Vụ lúa đông xuân 2024-2025, nông dân TP Cần Thơ thu hoạch dứt điểm, với năng suất cao, nhưng giá cả giảm mạnh so với vụ đông xuân năm ngoài. Tuy nhiên, sau khi thu hoạch lúa, nông dân tiếp tục vệ sinh đồng ruộng, chuẩn bị sản xuất vụ mùa kế tiếp. Ngành Nông nghiệp TP Cần Thơ khuyến cáo nông dân cần tuân thủ các nguyên tắc sản xuất lúa né sâu hại, dịch bệnh, ứng dụng khoa học, kỹ thuật tiến bộ vào sản xuất, nhằm đảm bảo an toàn chất lượng, nâng cao hiệu quả sản xuất…

Lúa đông xuân được thu hoạch tại huyện Thới Lai, TP Cần Thơ.

Thu hoạch dứt điểm lúa đông xuân

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) TP Cần Thơ, đến thời điểm này, bà con nông dân ở TP Cần Thơ đã thu hoạch xong vụ lúa đông xuân 2024-2025. Vụ mùa năm nay, mặc dù giá lúa thấp hơn năm 2024, nhưng năng suất vẫn duy trì ổn định, cho lợi nhuận khá. Ðó là nhờ nông dân áp dụng quy trình sản xuất tiến bộ, góp phần làm giảm chi phí sản xuất... Với 5,5ha đất lúa, vụ đông xuân 2024-2025, gia đình ông Dương Văn Siêu (ở ấp Ðông Thắng, xã Ðông Thuận, huyện Thới Lai, TP Cần Thơ) gieo sạ giống lúa Jasmine 85. Kinh nghiệm trồng lúa nhiều năm, ông Siêu cho biết: "Giống lúa này chắc bông, thích hợp với khí hậu, thời tiết mùa vụ đông xuân nên dễ canh tác hơn. Bên cạnh đó, gia đình tôi canh tác đúng quy trình, kỹ thuật của ngành Nông nghiệp địa phương hướng dẫn nên tiết kiệm chi phí, phân bón, năng suất ổn định. Khi ruộng lúa được thu hoạch, thương lái thu mua với giá 6.500 đồng/kg, có lợi nhuận khá, gia đình tiếp tục đầu tư sản xuất vụ hè thu 2025". Còn gia đình ông Dương Văn Toại (ở xã Ðông Thuận, huyện Thới Lai) có ruộng lúa liền kề với gia đình ông Siêu cũng gieo sạ giống Jasmine 85. Khi lúa thu hoạch thương lái đến thu mua với giá 6.500 đồng/kg. Theo ông Toại với mức giá này, người nông dân vẫn có lời và có điều kiện đầu tư vụ mùa kế tiếp.

Toàn xã Ðông Thuận, huyện Thới Lai hiện có hơn 2.400ha đất sản xuất nông nghiệp, chủ yếu là trồng lúa. Trong đó có 2.100ha được sản xuất theo mô hình cánh đồng lớn. Thời gian qua, chính quyền, ngành chuyên môn và đoàn thể nơi đây đã hỗ trợ nông dân thành lập 1 hợp tác xã nông nghiệp và 54 tổ hợp tác liên kết sản xuất, đưa bà con làm ăn tập thể. Bà con vào mô hình này có nhiều thuận lợi trong sản xuất từ khâu làm đất, gieo sạ, thu hoạch, tiêu thụ sản phẩm... Ông Nguyễn Mạnh Khang, Phó Chủ tịch UBND xã Ðông Thuận, cho biết: "Thời gian qua, địa phương phối hợp với ngành chức năng huyện, thành phố tăng cường các hoạt động tuyên truyền, hỗ trợ, hướng dẫn bà con nông dân ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp. Ðặc biệt hỗ trợ bà con xây dựng các mô hình liên kết sản xuất, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, nhất là phòng trừ sâu bệnh, giảm chi phí sản xuất, canh tác cây lúa cho năng suất cao, đem lại lợi nhuận kha khá cho nông dân…".

Theo Sở NN&MT TP Cần Thơ, vụ đông xuân 2024-2025, nông dân TP Cần Thơ xuống giống trên 72.000ha, cơ cấu giống lúa tập trung vào các loại giống đặc sản, chất lượng cao để phục vụ nhu cầu trong tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Ông Trần Thái Nghiêm, Phó Giám đốc Sở NN&MT TP Cần Thơ, cho biết: "Vụ đông xuân 2024-2025, nông dân thành phố thu hoạch với năng suất trung bình 7,5 tấn/ha. Tuy giá lúa không cao so với vụ đông xuân 2023-2024, nhưng nông dân sản xuất thu được lợi nhuận khá, nhờ áp dụng các quy trình sản xuất tiến bộ, như "1 phải, 5 giảm", "3 giảm, 3 tăng", quản lý dịch hại tổng hợp, sử dụng giống lúa thích hợp điều kiện khí hậu vào sản xuất… Ðặc biệt, đơn vị chuyên môn từ thành phố đến địa phương theo dõi thường xuyên, kịp thời hỗ trợ, hướng dẫn nông dân kỹ thuật canh tác, phòng trừ sâu hại, dịch bệnh trên lúa, quyết tâm cùng nông dân sản xuất thắng lợi vụ lúa đông xuân 2024-2025".

Tăng cường bảo vệ lúa hè thu

Sau khi thu hoạch lúa đông xuân, các địa phương tích cực hướng dẫn, vận động nông dân chuyển đổi trồng cây màu trên nền lúa kém hiệu quả. Ðối với những địa phương không xuống giống được vụ màu thì cày xới, phơi đất để tiêu diệt mầm bệnh lưu tồn trên đồng ruộng và giảm nguy cơ bị ngộ độc hữu cơ khi tái sản xuất… Ðể đảm bảo an toàn cho các đợt xuống giống lúa hè thu 2025 tập trung, đồng loạt, theo phương châm "né rầy" và hạn chế chi phí bơm tưới đầu vụ, ngành Nông nghiệp TP Cần Thơ yêu cầu các địa phương bố trí mùa vụ trên cơ sở khung thời vụ của thành phố kết hợp với biện pháp "Xuống giống né rầy, đồng loạt, tập trung cho từng vùng, từng cánh đồng", chỉ đạo không xuống giống kéo dài, không để trên cùng một cánh đồng có nhiều trà lúa đan xen. Lịch thời vụ gieo sạ lúa vụ hè thu 2025, gồm: đợt 1 từ ngày 28-2 đến 6-3-2025; đợt 2 từ ngày 21 đến 27-3-2025. Trên cơ sở lịch thời vụ khuyến cáo của thành phố, các địa phương cần theo dõi chặt chẽ rầy nâu tại chỗ và tình hình rầy di trú kết hợp với chế độ thủy văn để xây dựng lịch thời vụ cụ thể cho địa phương, khi bố trí thời vụ phải tuân thủ theo nguyên tắc chung là "Gieo sạ tập trung, đồng loạt trên từng khu vực, từng cánh đồng" và đảm bảo thời gian giãn cách giữa 2 vụ từ 3 tuần trở lên.

Theo Sở NN&MT TP Cần Thơ, vụ lúa hè thu 2025 thành phố có kế hoạch xuống giống 70.177ha. Ðến đầu tháng 3-2025 có trên 50% diện tích đã xuống giống (theo lịch thời vụ xuống giống đợt 1). Diện tích lúa ngoài đồng chủ yếu đang xuống giống đến lúa giai đoạn mạ. Dịch hại chủ yếu xuất hiện là ốc bươu vàng, chuột, bọ trĩ… Ngành Nông nghiệp địa phương khuyến cáo nông dân chủ động theo dõi, điều tiết nước để khống chế cỏ dại, che chắn cây lúa non tránh sự chích hút của rầy nâu và quản lý tốt ốc bươu vàng ngay từ đầu vụ.

Bà Phạm Thị Minh Hiếu, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật TP Cần Thơ (thuộc Sở NN&MT TP Cần Thơ), nhấn mạnh: Vào thời điểm đầu vụ hè thu, các địa phương cần chú ý tình hình hạn, nắng nóng có thể làm cây trồng bị ảnh hưởng, rễ cây phát triển kém dẫn đến hấp thu dinh dưỡng kém, dễ bị sâu bệnh tấn công và chậm phát triển. Ðối với ốc bươu vàng cần kết hợp nhiều biện pháp quản lý, như: cắm cọc để thu gom tiêu diệt ổ trứng, đặt lưới để ngăn ốc khi cho nước vào ruộng, tăng cường thực hiện các biện pháp thủ công bắt ốc để làm thức ăn cho vịt, cá... Áp dụng biện pháp sinh học và làm đất để tạo điều kiện thu gom ốc, quản lý tốt trước khi xuống giống và trong suốt vụ lúa. Tiếp tục phát động nông dân tổ chức chiến dịch đồng loạt ra quân diệt chuột trên diện rộng; diệt chuột bằng nhiều biện pháp, trong đó ưu tiên các biện pháp an toàn; bẫy cây trồng, săn bắt, sử dụng thuốc sinh học... Quản lý cỏ cần chú ý kiểm tra đồng ruộng, chú ý giữ nước để quản lý tốt ngay từ đầu vụ; cho nước vào và giữ nước trong ruộng từ 3-5cm đến giai đoạn bón phân đợt 1 để ém cỏ. Bọ trĩ là đối tượng dịch hại thường gây hại giai đoạn mạ, đặc biệt trong giai đoạn nắng nóng hiện nay cần sử dụng biện pháp quản lý nước và cung cấp dinh dưỡng đầy đủ và kịp thời để quản lý đối tượng này. Hạn chế tối đa việc phun thuốc trừ bọ trĩ, do trong giai đoạn đầu cây lúa có khả năng tự đền bù khi bị bọ trĩ tấn công...