Thủ tướng Stephen Harper. Ảnh: Reuters

Ngày 7-9, Thủ tướng Canada Stephen Harper tuyên bố giải tán Quốc hội và kêu gọi tổ chức tổng tuyển cử vào ngày 14-10 tới. Nhiều người cho rằng, ông Harper chọn cách tiến hành bầu cử sớm vì kỳ vọng đây là thời điểm tốt nhất để đảng Bảo thủ của ông có cơ hội giành thêm 28 ghế, chiếm thế đa số trong Quốc hội và tiếp tục nắm quyền. Nếu không thực hiện động thái này, chính quyền của ông khó có thể tồn tại đến hết nhiệm kỳ vào cuối năm 2009.

Trong cuộc tổng tuyển cử năm 2006, đảng Bảo thủ đã “hất cẳng” đảng Tự do khỏi chính phủ sau gần 13 năm liên tục cầm quyền. Nhưng do chỉ giành được 127/308 ghế ở Quốc hội (các đảng đối lập gồm đảng Tự do chiếm 95 ghế, khối Quebecois ly khai 48 ghế, đảng Dân chủ mới 30 ghế, đảng Xanh 1 ghế, 3 ghế cho các nghị sĩ độc lập và 4 ghế trống), chính phủ thiểu số của Thủ tướng Harper buộc phải lệ thuộc vào các nghị sĩ đối lập để thông qua các dự luật, cũng như ngân sách quốc gia. Điều này gây khó khăn cho các chính sách của ông Harper, và thực tế đảng Bảo thủ phải nhượng bộ bằng các chương trình nghị sự ôn hòa hơn. Thế thiểu số cũng khiến chính phủ của ông Harper có thể bị hạ bệ bất cứ lúc nào.

Không để phe đối lập ra tay trước, ông Harper đã chủ động ấn định thời điểm bầu cử có lợi cho mình. Theo các nhà phân tích, trong bối cảnh kinh tế Canada chỉ tăng trưởng 0,1% trong quý 2 năm nay và có thể suy thoái vào năm tới do giá năng lượng cao và sự trì trệ của nền kinh tế Mỹ, tổng tuyển cử vào thời điểm này là quyết định khôn ngoan của đảng Bảo thủ. Các cuộc khảo sát gần đây cho thấy 20% người dân Canada xem kinh tế là vấn đề quan trọng nhất và 38% cho rằng đảng Bảo thủ điều hành tốt vấn đề này, so với 28% dành cho đảng Tự do. Còn nếu bầu cử diễn ra vào năm tới sẽ là “ác mộng” đối với ông Harper, vì cử tri có thể quay sang chỉ trích chính phủ đã để cho kinh tế ngày càng suy yếu.

Mặt khác, chọn ngày 7-9 để giải tán Quốc hội, ông Harper cũng muốn tránh 3 cuộc bầu cử bổ sung dự kiến vào ngày 8-9. Nếu diễn ra, đảng Bảo thủ nhiều khả năng thất bại ở cả 3 cuộc bầu cử này.

Cuối cùng, các chuyên gia cho rằng ông Harper muốn tổ chức tổng tuyển cử trước khi Mỹ bầu tổng thống vào tháng 11 tới. Nếu Thượng nghị sĩ Barack Obama của đảng Dân chủ trở thành chủ nhân Nhà Trắng, sẽ khuyến khích cử tri Canada nghiêng về đảng Tự do, vốn có đường lối tương tự đảng Dân chủ ở Mỹ.

Tuy nhiên, một số nhà phân tích hoài nghi khả năng đảng Bảo thủ có thể giành được đa số ghế tại cơ quan lập pháp. Geoffrey Stevens, cựu Tổng biên tập báo Globe and Mail, cho rằng Thủ tướng Harper đang chơi con dao hai lưỡi. Việc quân đội Canada đưa khoảng 2.500 binh sĩ tới Afghanistan từ năm 2003, kéo dài tới 2011 đang vấp phải sự phản đối của người dân Canada sau khi 97 binh sĩ thiệt mạng. Theo các nhà phân tích, nếu số binh sĩ thiệt mạng ở Afghanistan lên tới mốc 100 người, đảng Bảo thủ sẽ gặp nhiều rắc rối trong cuộc bỏ phiếu sắp tới.

N.MINH (Theo THX, NYT, AP)