Thời gian qua, cùng với việc đầu tư hoàn thiện kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, TP Cần Thơ luôn quan tâm đầu tư các khu tái định cư (TĐC) tại các địa phương nơi triển khai các công trình, dự án. Việc đầu tư xây dựng các khu TĐC hiện đại, đồng bộ hạ tầng kỹ thuật - xã hội trên địa bàn các quận, huyện không chỉ đơn thuần là giải pháp bố trí nơi ở mới cho người dân bị ảnh hưởng bởi các dự án đầu tư công, mà còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, góp phần ổn định đời sống, đảm bảo an sinh xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.

Một góc Khu TĐC Vĩnh Thạnh (giai đoạn 1) nhìn từ trên cao.

Tháng 9-2023, Khu công nghiệp (KCN) Vĩnh Thạnh (giai đoạn 1) còn gọi là KCN VSIP Cần Thơ chính thức khởi động với tổng diện tích 293,7ha. Để tạo thuận lợi cho dự án sớm đi vào hoạt động, thành phố đã quan tâm đầu tư hạ tầng giao thông kết nối vào KCN và xây dựng khu TĐC để phục vụ KCN huyện Vĩnh Thạnh tại xã Vĩnh Trinh. Khu TĐC với tổng mức đầu tư trên 513,9 tỉ đồng; tổng diện tích 522.897m². Giai đoạn 1 thực hiện 225.461m², đầu tư cơ sở hạ tầng, bố trí 547 nền TĐC, khu nhà ở công nhân, khu đất thương mại dịch vụ, công trình công cộng, phúc lợi xã hội, giao thông, công viên - cây xanh, hạ tầng kỹ thuật, với dân số dự kiến khoảng 4.000 người. 

Hiện giai đoạn 1 của Khu TĐC Vĩnh Thạnh đã khởi công từ ngày 13-8-2024. Dự án đang hoàn thiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật gồm: san lấp mặt bằng, đường giao thông; công viên, cây xanh; hệ thống cấp điện; hệ thống chiếu sáng; hệ thống cấp nước, phòng cháy chữa cháy; hệ thống thoát nước mưa; hệ thống thu gom và xử lý nước thải… Theo ông Đoàn Quốc Sử, Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Thạnh, thực hiện chỉ đạo của Thành ủy, UBND thành phố, đến trước Tết Nguyên đán năm 2025, huyện sẽ hoàn thành khoảng 300 nền TĐC để tổ chức bốc thăm bàn giao nền cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án KCN VSIP Cần Thơ. Đến nay, huyện đang đôn đốc các nhà thầu, đơn vị thi công tập trung quyết liệt để đẩy nhanh tiến độ. Dự kiến từ ngày 20 đến ngày 25-1-2025, huyện sẽ tổ chức bàn giao nền TĐC cho các hộ dân. Đồng thời, có khả năng số nền TĐC bàn giao đợt này sẽ lên đến khoảng 400 nền, cao hơn chỉ tiêu thành phố giao. Hiện huyện đang hoàn tất các thủ tục liên quan để trình HĐND thành phố thông qua dự án đầu tư Khu TĐC Vĩnh Thạnh giai đoạn 2 với diện tích khoảng 27ha. Nếu sớm được thông qua và bố trí vốn, huyện sẽ đẩy nhanh các thủ tục cần thiết để đấu thầu và sớm đẩy nhanh tiến độ thi công nhằm kịp thời đáp ứng quỹ nền TĐC cho các dự án đầu tư trọng điểm trên địa bàn.

Năm 2024, quận Ninh Kiều và Bình Thủy đang nỗ lực tập trung cho công tác giải phóng mặt bằng để triển khai dự án nâng cấp, mở rộng quốc lộ 91 đoạn Km0-Km7. Dự án này được UBND TP Cần Thơ phê duyệt vào tháng 7-2024 với tổng mức đầu tư hơn 7.237 tỉ đồng từ ngân sách Trung ương và địa phương. Phạm vi dự án từ Km0, tại nút giao đường Cách mạng Tháng 8 - Hùng Vương - Trần Phú - Nguyễn Trãi thuộc địa phận quận Ninh Kiều. Điểm cuối tại Km7 quốc lộ 91, kết nối vào đoạn Km7 - Km14 do Bộ Giao thông vận tải đã thực hiện, thuộc địa phận quận Bình Thủy. Dự án có tổng diện tích đất quy hoạch 27,25ha; trong đó, cần giải phóng mặt bằng 6,989ha (quận Ninh Kiều gần 1,7ha; quận Bình Thủy hơn 5,3ha). Khoảng 994 cá nhân, hộ gia đình và 84 tổ chức bị ảnh hưởng bởi dự án; trong đó, quận Ninh Kiều có 274 hộ gia đình, cá nhân và 36 tổ chức; quận Bình Thủy 720 hộ gia đình, cá nhân và 48 tổ chức.

Tháng 4-2024, UBND thành phố giao quận Bình Thủy đầu tư dự án khu TĐC phường Long Hòa - khu 2. Dự án có diện tích 10,2ha, dự kiến bố trí 630 nền TĐC với tổng vốn đầu tư khoảng 371 tỉ đồng. Đây là dự án phục vụ TĐC chủ yếu cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án nâng cấp, mở rộng 7km quốc lộ 91 đoạn Km0-Km7. Theo bà Phan Thị Nguyệt, Chủ tịch UBND quận Bình Thủy, dự án khu TĐC phường Long Hòa - khu 2, thành phố mới bàn giao về cho UBND quận vào tháng 4-2024 và bổ sung vốn 40 tỉ đồng, đến tháng 11-2024 tiếp tục bổ sung thêm 44 tỉ đồng. Ngay khi được thành phố bổ sung vốn, bằng các giải pháp quyết liệt, đến nay quận đã giải ngân đạt trên 95% theo chỉ đạo của thành phố. Hiện quận đang đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng và dự kiến đến quý I-2025 sẽ tổ chức mời thầu thi công dự án sớm có nền bàn giao cho hộ dân.

Theo UBND TP Cần Thơ, đến cuối năm 2023, thành phố đã thực hiện hoàn thành đưa vào sử dụng 3 khu TĐC gồm: Khu TĐC Bình Thủy (khu 1), Khu TĐC Phong Điền, Khu TĐC thuộc khu đô thị Nguyễn Văn Cừ (đoạn từ Cái Sơn - Hàng Bàng đến đường tỉnh 923) với tổng số 790 nền TĐC. Trong kế hoạch vốn năm 2024, thành phố tiếp tục bố trí 432,397 tỉ đồng để triển khai thực hiện 4 khu TĐC gồm Khu TĐC quận Ninh Kiều, khu TĐC phường Long Hòa (khu 2), Khu TĐC phường Thới Thuận (giai đoạn 2), khu TĐC phục vụ KCN Vĩnh Thạnh (giai đoạn 1) và thanh quyết toán 2 khu TĐC là Khu TĐC Bình Thủy (khu 1) và Khu TĐC Phong Điền. Đây là các khu TĐC được đầu tư nhằm kịp thời bố trí quỹ nền TĐC cho các công trình dự án trọng điểm trên địa bàn thành phố. Tổng kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 đã bố trí đối với các khu TĐC này trên 1.791,5 tỉ đồng, đảm bảo nhu cầu vốn để triển khai thực hiện dự án. Bên cạnh đó, thành phố đã giao vốn chuẩn bị đầu tư cho 4 dự án thực hiện khu TĐC tại quận Ô Môn, huyện Thới Lai, huyện Phong Điền, quận Cái Răng với tổng số vốn giao là 1,465 tỉ đồng để các địa phương thực hiện thủ tục quy hoạch làm cơ sở triển khai thủ tục chuẩn bị đầu tư.

Nhìn chung, Luật Đất đai năm 2024 có nhiều điểm mới về TĐC, tập trung vào việc bảo vệ quyền lợi của người dân khi bị thu hồi đất. Theo đó, Luật khuyến khích việc bố trí TĐC tại chỗ, gần nơi ở cũ để người dân ổn định cuộc sống, duy trì nghề nghiệp và các mối quan hệ xã hội. Bên cạnh đó, Luật cũng quy định phải hoàn thành việc bố trí TĐC trước khi thu hồi đất, đảm bảo người dân có nơi ở mới ổn định trước khi phải di dời. Khu TĐC phải đảm bảo các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ, phù hợp với truyền thống văn hóa, phong tục, tập quán của cộng đồng dân cư, có trường học, trạm y tế, chợ, đường giao thông,... đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của người dân. Đây cũng là quan điểm nhất quán, xuyên suốt của TP Cần Thơ nhằm đầu tư các khu TĐC đồng bộ, hiện đại để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, tranh thủ sự đồng thuận của người dân bị ảnh hưởng bởi các dự án. Qua đó góp phần đẩy nhanh tiến độ bàn giao mặt bằng, sớm thi công đưa các công trình, dự án vào khai thác, sử dụng.

Bài, ảnh: MINH HUYỀN