Nhân viên cứu hộ và chiếc UAV mini sắp hoạt động thí điểm. Ảnh: Supplied

Khai thác tối đa mặt tích cực

Thực ra, chiếc máy bay không người lái (UAV) nặng 1 kg ấy là công cụ mới của lực lượng cứu hộ lướt sóng. Việc thí điểm UAV mini hỗ trợ cứu hộ tại Queensland là dự án đầu tiên thuộc dạng này trên thế giới, cho thấy công nghệ UAV đang vươn rộng phạm vi hoạt động, có thể thay đổi cách chúng ta làm việc, sống và vui chơi. Tuy nhiên, bên cạnh kỳ vọng UAV giúp cứu sống nhiều sinh mạng, cũng không ít những lo ngại chúng có thể xâm hại cuộc sống riêng tư của con người.

Brett Williamson, Chủ tịch Hiệp hội Cứu hộ lướt sóng Úc, nhận định: “UAV có thể là “con mắt” mới của chúng tôi từ bầu trời. Nó giúp chúng tôi phát hiện có người nào đấy đang gặp khó khăn trên biển hoặc ai đó đang đi vào chỗ nước xoáy hoặc thậm chí giúp chúng tôi nhận ra sự xuất hiện của cá mập. Bất kỳ công cụ nào có thể giúp chúng tôi cứu thêm nhiều sinh mạng đều thực sự xứng đáng đưa vào khai thác”. Chúng có thể bay quanh các bãi biển không được tuần tra, truyền tải hình ảnh trong thời gian thực qua máy tính xách tay của nhân viên cứu hộ, giúp việc tác nghiệp của lực lượng này nhanh chóng và kịp thời hơn. Những kỳ vọng từ hiệu quả mà chúng mang lại tạo nên làn sóng phấn khởi trong cộng đồng người cứu hộ.

Không chỉ có thể cứu người sắp chết đuối, khả năng áp dụng UAV trong ngành cảnh sát cũng mở ra triển vọng cứu giúp nhiều người, bảo vệ an ninh và trật tự xã hội. Cuối tháng 2 vừa qua, cảnh sát bang Victoria mở hội thảo với sự có mặt của đại diện cảnh sát nhiều bang khác ở Úc nhằm thảo luận về tiềm năng sử dụng UAV trong lực lượng thực thi pháp luật trên khắp đất nước. “Chúng ta tin rằng trong tương lai gần, cùng với xu thế quốc tế, các lực lượng cảnh sát Úc sẽ có hệ thống UAV để mở rộng khả năng đáp ứng của chúng ta trong công tác bảo vệ cuộc sống, thi hành pháp luật và giám sát”- hội thảo nhận định. UAV được cho là sẽ có ích trong việc săn lùng những kẻ phạm tội, tình huống có con tin và nhiều trường hợp không thể hoặc quá nguy hiểm để người cảnh sát tác nghiệp.

Hạn chế “mặt trái” của UAV

Vấn đề đáng chú ý là nếu sử dụng UAV để giám sát, phương pháp này rất dễ thất bại khi nó có thể xâm hại quyền tự do cá nhân của mọi người. Nhiều nghi vấn về đạo đức, sự riêng tư và an toàn được đặt ra đối với các ứng dụng dân sự của UAV. Theo Terry O’Gorman, Chủ tịch Hội đồng quốc gia Úc về quyền tự do dân sự, nhu cầu cấp thiết là chính quyền liên bang phải mau chóng giải quyết với các vấn đề về quyền riêng tư khi quyết định sử dụng UAV. Rất đáng lo ngại khi chúng có khả năng được dùng để do thám vườn sau hoặc phòng ngủ nhà một ai đó và còn tham gia vào rất nhiều khía cạnh cuộc sống thường ngày. “Nguy cơ những tay săn ảnh lợi dụng công nghệ UAV rất đáng báo động. Châu Âu đang xem xét rất thận trọng về cách xác định các nguy cơ tiềm ẩn có thể xâm hại sự riêng tư bắt nguồn từ UAV và Úc cũng nên làm tương tự”- O’Gorman nói.

Cơ quan Quản lý Hàng không Úc (CASA) cũng cho rằng để tránh những hoài nghi và sự cố từ UAV, “chúng ta cần cho công chúng hiểu làm sao UAV hoạt động an toàn, cũng như đảm bảo độ tin cậy, khả năng bay được và tiêu chuẩn thiết kế của chúng”. Cơ quan Hàng không Dân dụng Úc quy định UAV được dùng cho các mục đích công việc, trong đó có hoạt động thương mại. Chúng không được phép dùng vì mục đích cá nhân hoặc giải trí. UAV được hoạt động ở các khu ít dân cư với độ cao 120 m và không bay trong đường bay được kiểm soát nếu không có giấy phép đặc biệt. Ngoài ra, người điều khiển chúng phải có giấy phép do CASA cấp. Tuy nhiên, các quy định kiểm soát sử dụng UAV dân sự thường không theo kịp tốc độ phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp này, dù là ở Úc hay ở bất cứ quốc gia nào khác.

Dù còn nhiều tranh cãi về cái được và mất khi đưa UAV vào cuộc sống dân sự, khuynh hướng phổ biến của thiết bị công nghệ này trong các lĩnh vực dân sự khiến giới chức Úc, Mỹ và châu Âu bắt đầu xem xét việc hợp nhất chúng vào đường bay thương mại và sự thay đổi này có thể diễn ra trong vài năm tới.

THUẬN HẢI (Theo The Australian)