17/12/2020 - 09:44

Thách thức pháp lý chờ đón ông Trump 

Sau khi rời Nhà Trắng vào tháng 1-2021, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ phải đối mặt với tương lai bất định và nhiều rắc rối pháp lý.

Tổng thống Trump trong những ngày cuối cùng tại Nhà Trắng. Ảnh: AP

Tổng thống Trump trong những ngày cuối cùng tại Nhà Trắng. Ảnh: AP

Những cáo buộc đối với ông Trump có thể trở nên trầm trọng hơn khi trở về làm dân thường vì ông sẽ mất đi sự bảo vệ mà hệ thống pháp luật Mỹ dành cho tổng thống đương nhiệm. Một trong số đó là cuộc điều tra tại bang New York.

Gian lận và trốn thuế

Thẩm phán Tòa án Tối cao New York Arthur Engoron ngày 15-12 đã ra phán quyết yêu cầu Tập đoàn Trump Organization giao nộp các tài liệu liên quan đến việc giảm thuế của một dự án bất động sản đang bị Văn phòng Tổng chưởng lý New York điều tra. Trước đó, Trump Organization tuyên bố những tài liệu này được bảo vệ theo bí mật về mặt pháp lý giữa luật sư - thân chủ. Nhưng Văn phòng Tổng chưởng lý New York lập luận rằng tài liệu không còn đặc quyền đó, một phần bởi Trump Organization đã từ bỏ nó khi tiết lộ một số báo cáo nhất định cho Cơ quan Thuế vụ Mỹ để “thu lợi”.

Cuộc điều tra gian lận thuế nhằm vào chủ nhân Nhà Trắng cùng công ty gia đình Trump Organization bắt đầu từ năm 2019 sau khi cựu luật sư của ông là Michael Cohen khai trước Quốc hội Mỹ rằng tổng thống đã thổi phồng giá trị tài sản nhằm đảm bảo các khoản vay ưu đãi và có lợi bảo hiểm nhưng lại hạ thấp giá trị tài sản để giảm thuế bất động sản. Cuộc điều tra mang tính dân sự, tức chỉ bị phạt tiền chứ không phải ngồi tù. Về phần mình, phe ông Trump chỉ trích cuộc điều tra trên vô căn cứ và mang động cơ chính trị.

Ngoài ra, Tổng thống Trump cũng có thể phải đối mặt với một cáo buộc hình sự của Bộ Tư pháp về việc trốn thuế thu nhập liên bang. Tờ The New York Times gần đây tiết lộ ông chỉ trả 750USD thuế thu nhập liên bang trong cả 2 năm 2016 và 2017. Tuy nhiên, lãnh đạo Mỹ đã bác bỏ các thông tin này, đồng thời tuyên bố đã trả hàng triệu USD tiền thuế nhưng được hưởng khấu trừ. Tạp chí Forbes ước tính tài sản ròng trong năm ngoái của ông đã giảm 600 triệu USD, xuống còn 2,5 tỉ USD.

Ông Trump “lách luật”?

Vị tổng thống Mỹ thứ 45 chỉ còn hơn 30 ngày trong nhiệm kỳ. Tuy nhiên, có một quyền lực ông Trump vẫn có thể tùy ý sử dụng cho đến ngày 20-1-2021, thời điểm Tổng thống tân cử Joe Biden nhậm chức, là quyền ân xá.

Trong quá khứ, lập trường chính thức của nhánh hành pháp là tổng thống không thể tự ân xá cho mình. Một bản ghi nhớ năm 1974 của Văn phòng Cố vấn Pháp lý dưới thời Tổng thống Richard  Nixon viết rằng việc tự ân xá sẽ vi phạm nguyên tắc pháp lý nền tảng của Mỹ là không ai được làm thẩm phán trong vụ án của chính mình. Tuy nhiên, tài liệu này thừa nhận tổng thống Mỹ vẫn có thể “lách luật”. Tài liệu có đoạn nói: “Theo Tu chính án thứ 25, nếu tổng thống tuyên bố tạm thời không thể đảm đương nhiệm vụ, phó tổng thống sẽ trở thành quyền tổng thống và có thể ban lệnh ân xá cho tổng thống. Sau đó, tổng thống có thể từ chức hoặc tiếp tục nhiệm vụ”.

Kịch bản này từng được áp dụng sau khi Gerald Ford lên làm tổng thống. Ông Ford đã ân xá cho cựu Tổng thống Nixon khỏi các trọng tội mà ông này từng mắc phải. Theo Kênh NBC News, Tổng thống Trump có thể áp dụng tiền lệ trên để nhờ Phó Tổng thống Mike Pence ân xá cho mình. Dù vậy, điều này vẫn không thể giúp ông Trump thoát khỏi các đơn kiện ở New York sau khi mãn nhiệm tại Nhà Trắng. Các nghị sĩ New York năm 2019 đã thông qua dự luật cho phép truy tố tội danh cấp bang đối với cá nhân đã được ân xá vì sai phạm cấp liên bang.

Mặt khác, Tòa án Tối cao chưa bao giờ đưa ra phán quyết về việc liệu tổng thống có thể tự ân xá hay không, nên gần như chắc chắn sẽ nổ ra một cuộc chiến pháp lý nếu ông Trump đi nước cờ này.

Úp mở về kế hoạch tái tranh cử 2024

Cho đến nay, Tổng thống Trump vẫn chưa thừa nhận thất bại trước ứng viên đảng Dân chủ Biden, nhưng đội ngũ tranh cử của ông đã thăm dò những người ủng hộ về khả năng ông chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024.

Theo đó, nhóm này tối 15-12 đã gửi email cho những người ủng hộ để hỏi liệu ông Trump có nên tái tranh cử vào năm 2024 hay không. Thăm dò trên được gửi đi một ngày sau khi cử tri đoàn chính thức xác nhận chiến thắng của Biden.

HẠNH NGUYÊN

Chia sẻ bài viết