Ðài truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) đưa tin, Bộ trưởng Quốc phòng nước này Lý Thượng Phúc đã bị bãi nhiệm sau nhiều tuần đồn đoán về số phận của vị tướng bị Mỹ trừng phạt. Lần cuối ông Lý xuất hiện trước công chúng là ngày 29-8 khi có bài phát biểu tại Diễn đàn An ninh và Hòa bình Trung Quốc - châu Phi lần thứ 3 ở Bắc Kinh.

Theo CCTV, quyết định miễn nhiệm ông Lý đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc phê chuẩn. Ông Lý cũng bị tước bỏ tư cách Ủy viên Quân ủy Trung ương  và Ủy viên Quốc vụ. Hiện chưa có thông tin nào về việc ai sẽ thay ông Lý làm Bộ trưởng Quốc phòng.

Như vậy, ông Lý là bộ trưởng thứ hai bị cách chức trong vòng 3 tháng qua. Trước đó, ông Tần Cương hồi tháng 7 đã được người tiền nhiệm Vương Nghị thay thế chức Ngoại trưởng Trung Quốc. Ông Tần hôm 24-10 cũng bị chính thức miễn nhiệm chức Ủy viên Quốc vụ.

Thông báo về việc ông Lý bị miễn nhiệm được đưa ra chỉ vài ngày trước khi phái đoàn Lầu Năm Góc tới Bắc Kinh tham dự một diễn đàn an ninh khu vực, mở đường cho cuộc đối thoại quân sự cấp cao vốn bị đình trệ từ lâu giữa hai bên.

Năm 2018, Mỹ đưa ông Lý vào danh sách trừng phạt vì phụ trách thương vụ mua chiến đấu cơ và tên lửa từ nhà thầu quân sự lớn nhất của Nga Rosoboronexport, công ty bị Washington trừng phạt vì bán vũ khí cho Iran, Triều Tiên và Syria. Trở thành Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc hồi tháng 3-2023, ông Lý đã xây dựng mối quan hệ quân sự chặt chẽ hơn với Nga, với 2 chuyến thăm tới Mát-xcơ-va và 3 cuộc gặp với người đồng cấp Nga Sergei Shoigu trong vòng 6 tháng. Hai bộ trưởng cam kết tăng cường hợp tác quân sự bất chấp áp lực ngày càng tăng từ phương Tây do Mỹ dẫn đầu về việc Nga thực hiện chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine. Trong khi đó hồi tháng 6, ông Lý dẫn đầu  phái đoàn Trung Quốc tới Ðối thoại Shangri-La ở Singapore, nhưng từ chối cuộc gặp bên lề  với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin.

Hiện chưa rõ việc ông Lý bị cách chức có nằm trong kế hoạch cải tổ quân đội trên diện rộng của Trung Quốc hay không. Quân đội Trung Quốc đang trải qua quá trình hiện đại hóa mạnh mẽ nhất trong lịch sử. Theo báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) của Hong Kong, Chủ tịch Tập Cận Bình đã đặt mục tiêu đưa Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) trở thành lực lượng chiến đấu hàng đầu thế giới vào năm 2049, sánh ngang với quân đội Mỹ. Trong năm qua, nhà lãnh đạo đất nước tỉ dân đã “mạnh tay” với tham nhũng, tuyên bố “không khoan nhượng” đối với hành vi tham nhũng trong đảng, chính phủ và quân đội.

SCMP cho hay, ông Tập coi việc chống tham nhũng là cần thiết để đưa PLA trở thành lực lượng chiến đấu hàng đầu. Mặt khác, ông cũng coi hiện đại hóa thiết bị quân sự và vũ khí là cách giúp PLA đạt mục tiêu này. Một phần của chiến lược đó là chính sách kết hợp quân, dân sự nhằm thu hút các doanh nghiệp tư nhân xây dựng và nghiên cứu công nghệ tiên tiến phục vụ mục đích quân sự, mang lại những tiến bộ trong lĩnh vực sản xuất máy bay không người lái, chiến tranh điện tử và siêu âm.

Trên thực tế, hồi tháng 7-2023, Ban Phát triển Trang bị của Quân ủy Trung ương Trung Quốc ra thông báo, quyết định tiến hành chiến dịch điều tra, chấn chỉnh các hành vi vi phạm quy định, kỷ luật của các chuyên gia trong hoạt động xét thầu mua sắm trang bị kể từ tháng 10-2017. Ðây là nơi ông Lý giữ chức trưởng ban giai đoạn 2017-2022.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)