TRÍ VĂN (Tổng hợp)

Sau cuộc tranh luận kéo dài 27 giờ đồng hồ vào cuối tuần, Thượng viện Mỹ chiều 7-8 (giờ địa phương) cuối cùng đã thông qua “Ðạo luật giảm lạm phát” với tỷ lệ phiếu 51-50, trong đó Phó Tổng thống Kamala Harris của đảng Dân chủ bỏ lá phiếu quyết định phá vỡ thế cân bằng giữa 2 đảng Cộng hòa và Dân chủ tại cơ quan lập pháp này. Ðây là kế hoạch đầy tham vọng của Tổng thống Joe Biden liên quan đến khí hậu, thuế và chăm sóc sức khỏe có tổng giá trị lên tới 740 tỉ USD.

Một phiên họp của Thượng viện Mỹ tại thủ đô Washington. Ảnh: AP

Vì thế, việc đảng Dân chủ thống nhất ủng hộ dự luật trên được coi là thắng lợi chính trị quan trọng của ông Biden trước thềm cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp tới. Dự kiến, dự luật giảm lạm phát này sẽ được đưa ra bỏ phiếu tại Hạ viện ngày 12-8 trước khi ông chủ Nhà Trắng ký ban hành thành luật.

Theo dự luật, Chính phủ Mỹ sẽ được phép bơm 375 tỉ USD vào các chương trình về khí hậu và năng lượng, có thể giúp Mỹ giảm phát thải khí nhà kính khoảng 40% so với mức năm 2005 vào cuối thập niên này. 60 tỉ USD trong số tiền đó sẽ được dùng cho khoản tín dụng thuế sản xuất năng lượng sạch, 30 tỉ USD cho khoản tín dụng thuế sản xuất năng lượng gió và năng lượng mặt trời và ít nhất 60 tỉ USD được dùng để tài trợ cho các dự án như cải thiện giám sát không khí, cải thiện giao thông vận tải và triển khai năng lượng sạch ở các cộng đồng nghèo và dễ bị tổn thương. Ngoài ra, người tiêu dùng mua xe điện mới hoặc đã qua sử dụng sẽ được cấp tín dụng thuế, lần lượt là 7.500USD và 4.000USD.

Dự luật cũng cho phép chương trình Medicare lần đầu tiên được đàm phán giá thuốc trực tiếp và áp trần cho số tiền mà người mua thuốc phải trả mỗi năm ở mức 2.000 USD, đồng thời sẽ làm giảm giá bảo hiểm y tế cho 13 triệu người Mỹ.

Và nguồn kinh phí cho những chính sách này sẽ đến từ việc tăng thuế, chủ yếu đối với các tập đoàn lớn, bao gồm áp thuế doanh nghiệp tối thiểu 15% đối với một số công ty có lợi nhuận hàng năm trên 1 tỉ USD và áp thuế mới đối với các vụ mua lại cổ phần công ty. Trong khi đó, gần một nửa số tiền huy động được, khoảng 300 tỉ USD, sẽ được dùng để thanh toán các khoản thâm hụt liên bang. AP cho hay, thâm hụt liên bang đã tăng vọt trong giai đoạn bùng phát COVID-19. Ông Biden và phe Dân chủ tin rằng dự luật sẽ giúp giảm lạm phát, vấn đề đang đè lên hy vọng của đảng trong việc duy trì quyền kiểm soát mong manh ở quốc hội sau cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11 tới.

Dự luật trên là một trong những nội dung quan trọng hàng đầu, vốn được đưa ra trong chiến dịch tranh cử của Tổng thống Biden. Theo giới quan sát, đây có thể được xem là một thành tích đáng ghi nhận của ông Biden trước khi diễn ra cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ đồng thời góp phần củng cố vai trò “đầu tàu” của nước Mỹ trong việc đối phó với những thách thức liên quan đến vấn đề biến đổi khí hậu toàn cầu.

Trong một tuyên bố hôm 7-8, Tổng thống Biden đã ca ngợi việc thông qua dự luật của Thượng viện, đồng thời gửi lời cảm ơn đến các đảng viên Dân chủ. “Hôm nay, các đảng viên Dân chủ đã đứng về phía các gia đình Mỹ vì các quyền lợi đặc biệt của họ, bỏ phiếu để giảm chi phí thuốc theo toa, bảo hiểm y tế và chi phí năng lượng hàng ngày và giảm thâm hụt, đồng thời khiến các tập đoàn giàu có cuối cùng phải đóng phần họ cần phải đóng” - ông Biden nói. Trong tuyên bố mừng chiến thắng, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Chuck Schumer nhấn mạnh: “Thượng viện đang làm nên lịch sử bởi dự luật này sẽ làm thay đổi nước Mỹ trong nhiều thập niên tới”.

Trong khi đó, đảng Cộng hòa cho rằng dự luật sẽ không giải quyết được vấn đề lạm phát mà thay vào đó sẽ giết chết việc làm của người dân. Vì thế, toàn bộ 50 thượng nghị sĩ Cộng hòa tại Thượng viện 100 ghế của Mỹ đã bỏ phiếu chống.

Tổng thống Biden ban đầu đề xuất dự luật mang tên “Build Back Better” (Xây dựng lại tốt hơn), kế hoạch hàng ngàn tỉ USD vốn đầu tư công, tập trung vào các chương trình xã hội, hạ tầng và môi trường. Song họ đã phải thu nhỏ quy mô của dự luật trong những tháng qua và đổi tên thành “Đạo luật giảm lạm phát”.