12/02/2018 - 17:17

Ông Trump muốn “tư nhân hóa” ISS 

Theo tiết lộ của tờ Washington Post, chính quyền Tổng thống Mỹ Trump đang lên kế hoạch ngừng cấp ngân sách cho Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) và biến tổ hợp công trình được phóng lên vũ trụ năm 1998 này thành liên doanh thương mại với cơ chế tự chủ tài chính.

Trạm không gian ISS. Ảnh: NASA

ISS là dự án hợp tác giữa nhiều quốc gia và dự kiến hoàn thành sứ mệnh lịch sử vào năm 2028. Đến nay, tổng số vốn mà Chính phủ Mỹ đã đầu tư xây dựng và vận hành nền tảng không gian này ước tính gần 100 tỉ USD. Hồi tháng rồi, Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) từng cam kết sẽ giữ chương trình này hoạt động sau năm 2024 dựa trên chính sách hỗ trợ được cựu Tổng thống Barack Obama ký năm 2014. Nhưng theo tài liệu nội bộ gần đây, Chính phủ Mỹ đang xem xét kế hoạch ngừng cấp ngân sách cho ISS vào năm 2025 mà qua đó giúp tiết kiệm 3-4 tỉ USD/năm. Tuy nhiên, Nhà Trắng không hoàn toàn từ bỏ dự án này mà sẽ thúc đẩy các nỗ lực duy trì hoạt động ISS như nền tảng thương mại. “Quyết định ngừng cấp kinh phí trực tiếp cho ISS vào năm 2025 không có nghĩa dự án bị hủy bỏ vào thời điểm đó. Trái lại, các doanh nghiệp đối tác có thể tiếp tục vận hành một số mảng hoặc tiềm lực của ISS như một phần nền tảng thương mại tương lai. NASA sẽ mở rộng hợp tác quốc tế trong 7 năm tới để đảm bảo con người vẫn tiếp cận và có mặt trong quỹ đạo thấp của Trái Đất” – tài liệu khẳng định.

Thực tế từ thời cựu Tổng thống George Bush và sau đó là Obama, ISS đã có sự tham gia của tư nhân khi NASA ký hợp đồng với các công ty như Boeing, Space X cho các chuyến bay lên ISS. Nhưng việc tư nhân hóa hoàn toàn trạm không gian này có thể vấp phải phản đối trên diện rộng, kể cả các nghị sĩ Cộng hòa. Trước đó, Giám đốc chương trình không gian của Boeing Mark Mulqueen cũng cảnh báo từ bỏ ISS là “sai lầm”, đe dọa vai trò dẫn đầu của Mỹ trong lĩnh vực không gian, ảnh hưởng thị trường thương mại cũng như cộng đồng khoa học.

Tuy nhiên, một số người lại nhìn nhận đây là bước tiến đáng kể trước xu hướng ngày càng có nhiều doanh nghiệp tư nhân tham gia lĩnh vực không gian vũ trụ. Đề xuất này cũng được cho phù hợp với chủ trương của Tổng thống Trump, vừa giảm ngân sách hoạt động của NASA trong những năm tới vừa tiếp tục đẩy mạnh triển khai chương trình thăm dò không gian đưa phi hành gia Mỹ quay lại Mặt Trăng, Sao Hỏa và những khu vực xa xôi hơn nữa. Kinh phí cho các dự án mới dự kiến sẽ tiêu tốn hàng tỉ USD. Nhưng trong kế hoạch đề xuất ngân sách cho năm tài chính 2019, chi phí hoạt động của NASA duy trì ở mức 19,9 tỉ USD, sau đó giảm nhẹ còn 19,6  tỉ USD và tiếp tục đến năm 2023. Có thông tin cho biết ngoài ISS, Chính phủ Mỹ cũng đang tìm cách cắt giảm ngân sách một số phòng nghiên cứu của NASA và hủy bỏ nhiệm vụ của hàng loạt tàu vũ trụ. Đồng thời, chính quyền ông Trump còn thành lập Hội đồng Không gian Quốc gia chịu sự chỉ đạo của Phó Tổng thống Mike Pence để điều phối chính sách không gian giữa các cơ quan quân sự và dân sự. 

MAI QUYÊN

Chia sẻ bài viết