NGUYỆT CÁT (Tổng hợp)

Tổng thống đắc cử Brazil Luiz Inacio Lula da Silva mới đây đã bổ nhiệm hai bộ trưởng mới trong nội các, qua đó thể hiện quyết tâm của ông trong nỗ lực bảo vệ môi trường và đảo ngược các chính sách của người tiền nhiệm vốn bị chỉ trích là gây tổn hại nghiêm trọng rừng Amazon.

Tổng thống Lula da Silva tuyên thệ nhậm chức ngày 1-1. Ảnh: Reuters

Cụ thể, bà Marina Silva (64 tuổi) - một nhà hoạt động bảo vệ môi trường - sẽ quay trở lại làm bộ trưởng môi trường Brazil, vị trí bà từng nắm giữ từ năm 2003 đến 2008 và giúp Brazil giảm đáng kể tình trạng phá rừng Amazon. Trong khi đó, bà Sonia Guajajara (48 tuổi) sẽ lãnh đạo Bộ các bộ tộc thổ dân - bộ chuyên trách đầu tiên của nước này về dân tộc bản địa. Theo Hãng tin Anh The Guardian, bộ này được thành lập để giải quyết làn sóng bạo lực và xâm chiếm đất đai bắt nguồn từ việc cựu tổng thống Jair Bolsonaro dỡ bỏ các biện pháp bảo vệ thổ dân và môi trường trong thời gian tại nhiệm.

Trước đó, nhiều nhà hoạt động môi trường và bảo vệ thổ dân cũng như chủ quyền lãnh thổ của họ đã chỉ trích các chính sách của ông Bolsonaro, cho rằng cựu tổng thống Brazil đã đẩy lùi các hoạt động bảo vệ môi trường ở Amazon và gây ra sự hủy diệt hệ sinh thái. Ðáng chú ý, việc ông Bolsonaro tìm cách mở rộng hoạt động canh tác nông nghiệp, khai thác đất và xây dựng cơ sở hạ tầng ở Amazon cũng khiến nạn phá rừng ở Brazil tăng đột biến lên mức cao nhất 15 năm qua. Ðược biết, tuy có lưới điện sạch nhờ thủy điện và năng lượng tái tạo, nhưng Brazil là quốc gia phát thải khí nhà kính lớn thứ năm trên thế giới, chủ yếu là do nạn phá rừng. Dữ liệu cho thấy năm 2021, quốc gia Nam Mỹ này đã thải ra 2,42 tỉ tấn carbon dioxide, tăng so với 2,16 tỉ tấn của năm 2020 và là mức cao nhất kể từ năm 2005.

Tại Hội nghị lần thứ 27 các bên tham gia Công ước khung của Liên Hiệp Quốc về biến đổi khí hậu (COP27) hồi tháng 11-2022, Tổng thống đắc cử Lula đã cam kết bảo vệ rừng Amazon - nơi hấp thụ một lượng lớn khí nhà kính. “Không có an ninh khí hậu cho thế giới nếu rừng Amazon không được bảo vệ. Chúng tôi sẽ nỗ lực hết mình để không còn nạn phá rừng và suy thoái các quần xã sinh vật của chúng ta vào năm 2030” - ông Lula tuyên bố trước các đại biểu. Tổng thống đắc cử của Brazil còn nói rằng sẽ tìm cách đưa Brazil trở thành chủ nhà của COP30 vào năm 2025, qua đó đưa quốc gia Nam Mỹ này trở lại trung tâm thảo luận về vấn đề môi trường và biến đổi khí hậu.

Các chuyên gia nhận định chính quyền mới của Tổng thống Lula sẽ đối mặt với những thách thức lớn trong việc tái lập các biện pháp bảo vệ môi trường và các bộ tộc thổ dân rừng Amazon, cũng như tìm cách hàn gắn và thống nhất đất nước đang bị chia rẽ sâu sắc và gặp vô vàn khó khăn, với khoảng 33 triệu người đang đối mặt với nạn đói nghiêm trọng và 100 triệu người sống trong cảnh nghèo túng - số liệu nghèo đói cao nhất những năm qua. Tuy vậy, các nhà phân tích cũng cho rằng việc ông Lula trở lại lãnh đạo Brazil là tin tốt cho rừng Amazon, bởi ông cam kết sẽ đảo ngược các chính sách hủy hoại môi trường và ngăn chặn việc khai thác bất hợp pháp lãnh thổ của các thổ dân Amazon - được cho là hậu quả của quyết định bãi bỏ bộ môi trường dưới thời ông Bolsonaro.

Trước đó, ông Lula đã hứa sẽ “đặt mục tiêu không để phá rừng”, cho rằng chính phủ mới của mình có thể giảm nạn phá rừng tới 83% như đã từng làm được trong giai đoạn từ năm 2003 đến năm 2014. Một phân tích từ chuyên trang về khoa học và chính sách biến đổi khí hậu Carbon Brief dự đoán việc ông Lula trở thành tổng thống Brazil có thể giúp ngăn chặn hơn 75.900km rừng Amazon bị san phẳng và giảm 90% nguy cơ phá rừng trong thập kỷ tới.