Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi vừa kết thúc chuyến thăm các nước Đông Nam Á và quốc gia ở Thái Bình Dương Papua  New Guinea để trấn an các nhà lãnh đạo khu vực về sự hỗ trợ của Tokyo trong thời điểm diễn ra đại dịch COVID-19, cũng như thảo luận việc dỡ bỏ lệnh cấm đi lại và thảo luận các cơ hội kinh tế mới.

Ngoại trưởng Nhật Bản Motegi (trái) và người đồng cấp Lào Saleumxay Kommasith tại cuộc gặp hôm 23-8. Ảnh: EPA-EFE

Chuyến công du của nhà lãnh đạo ngoại giao xứ hoa anh đào bắt đầu vào ngày 13-8 đã kết thúc tại Myanmar hôm 24-8 sau khi ông lần đầu gặp Cố vấn Nhà nước Aung San Suu Kyi. Theo Bộ Ngoại giao Nhật Bản, trong khi cả 2 nhà lãnh đạo đồng ý mở cửa lại biên giới và nới lỏng các hạn chế đi lại, Ngoại trưởng Motegi cam kết cho Myanmar vay 30 tỉ yen (tương đương 283 triệu USD) để hỗ trợ ngân sách khẩn cấp và 15 tỉ yen để giúp các công ty vừa và nhỏ bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế.

Theo báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) của Hong Kong, Ngoại trưởng Motegi đã có các cuộc hội đàm tương tự ở Lào và Campuchia vào cuối tuần qua. Tại Lào, ông Motegi hứa viện trợ khoản tiền không hoàn lại trị giá gần 2 tỉ yen để Viêng Chăn nâng cấp trường học và 500 triệu yen để mở rộng các tuyến xe buýt. Trong khi đó tại Campuchia, ông Motegi cho hay Tokyo sẽ tiếp tục hỗ trợ Phnom Penh phát triển kinh tế thông qua kế hoạch xây dựng “hành lang kinh tế” hoặc các tuyến đường nối với Thái Lan và Việt Nam. Trước đó, Ngoại trưởng Motegi đã đến thăm Singapore và Malaysia từ ngày 13 đến 15-8. Tại 2 nước này, ông đã thảo luận với những người đồng cấp về thúc đẩy quan hệ song phương cũng như tình hình khu vực, bao gồm sự gia tăng căng thẳng ở Biển Ðông.

Chuyến thăm Ðông Nam Á của Ngoại trưởng Motegi diễn ra giữa lúc Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng và sự quyết đoán tại khu vực, bao gồm vấn đề Biển Ðông, cũng như mối quan hệ  ngày càng xấu đi giữa Bắc Kinh và Tokyo trong tranh chấp quần đảo Senkaku/Ðiếu Ngư trên biển Hoa Ðông.

David Arase, chuyên gia chính trị quốc tế tại Trung tâm Ðại học Nam Kinh (Trung Quốc) - một cơ sở của Ðại học Johns Hopkins (Mỹ), nhận định đại dịch COVID-19 đã mang lại cho Nhật Bản cơ hội tốt để thiết lập các mối quan hệ đối tác mới khi mà nước này chuyển dây chuyền sản xuất ra khỏi Trung Quốc. Theo ông Arase, chuyến thăm của ông Motegi đến Ðông Nam Á rõ ràng là mang tính chất chính trị và chiến lược. Hồi tháng 7, Nhật Bản thông báo sẽ hỗ trợ trang thiết bị y tế trị giá 11,6 tỉ yen (109 triệu USD) cho 5 nước sông Mekong gồm Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam.

Trong khi đó, tại Papua New Guinea, Ngoại trưởng Motegi hôm 21-8 cam kết với Thủ tướng nước chủ nhà James Marape rằng Nhật Bản sẽ tiếp tục “hỗ trợ mạnh mẽ”, giúp quốc gia Thái Bình Dương phục hồi kinh tế. Ông Motegi cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của “trật tự hàng hải tự do và cởi mở, dựa trên pháp quyền vì hòa bình và thịnh vượng của khu vực Ấn Ðộ Dương - Thái Bình Dương”. Trước đó, Tokyo hồi tháng 6 tuyên bố sẽ cung cấp cho Papua New Guinea 1,9 tỉ yen viện trợ không hoàn lại để hỗ trợ hệ thống chăm sóc sức khỏe cũng như cải thiện an ninh hàng hải của nước này.

Hôm 24-8, tại hội nghị trực tuyến các nhà lãnh đạo Hợp tác Mekong-Lan Thương lần thứ 3, Trung Quốc tuyên bố sẽ cho phép các nước khu vực sông Mekong như Thái Lan, Việt Nam, Campuchia, Lào và Myanmar được ưu tiên tiếp cận vaccine phòng COVID-19 ngay sau khi nó được cấp phép.

TRÍ VĂN