Giới chức Nhà Trắng thông báo Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 1-2 đã ra lệnh áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico, và 10% đối với hàng hóa từ Trung Quốc bắt đầu từ ngày 4-2 để đối phó với tình trạng khẩn cấp quốc gia về fentanyl (một loại thuốc giảm đau gây nghiện) và dòng người nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ.

Tổng thống Trump ký một sắc lệnh hành pháp ngày 30-1. Ảnh: Reuters

Ông Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế để ủng hộ các mức thuế này, điều này cho phép sử dụng các quyền hạn lớn hơn để đối phó với các cuộc khủng hoảng. Các quan chức Nhà Trắng lưu ý sẽ không có ngoại lệ nào đối với các mức thuế này. 

Động thái trên đã hiện thực hóa lời đe dọa mà Tổng thống Trump đã nhiều lần đưa ra kể từ sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm ngoái. Hành động này có thể sẽ kích hoạt các biện pháp trả đũa và có nguy cơ châm ngòi một cuộc chiến tranh thương mại.

Hôm 31-1, Tổng thống Trump đã cam kết tiếp tục áp thuế mặc dù thừa nhận chúng có thể gây xáo trộn và khó khăn cho các hộ gia đình Mỹ. Sau tuyên bố này, đồng peso của Mexico và đồng CAD của Canada đều giảm giá. Giá cổ phiếu của Mỹ cũng giảm và lợi suất trái phiếu chính phủ tăng.

Trong khi đó, mô hình đánh giá tác động kinh tế của Chuyên gia Kinh tế trưởng của EY Greg Daco về kế hoạch thuế quan của ông Trump cho thấy việc áp thuế sẽ làm giảm tăng trưởng của Mỹ 1,5 điểm phần trăm trong năm nay, đẩy Canada và Mexico vào suy thoái và dẫn đến “lạm phát đình trệ” trong nước.

Trong diễn biến liên quan, ngày 1-2, cố vấn thương mại hàng đầu của Tổng thống Donald Trump là Peter Navarro cho biết “nhiều khả năng Mỹ sẽ tăng thuế” nếu Mexico, Canada hay Trung Quốc phản ứng chống lại các mức thuế mới được công bố.

Mexico và Canada cảnh báo sẽ đáp trả bất kỳ mức thuế mới nào bằng các biện pháp thuế trả đũa đối với hàng hóa Mỹ, điều này có thể gây tổn hại cho các ngành công nghiệp Mỹ có định hướng xuất khẩu mạnh mẽ như dầu mỏ.

THANH BÌNH