BS NGUYỄN THỊ BẢO NGỌC
Bệnh viện Nhi đồng TP Cần Thơ

Viêm màng não là bệnh rất nguy hiểm, xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất là ở trẻ nhỏ. Bệnh có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề cho trẻ nếu không được phát hiện, điều trị kịp thời.

Viêm màng não là bệnh do viêm các màng bao bọc não và hệ thần kinh cột sống. Trường hợp nặng, bệnh nhi bị viêm luôn cả não bộ được gọi là viêm não màng não. Nguyên nhân thường gặp là do vi trùng, siêu vi trùng (virus) gây ra. Tác nhân gây bệnh này lúc đầu xâm nhập vào các cơ quan trong cơ thể trẻ như mũi, họng, tai, phổi... Khi đó, chúng gây ra các bệnh viêm mũi họng, viêm phổi, viêm tai giữa, viêm xoang, nhọt... Nếu bệnh nhi không được chữa trị, vi khuẩn, virus đi vào máu, xâm nhập vào dịch não tủy. Một số ít trường hợp bị viêm màng não do nhiễm ký sinh trùng hay nấm.

Tập vật lý trị liệu cho bệnh nhi bị di chứng của bệnh viêm não. Ảnh: K.L

Khi mắc bệnh, trẻ có biểu hiện sốt, ở trẻ sơ sinh có thể bị hạ thân nhiệt. Triệu chứng thần kinh xuất hiện từ nhẹ đến nặng như: trẻ li bì, lơ mơ, hôn mê, co giật; thóp phồng (ở trẻ sơ sinh và nhủ nhi); ọc sữa, nôn vọt; trẻ lớn biết kêu nhức đầu, táo bón và có dấu hiệu cổ cứng. Dấu hiệu của viêm màng não có thể xảy ra ngay sau ngày đầu hoặc vài ngày sốt, ho, sổ mũi... Các triệu chứng sốt, nôn ói, đau đầu diễn tiến ngày càng trầm trọng hơn. Để chẩn đoán bệnh viêm màng não ngoài các triệu chứng lâm sàng kể trên cần phải chọc dò tủy sống để xét nghiệm tìm nguyên nhân gây bệnh.

Việc điều trị phải dựa vào các nguyên tắc: điều trị suy hô hấp, choáng (nếu có); chống phù não; xử trí kịp thời các biến chứng khác như co giật, rối loạn điện giải, hạ đường huyết; dùng kháng sinh chống nhiễm trùng; đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ. Ngoài ra, đối với các trường hợp bị di chứng cần phải được điều trị di chứng, giúp phục hồi chức năng vận động. Tuy nhiên, điều trị bệnh viêm não nói chung và viêm màng não nói riêng thường rất khó khăn. Việc điều trị càng khó khăn hơn và hiệu quả giảm đi nếu bệnh nhi đến bệnh viện trễ. Thực tế, tại Bệnh viện Nhi đồng TP Cần Thơ, bệnh nhi thường được đưa đến bệnh viện trong giai đoạn muộn.

Viêm màng não là bệnh rất nặng, thường để lại di chứng thần kinh, làm chậm phát triển tâm thần và vận động, điếc, não úng thủy... Do đó, các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đến bác sĩ để điều trị triệt để các bệnh nhiễm trùng thông thường như viêm hô hấp, viêm phổi, nhọt... nhằm tránh tình trạng diễn tiến nặng dẫn đến viêm màng não. Khi thấy trẻ bị sốt, nôn ói, lừ đừ nên sớm đưa vào bệnh viện để được khám và điều trị càng sớm càng tốt. Bởi, khi trẻ được điều trị ở giai đoạn muộn có nhiều nguy cơ tử vong hoặc nếu được điều trị khỏi cũng dễ để lại các di chứng.

Hiện nay, đã có vacxin chủng ngừa một số vi trùng gây viêm màng não như Hemophilus Infuenza, phế cầu, não mô cầu. Phụ huynh nên đến các điểm tiêm ngừa để được tư vấn và tiêm ngừa cho trẻ.