Liên minh châu Âu (EU) là một siêu cường với 28 quốc gia nên các chính sách của khối rất quan trọng đối với các tập đoàn đa quốc gia. Đó là lý do hoạt động vận động hành lang ở Brussels (Bỉ), tổng hành dinh của EU, hết sức sôi động với sự cạnh tranh gay gắt giữa các công ty luật châu Âu và Mỹ.

Tờ Thời báo New York cho biết các công ty luật của Mỹ đang tăng cường lực lượng đến Brussels bởi họ xem bộ máy tổ chức to lớn của EU như một cơ hội vận động hành lang quan trọng cho chính họ và các khách hàng – những tập đoàn đa quốc gia làm ăn trong mọi lĩnh vực.

Cuộc biểu dương lực lượng của các nhóm vận động hành lang

Đông đảo doanh nhân, luật sư và quan chức cấp cao EU tham dự buổi tiệc của công ty luật Mỹ Baker Botts hồi tháng 9 vừa qua. Ảnh: Nytimes

Một ngày tháng 6-2013, đông đảo luật gia, các nhà vận động hành lang và lãnh đạo một số công ty dầu mỏ lớn nhất thế giới như Chevron và Statoil đã tụ hội về văn phòng tại Brussels của Covington & Burling, công ty luật có trụ sở tại Washington (Mỹ). Mục tiêu của họ là tác động vào việc định hình các chính sách của EU về công nghệ khai thác dầu mỏ và khí đốt mới gọi là hydraulic fracturing hoặc fracking – sử dụng áp suất nước, cát và hóa chất để hút dầu qua lớp đá. Dưới sự chủ trì của Jean De Ruyt, cựu quan chức ngoại giao Bỉ từng làm việc trong chính quyền EU và hiện là cố vấn của Covington, họ đã gặp gỡ Kurt Vanderberghe, một quan chức môi trường hàng đầu của châu Âu và cũng là nhân vật có tiếng nói quan trọng trong cuộc thảo luận của EU về kỹ thuật fracking.

Sau cuộc gặp nói trên, đội ngũ vận động hành lang của ông De Ruyt đã lôi kéo được ít nhất 4 nhà hoạch định chính sách cấp cao của EU, bao gồm một quan chức hàng đầu trong lĩnh vực năng lượng, người đã đến công ty và mang theo bản sao của dự thảo về kế hoạch khai thác nhiên liệu bằng công nghệ fracking chưa từng được công bố. "Đó là chìa khóa để chúng tôi vượt lên dẫn đầu khi cuộc tranh luận chính trị bắt đầu. Bởi vì sau đó, chúng tôi không thể tạo ra tác động (đến chính sách của EU)"- ông De Ruyt giải thích.

Tương tự, tại Thư viện Solvay ở Brussels một đêm tháng 9, các luật sư của công ty luật Baker Botts có trụ sở tại thành phố Houston (Mỹ) đã tổ chức một buổi tiệc chiêu đãi nhân kỷ niệm 1 năm thành lập văn phòng tại thủ đô của Bỉ. Buổi tiệc có sự góp mặt của hàng chục giám đốc điều hành đến từ các tập đoàn danh tiếng như Boeing, Intel và Samsung cùng với một số thành viên cấp cao thuộc Ủy ban châu Âu. Trong khi những người dự tiệc thưởng thức các món ngon, họ đã thảo luận về tiềm năng phát triển kinh doanh từ các cuộc đàm phán thương mại xuyên Đại Tây Dương mà châu Âu và Mỹ gần đây khởi động. Mục tiêu của các cuộc đàm phán là "làm hòa hợp" hệ thống pháp lý của Mỹ và châu Âu, như vậy các công ty có thể đạt được một tiêu chuẩn chung và giúp họ tiết kiệm hàng triệu, thậm chí hàng tỉ USD trong việc làm ăn, đặc biệt là khi họ có thể thuyết phục các nhà đàm phán chấp nhận những qui định ít khắt khe hơn trong quá trình thương thuyết.

Việc đạt được thỏa thuận cũng đồng nghĩa một lượng lớn công việc tư vấn pháp lý và vận động hành lang được tạo ra cho các công ty tại EU và Mỹ, với phí dịch vụ lên tới 1.000 USD/giờ. Những cơ hội như thế này giúp lý giải vì sao các công ty Mỹ đổ xô tới Brussels và chen chân đặt văn phòng đại diện gần Rue Belliard, được mệnh danh là phố K (K Street) phiên bản châu Âu. Tại Thủ đô Washington của Mỹ, K Street là nơi tập trung các hãng tư vấn chính sách và vận động hành lang.

Tận dụng quan hệ của các cựu quan chức EU

Không chỉ có Mỹ, nhiều công ty luật của Anh cũng tăng cường hoạt động tại tổng hành dinh của EU, vì vậy, nơi đây trở thành khu vực cạnh tranh khốc liệt của "dịch vụ" vận động hành lang. Nó đã khiến không ít công ty phải rời cuộc chơi, chẳng hạn như Akin Group, một công ty luật nổi tiếng của Mỹ đã đóng cửa văn phòng tại Brussels nhiều năm trước. Và để có thể bám trụ lâu dài tại Rue Belliard, nhiều công ty đã tìm cách bắt tay với các quan chức EU.

Thực ra, việc chiêu mộ người có chân trong nội bộ chính quyền tương đối hiếm thấy ở các công ty luật tại Brussels, cho đến khi các công ty của Mỹ đẩy mạnh việc tuyển dụng các chính trị gia châu Âu, bao gồm các quan chức hàng đầu của Ủy ban châu Âu, Nghị viện châu Âu (EP) và Hội đồng châu Âu – 3 cơ quan lãnh đạo EU, với mức lương khủng.

Khi các luật sư của Hogan Lovells – công ty luật quốc tế có trụ sở tại Luân Đôn (Anh) và Washington – lúng túng bởi các thủ tục hành chính của Brussels, họ thường tìm đến Hugo Paemen, cựu quan chức thương mại EU và từng là đại sứ EU tại Mỹ. Trong khi đó, Covington hợp tác với Wim van Velzen, từng là phó chủ tịch Đảng Nhân dân châu Âu – nhóm chính trị lớn nhất EP, người được tin tưởng sẽ luôn hoàn thành những nhiệm vụ liên quan đến vấn đề pháp lý. Covington gần đây còn thuê Paul Adamson, cựu quan chức EP và là một chuyên gia vận động hành lang kỳ cựu tại Brussels. Cố vấn của công ty, ông De Ruyt, cho rằng việc tranh thủ sự ủng hộ sẽ trở nên dễ dàng hơn cho những ai từng làm việc tại nơi mà họ vận động, bởi họ hiểu rõ cách thức hoạt động của cơ quan đó.

Các công ty luật cho biết nỗ lực tăng cường lực lượng, mở rộng quan hệ và lôi kéo các cựu quan chức EU không hề uổng phí, bằng chứng chính là những kết quả mà họ đã đạt được trong thời gian qua. Chẳng hạn, năm ngoái, Hogan Lovells đã giúp một công ty sản xuất chất bán dẫn của Mỹ miễn chịu trách nhiệm đối với qui định nêu trong luật môi trường châu Âu, nhờ vậy cho phép họ tiếp tục sử dụng một chất có tiềm năng nguy hại trong các chip máy tính mà họ chế tạo.

THANH TRÚC (New York Times)