Liên minh tình báo “Ngũ nhãn” (Five Eyes, gồm Mỹ, Anh, Canada, Úc và New Zealand) mới đây cảnh báo rằng Trung Quốc vẫn không ngừng nỗ lực tuyển dụng các phi công quân sự đã nghỉ hưu của phương Tây để huấn luyện lực lượng không quân nước này.

Daniel Duggan, cựu phi công Thủy quân lục chiến Mỹ, bị cáo buộc đào tạo trái phép phi công quân sự Trung Quốc. Ảnh: The Australian

“Việc tuyển dụng các huấn luyện viên quân sự phương Tây để đào tạo cho quân đội Trung Quốc có thể gia tăng nguy cơ xung đột trong tương lai do làm giảm khả năng răn đe của chúng ta”, liên minh “Ngũ nhãn” nhấn mạnh trong thông cáo chung hiếm hoi công bố ngày 5-6. Tuyên bố đầu tiên về vấn đề này từ Ngũ nhãn nhằm gióng lên hồi chuông cảnh báo và đảm bảo rằng các phi công đã nghỉ hưu không chấp nhận những hợp đồng béo bở và cơ hội “lái những chiếc máy bay kỳ lạ”.

Theo thông cáo, mục tiêu được săn đón nhiều nhất cho đến nay là các cựu phi công quân sự, kỹ sư hàng không và nhân viên trung tâm điều hành bay, nhưng Trung Quốc cũng nhắm đến các chuyên gia có hiểu biết sâu về chiến thuật quân sự của phương Tây.

Một trong những trường hợp công khai nhất là Daniel Duggan, cựu phi công Thủy quân lục chiến Mỹ, người bị cáo buộc giúp đào tạo phi công quân sự Trung Quốc mà không có giấy phép phù hợp. Tháng trước, một thẩm phán Úc đã ra phán quyết rằng Duggan có thể bị dẫn độ sang Mỹ, mặc dù người này phủ nhận cáo buộc hướng dẫn phi công Trung Quốc cách hạ cánh trên tàu sân bay.

Vào tháng 4-2022, một máy bay huấn luyện Hongdu JL-10 của Trung Quốc đã rơi ở tỉnh An Huy sau khi hai phi công thoát ra ngoài an toàn. Dân làng đổ xô đến hiện trường và dùng điện thoại quay video một phi công Trung Quốc và một phi công người nước ngoài nói tiếng Anh. Trung tâm Phản gián và an ninh quốc gia Mỹ (NCSC) nói Bắc Kinh chưa bao giờ đưa ra lời giải thích về nguồn gốc của phi công nói tiếng Anh.

Thông cáo trên nhấn mạnh tầm quan trọng của nỗ lực tuyển dụng khi Trung Quốc tiếp tục ra sức hiện đại hóa quân đội, bao gồm việc mở rộng lực lượng không quân đã được trang bị tiêm kích tàng hình J-20. Hải quân Trung Quốc có 3 tàu sân bay đang trong các giai đoạn triển khai khác nhau.

Theo “Ngũ nhãn”, quân đội Trung Quốc muốn cải thiện các hoạt động quân sự trên không “đồng thời hiểu rõ hơn về chiến thuật, kỹ thuật và quy trình trên không của phương Tây”. Cái nhìn sâu sắc mà quân đội Trung Quốc thu được từ các tài năng quân sự phương Tây có thể gây nguy hiểm cho các đồng nghiệp cũng như bào mòn an ninh của Mỹ và các đồng minh.

Mối đe dọa “dai dẳng”

Giám đốc NCSC Michael Casey cho biết gần đây các chính phủ phương Tây đã thực hiện nhiều hành động nhằm cản trở Trung Quốc săn đón phi công, “song quân đội nước này vẫn tiếp tục phát triển các nỗ lực tuyển dụng để đối phó”. Do vậy, thông cáo được phát ra nhằm nêu bật mối đe dọa dai dẳng này.

Theo một quan chức Mỹ giấu tên, quân đội Trung Quốc đã tuyển dụng ít nhất 5 cựu phi công từ New Zealand và khoảng 30 người từ Anh, cũng như các cựu phi công từ Đức và những nước khác.

“Ngũ nhãn” cáo buộc quân đội Trung Quốc đang sử dụng các công ty tư nhân trong nước và ở Nam Phi để thuê các cựu phi công chiến đấu, kỹ sư hàng không và nhân viên trung tâm điều hành bay từ các nước phương Tây để đào tạo các phi công thuộc Không quân và Hải quân Trung Quốc.

Năm ngoái, Bộ Thương mại Mỹ đã trừng phạt hơn 10 công ty hoạt động ở Trung Quốc, Kenya, Lào, Malaysia, Singapore, Nam Phi, Thái Lan, Anh và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) vì bị nghi có vai trò trong việc tuyển dụng quân nhân phương Tây cho Bắc Kinh.

Phía Trung Quốc chưa bình luận về thông tin trên.

Nhấn mạnh những lo ngại chung về nỗ lực của Bắc Kinh, hồi đầu năm, hơn 120 quan chức Mỹ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã nhóm họp tại trụ sở Bộ chỉ huy Không quân NATO ở Đức để tìm cách ngăn chặn quân đội Trung Quốc tuyển dụng nhân sự do liên minh đào tạo.