ ra. Song những khó khăn từ cuộc nổi dậy lần hai vẫn còn khá mới và đủ để ngăn cản nhiều người có ý nghĩ về một cuộc nổi dậy khác.

THANH BÌNH (Theo Time, albawaba.com)