Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 29-12 cho biết, ông và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đạt được những tiến triển đáng kể trong cuộc hội đàm kéo dài gần 3 tiếng hôm 28-12 tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, bang Florida, đồng thời nhất trí để các nhóm công tác của 2 nước gặp nhau trong thời gian tới nhằm hoàn tất các vấn đề hướng tới chấm dứt cuộc xung đột kéo dài gần 4 năm qua.

Tổng thống Mỹ Trump (phải) và người đồng cấp Ukraine Zelensky tại cuộc họp báo chung hôm 28-12. Ảnh: BBC

1 hay 2 vấn đề rất gai góc?

Hãng thông tấn ukrinform của Ukraine dẫn lời Tổng thống Zelensky phát biểu trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Trump sau cuộc hội đàm, nêu rõ hai bên đã đạt được sự đồng thuận chung về 90% kế hoạch hòa bình 20 điểm, một phiên bản rút gọn của kế hoạch 28 điểm theo đề xuất của phía Mỹ nhằm chấm dứt cuộc xung đột tại Ukraine.

Cụ thể, Tổng thống Zelensky nhấn mạnh vấn đề lãnh thổ vẫn là điểm khó khăn nhất, đồng thời khẳng định quyền quyết định cuối cùng thuộc về người dân Ukraine thông qua cơ chế trưng cầu dân ý. 

Trong khi đó, Tổng thống Trump khẳng định hai bên đang “tiến gần hơn rất nhiều, có lẽ là rất gần” đến một thỏa thuận hòa bình. “Nếu mọi việc diễn ra thật sự tốt đẹp, bạn biết đấy, có thể chỉ vài tuần. Còn nếu diễn biến xấu, thì sẽ lâu hơn. Trong vài tuần nữa, chúng ta sẽ biết kết quả, theo cách này hay cách khác” - ông Trump cho hay.

Theo Tổng thống Trump, cuộc đàm phán đã đạt được “nhiều tiến bộ”, với khoảng 95% các điều khoản đã được thỏa thuận. Tuy nhiên, ông chủ Nhà Trắng thừa nhận vẫn còn “1 hoặc 2 vấn đề rất gai góc”. Một trong những vấn đề khó khăn nhất là vấn đề nhượng bộ lãnh thổ. Lâu nay, giới lãnh đạo Ukraine kịch liệt phản đối việc nhượng đất cho Nga nhưng ông Trump cho rằng họ có thể phải thay đổi lập trường trong thời gian tới.

Nhà lãnh đạo xứ cờ hoa cho biết thỏa thuận tiềm năng về việc Ukraine rút quân khỏi các khu vực thuộc vùng Donetsk ở miền Đông vẫn còn nằm dưới sự kiểm soát của Kiev và biến nơi đó thành một khu phi quân sự (DMZ), đi kèm điều kiện Mát-xcơ-va sẽ phải rút quân khỏi dải đất tương đương ở Donetsk vẫn “chưa được giải quyết”.

Điểm nghẽn lớn nhất trong các cuộc đàm phán hòa bình chính là Zaporizhzhia, nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu hiện do Nga kiểm soát. Ông Trump nói rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đang “làm việc với Ukraine để mở lại nhà máy”. Song, Ukraine nhiều lần loại trừ khả năng vận hành chung với Nga tại cơ sở này. Trong khi đó, đề xuất của ông Zelensky là chia quyền kiểm soát giữa Kiev và Washington tại Zaporizhzhia cho đến nay vẫn bị Điện Kremlin bác bỏ.

Châu Âu là trở ngại chính?

Được biết, trước cuộc gặp với ông Zelensky vài giờ, Tổng thống Trump đã có cuộc điện đàm kéo dài 1 tiếng 15 phút với Tổng thống Putin. Trong một bài viết trên mạng xã hội, ông Trump mô tả cuộc điện đàm “tốt đẹp và rất hiệu quả”. Ông Trump cho biết sẽ tiếp tục nói chuyện với ông Putin sau cuộc gặp với người đồng cấp Ukraine, đồng thời tiết lộ Nga sẽ giúp tái thiết Ukraine.

Theo Cố vấn Tổng thống Nga, Yuri Ushakov, 2 nhà lãnh đạo không ủng hộ việc giới chức Ukraine và châu Âu thúc đẩy một lệnh ngừng bắn tạm thời trước khi đạt được thỏa thuận cuối cùng, bởi nó sẽ chỉ kéo dài khủng hoảng và có nguy cơ dẫn đến việc tái diễn các hành động thù địch. Ông Ushakov cho rằng để chấm dứt chiến sự, Kiev cần đưa ra một “quyết định táo bạo” phù hợp với các cuộc thảo luận giữa Nga và Mỹ về Donetsk.

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cũng cho rằng châu Âu chính là trở ngại chính trong các cuộc đàm phán hòa bình nhằm chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine. “Sau khi chính quyền mới lên nắm quyền ở Mỹ, châu Âu và Liên minh châu Âu nổi lên như những trở ngại chính cho tiến trình hòa bình. Họ không giấu giếm việc đang chuẩn bị chiến đấu với Nga trên chiến trường” - ông Lavrov cho hay. Bình luận này của ông Lavrov được đưa ra khi các nhà lãnh đạo châu Âu được cho đã “thiết kế lại” kế hoạch hòa bình 28 điểm ban đầu của Mỹ thành kế hoạch hòa bình 20 điểm hiện tại.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)