Cựu Thủ tướng Berlusconi mất chức vì dính đến các vụ án tham nhũng và bê bối tình dục. Ảnh: AP

Từ việc chi 260.000 USD cho băng đảng mafia Calabrian để có 4.000 phiếu bầu, tuyển gái gọi cho thủ tướng, hay vụ "thụt két" 1,3 triệu USD ở một chính quyền cấp vùng, đến những kỳ nghỉ xa hoa và những bữa tối sang trọng của các quan chức – tất cả được xác định đều là của công. Khi loạt vụ bê bối tham nhũng chấn động kéo đổ sự nghiệp của cựu Thủ tướng Silvio Belusconi chưa kịp khắc phục hậu quả thì những cáo buộc mới lại xuất hiện. Những bê bối mới này được cho là đang khoét sâu thêm niềm tin vốn đã lung lay của người dân Ý đối với lãnh đạo của mình.

Trong nỗ lực nhằm xoa dịu cơn giận dữ ngày càng tăng của công chúng đối với tình trạng tham nhũng trong giới chính trị, chính phủ kỹ trị của Thủ tướng Mario Monti ngày 17-10 đã thông qua dự luật kêu gọi thành lập một cơ quan chống tham nhũng và gia tăng hình phạt đối với các hành vi lạm dụng chức vụ để trục lợi. Ông Monti, người trở thành Thủ tướng Ý từ tháng 11-2011, từng nói ông không muốn gia nhập một đảng chính trị nào, nhưng không loại trừ khả năng sẽ ở lại chính phủ nếu được yêu cầu lãnh đạo chính phủ mới sau cuộc tổng tuyển cử dự kiến diễn ra vào đầu năm tới.

Thế nhưng, nỗ lực mới nhất của Thủ tướng Monti dường như không làm lắng dịu sự phẫn nộ của dân chúng bởi nạn tham nhũng tràn lan hiện nay.

Ngày 17-10, Thủ hiến vùng Lombardy, Roberto Formigoni, cho biết ông sẽ giải tán chính quyền vào ngày 25-10 tới trong loạt xì-căng-đan khiến người đứng đầu vùng Lazio mất chức và dẫn tới việc sa thải toàn bộ chính quyền thành phố Reggio Calabria hồi tuần trước nhằm ngăn chặn sự thâm nhập của tổ chức tội phạm. Ông Formigoni, người đã cai quản Lombardy 17 năm, cho biết chính quyền của ông sắp đến hồi kết sau khi một nhà lập pháp dưới trướng của ông bị bắt hồi tuần rồi do có liên quan đến vụ mua bán phiếu bầu, cùng với khoảng một chục nghị sĩ cấp vùng khác. Bản thân ông Formigoni cũng đang bị điều tra xung quanh cáo buộc rằng ông đã để cho một người chuyên vận động hành lang ở lĩnh vực chăm sóc sức khỏe chi trả cho những chuyến nghỉ dưỡng và du hí bằng du thuyền. Ông bác bỏ cáo buộc trên đồng thời nói rằng phần đông dân chúng muốn ông ở lại.

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, Bộ trưởng Tư pháp Paola Severino cho biết các vụ bê bối vừa qua nghiêm trọng hơn nhiều so với chiến dịch điều tra tham nhũng mang tên "Bàn tay sạch" hồi thập niên 1990 làm cả một hệ thống chính trị khi đó sụp đổ, bởi nó diễn ra trong thời điểm "hệ thống chính trị đang suy yếu".

Đối với các chính trị gia bị cáo buộc đã "nhúng chàm", sự bất mãn của công chúng dành cho họ đang dâng cao vào thời điểm nhạy cảm khi mà chỉ còn 6 tháng nữa là diễn ra cuộc tổng tuyển cử. Điều đó có nghĩa những người còn lại sẽ giành chiến thắng. Phong trào 5 Sao của ông Beppe Grillo, diễn viên hài chuyển sang làm chính trị, là một ví dụ điển hình. Trong cuộc bầu cử địa phương cách đây 4 tháng, đảng của ông Grillo – người chủ trương cải cách kinh tế triệt để và chống đồng tiền chung euro – đã bất ngờ giành chiến thắng để lần đầu tiên nắm quyền lãnh đạo thành phố Parma, với cả chức Thị trưởng lẫn Hội đồng thành phố. Đó là một minh chứng cho thấy sự bất mãn của người dân trước những chính sách kinh tế - xã hội sai lầm mà chính quyền hiện tại đang theo đuổi đã biến thành hành động, đó là dành lá phiếu ủng hộ cho thế lực mới thay cho cái cũ. Hiện tại, ông Grillo đang vận động cử tri trên đảo Sicily cho cuộc bầu cử địa phương tiếp theo vào ngày 28-10 tới.

Mặc dù vậy, tờ Thời báo New York của Mỹ nhận định với mức độ bất mãn đang tăng nhanh hiện nay, khó có một đảng phái nào ở Ý huy động đủ tỷ lệ ủng hộ cần thiết trong cuộc bầu cử đầu năm tới để đứng ra thành lập chính phủ. Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy số người không tham gia bỏ phiếu sẽ đạt mức kỷ lục, bởi "không có ai trong các chính trị gia đủ năng lực đại diện cho người dân chúng tôi" như lời của Massimo Rossi, 49 tuổi, một người bán hàng ở thành phố Rome, đã nói.

THANH TRÚC (Theo NYTimes)