Việc Arabie Séoudite, Các Tiểu Vương quốc A-rập Thống nhất (UAE) và Bahrain rút đại sứ tại Qatar về nước do Doha không giữ đúng tinh thần theo thỏa thuận an ninh giữa các nước vùng Vịnh cho thấy mâu thuẫn đang hình thành giữa các quốc gia A-rập giàu dầu khí, vốn đã bất đồng về vị thế của mỗi nước trong khu vực.

Đây là động thái chưa từng có trong lịch sử 30 năm của Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC – gồm Arabie Séoudite, UAE, Bahrain, Qatar, Koweit và Oman). Nguồn cơn sự việc bắt đầu sau khi cuộc họp ngoại trưởng GCC tại Riyadh hôm 4-3 không thể buộc Doha chấm dứt các hành động “đe dọa an ninh và ổn định khu vực” khi can thiệp vào chính trường các nước khác cũng như hỗ trợ hoạt động cho các nhóm Hồi giáo, đặc biệt là phong trào Huynh đệ Hồi giáo ở Ai Cập vốn không được các quốc gia A-rập ủng hộ.

Qatar là quốc gia “tí hon” với dân số chỉ khoảng 2,1 triệu người mà đa số là dân nước ngoài nhập tịch, so với hơn 100 triệu dân Arabie Séoudite và Ai Cập cộng lại. Tuy nhiên, với nguồn thu nhập xuất khẩu dầu mỏ và khí đốt khổng lồ, nước “hạt tiêu” này lại thường hào phóng tài trợ cho các đảng phái chính trị khu vực, như cam kết cung cấp hàng tỉ USD cho chính quyền Hồi giáo bị lật đổ ở Ai Cập, nhằm thể hiện “ta đây” giàu có và nhiều ảnh hưởng. Bộ Ngoại giao Ai Cập hồi tháng rồi cũng triệu đại sứ của mình tại Qatar về nước để tỏ thái độ phản đối.

Thật ra, Arabie Séoudite cũng đâu kém cạnh Qatar trong việc hỗ trợ tài chính nhằm tranh giành ảnh hưởng trong khu vực như tại Yemen, Libye và đặc biệt hiện nay là Syrie. Nhưng cỡ như Arabie Séoudite mới có thể tự cho mình là “cường quốc” thực thụ trong khối A-rập (!?).

Chính phủ Qatar tuyên bố sẽ không có hành động đáp trả tương tự nhưng thị trường chứng khoán Doha đã giảm hơn 2% sau thông báo trên của 3 nước láng giềng. Đây là dấu hiệu cảnh báo “bão cát ngoại giao” có thể tác động đến đầu tư, đàm phán mở cửa thương mại và kết nối giao thông giữa các nước gần gũi vùng Vịnh. Sự nổi giận công khai hiếm thấy giữa các “ông hoàng dầu lửa” chắc hẳn là vấn đề nghiêm trọng.

MAI QUYÊN (Theo BBC, Reuters, AFP, AP)