MAI QUYÊN (Tổng hợp)

Gần như khắp thế giới đang chia sẻ sự thương tiếc với Vương quốc Anh trước sự ra đi của Nữ hoàng Elizabeth II, vị quân chủ tại vị lâu nhất trong lịch sử nước này với hơn 70 năm liên tiếp trên ngai vàng.

Bảng điện tử bày tỏ lòng tôn kính với Nữ hoàng Elizabeth II. Ảnh: Reuters

Vào 6 giờ 30 phút tối 8-9 (giờ địa phương), Cung điện Buckingham thông báo Nữ hoàng Elizabeth II đã qua đời một cách thanh bình tại Lâu đài Balmoral ở Scotland vào chiều cùng ngày, hưởng đại thọ 96 tuổi. Trên khắp nước Anh, hàng ngàn người dân và du khách đã đổ về Cung điện Buckingham, Lâu đài Balmoral và Lâu đài Windsor để tưởng nhớ Nữ hoàng.

Biểu tượng của ổn định

Có thể nói Nữ hoàng Elizabeth II là quân vương duy nhất mà hầu hết người dân Anh biết đến. Ra đời vào ngày 21-4-1926 tại Luân Ðôn, Nữ hoàng có tên khai sinh Elizabeth Alexandra Mary Windsor. Năm 1947, công chúa Elizabeth kết hôn với sĩ quan Hải quân Hoàng gia đồng thời là hoàng tử của Hy Lạp và Ðan Mạch, Philip Mountbatten. Họ đón con trai đầu lòng Charles vào năm 1948, sau đó là con gái Anne năm 1950. Hoàng thân Philip qua đời năm 2021 ở tuổi 99.

Tháng 2-1952, Vua George VI qua đời sau nhiều năm trọng bệnh. Công chúa Elizabeth, lúc bấy giờ đang thăm Kenya, đã được thông báo trở thành nữ hoàng ở tuổi 25. Phản ứng đầu tiên của Thủ tướng Anh khi ấy Winston Churchill trước cái chết của nhà vua là phàn nàn rằng nữ hoàng “còn là một đứa trẻ”, nhưng vài ngày sau ông đã bị chinh phục và cuối cùng trở thành người hâm mộ nhiệt thành trước trách nhiệm của Nữ hoàng trong việc đặt bổn phận và gia đình lên trên tất cả.

Ngay từ lúc 18 tuổi, công chúa Elizabeth đã biết mình phải có nghĩa vụ với đất nước. Thời điểm 5 năm trước khi lên ngôi, công chúa đã cam kết với người dân Anh và Khối Thịnh vượng chung, rằng “cả cuộc đời tôi, dù dài hay ngắn, sẽ cống hiến hết mình để phục vụ toàn dân”. Ðây cũng là lời hứa mà Nữ hoàng Elizabeth II đã gìn giữ trong hơn 7 thập niên dưới 15 đời thủ tướng, đưa bà trở thành biểu tượng của nền văn hóa đại chúng Anh và hiện thân của sự ổn định. Trong thời gian trị vì, Nữ hoàng Elizabeth II đồng thời được coi là biểu tượng quyền lực mềm của nước Anh trên trường quốc tế. “Khi mọi người trên thế giới nói về Nữ hoàng, hầu hết đều là chỉ Nữ hoàng của chúng tôi” - theo cựu Thủ tướng Anh John Major. Trong khi đó, các sử gia nhận định Elizabeth II một trong những vị quân vương vĩ đại nhất của nước Anh, không chỉ vì tuổi thọ của bà mà còn vì thời kỳ thay đổi mà bà đã chứng kiến, từ cuộc Chiến tranh Lạnh và sự biến mất của đế chế Anh, cho đến vụ tấn công khủng bố 11-9-2001, biến đổi khí hậu, đại dịch COVID-19 và khủng hoảng Ukraine hiện nay.

Về lối sống cá nhân, Nữ hoàng Elizabeth tuy giàu có nhưng nổi tiếng về sự tiết kiệm và ý thức chung. Cùng phong thái nghiêm túc bên ngoài, bà còn được người thân nhận xét có khiếu hài hước và tài bắt chước giỏi. Nguồn cảm hứng từ Nữ hoàng còn đến từ tính cách mạnh mẽ và trách nhiệm của bà. Trong Chiến tranh Thế giới thứ 2, công chúa Elizabeth đã hăng hái học lái xe, làm thợ máy và phục vụ xe cứu thương và xe tải. Bà đã lên đến cấp bậc Chỉ huy trưởng danh dự trong vòng vài tháng.

Sự nổi tiếng của cá nhân Nữ hoàng là một yếu tố quan trọng trong việc duy trì sự ủng hộ đối với chế độ quân chủ của Vương quốc Anh trong những năm gần đây. Bà thường tránh những can thiệp chính trị và được thần dân biết đến chủ yếu qua những sự kiện trước công chúng và các thông điệp Giáng sinh được phát trên truyền hình, trong đó thường nhấn mạnh tới giá trị của bổn phận và đối thoại.

Thế giới chia sẻ với nước Anh

Nữ hoàng Elizabeth II không chỉ là nguyên thủ quốc gia của Vương quốc Anh mà còn của 14 thuộc địa cũ của Anh, bao gồm Canada, Úc, New Zealand, Bahamas, Belize, Grenada, Jamaica, Papua New Guinea, Saint Lucia, Saint Kitts và Nevis, Tuvalu, Quần đảo Solomon, Saint Vincent và Grenadines, Antigua và Barbuda. Trong thông điệp chia buồn, lãnh đạo các nước nói trên đã lần lượt khẳng định tình cảm bền chặt giữa người dân với vị quân chủ ghi dấu ấn sâu đậm trong lịch sử.

Ðại hội đồng Liên Hiệp Quốc và các thành viên của Hội đồng Bảo an đã dành một phút mặc niệm để tưởng nhớ Nữ hoàng Elizabeth II. Chính phủ nhiều quốc gia cùng đại diện các tổ chức như Liên minh châu Âu, Liên minh châu Phi… đã bày tỏ lòng kính trọng đối với Nữ hoàng Elizabeth II. Gia đình hoàng gia nhiều nước cũng chia sẻ những dòng tưởng nhớ tới Vương quốc Anh trước sự ra đi của bà. Tổng thống Nga Vladimir Putin, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Giáo hoàng Francis... đã gửi lời chia buồn tới chính phủ và người dân Anh.

Bất chấp trời mưa, người dân tập trung rất đông tại cung điện Buckingham và đặt hoa tưởng niệm. Ảnh: AP

Thủ tướng Úc Anthony Albanese ngày 9-9 cho biết Quốc hội nước này sẽ tạm hoãn họp tuần tới và không nhóm họp trở lại ít nhất trong vòng 2 tuần nữa để thể hiện sự tiếc thương Nữ hoàng Elizabeth II.

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden ra lệnh treo cờ rủ tại Nhà Trắng và các tòa nhà liên bang khác, đồng thời đến Ðại sứ quán Anh tại Washington để viết sổ tang chia buồn. Theo tuyên bố của Nhà Trắng, các tàu Hải quân Mỹ, các căn cứ quân sự, cũng như tất cả các Ðại sứ quán và các cơ quan khác của Mỹ ở nước ngoài cũng treo cờ rủ.

Cuba tuyên bố quốc tang tưởng niệm Nữ hoàng Elizabeth II. Theo sắc lệnh do Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel ký, từ 6h-24h ngày 9-9, các tòa nhà công cộng và đơn vị quân sự ở đảo quốc Caribe treo cờ rủ để tưởng nhớ người tại vị lâu nhất của Vương quốc Anh.

Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro cũng tuyên bố quốc tang 3 ngày để thể hiện chia buồn về sự ra đi của Nữ hoàng Elizabeth II. Ông Jair Bolsonaro nhấn mạnh bà Elizabeth II “không chỉ là Nữ hoàng đối với người Anh mà còn đối với tất cả chúng tôi”. Theo ông, Nữ hoàng Elizabeth II là “một phụ nữ phi thường mà tấm gương về sự lãnh đạo, tính khiêm tốn và tình yêu đất nước của bà sẽ tiếp tục truyền cảm hứng cho chúng tôi và thế giới mãi mãi”.