Tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) vừa tuyên bố chịu trách nhiệm về vụ tấn công đầu tiên nhằm vào lực lượng chính phủ mới của Syria kể từ khi chế độ Bashar al-Assad sụp đổ, qua đó dấy lên lo ngại về nguy cơ lực lượng này sắp trỗi dậy tại Syria.

Các tay súng IS thời còn “dọc ngang” ở Syria. Ảnh: AP

IS cho biết đã cài một thiết bị nổ vào xe của lực lượng chính phủ mới của Syria. Tổ chức Giám sát Nhân quyền Syria cho biết đây là cuộc tấn công đầu tiên do IS tuyên bố nhận trách nhiệm nhằm vào chính phủ mới của Syria.

Kể từ khi chế độ al-Assad sụp đổ hồi tháng 12-2024, IS dường như cũng sụp đổ theo. Ước tính, lực lượng này hồi năm ngoái thực hiện trung bình 59 cuộc tấn công mỗi tháng nhưng chỉ nhận trách nhiệm cho 2 cuộc tấn công vào tháng 1 năm nay. Sự suy giảm đột ngột này chủ yếu là do việc IS mất đi nơi ẩn náu an toàn ở khu vực sa mạc trung tâm Syria.

Theo tờ Foreign Policy, chỉ vài giờ sau khi ông al-Assad tháo chạy khỏi Syria, máy bay Mỹ đã bay vào bầu trời Syria và tấn công ít nhất 75 căn cứ của IS ở khu vực sa mạc trung tâm Syria, làm tê liệt mạng lưới nhà an toàn, trại huấn luyện và kho vũ khí của lực lượng này.

Song, kể từ đó, IS đã dần lấy lại vị thế, thực hiện 9 cuộc tấn công vào tháng 2, 19 cuộc vào tháng 3, 28 cuộc vào tháng 4 và 38 cuộc vào tháng 5, thời điểm Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố quyết định dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Syria và bắt đầu tương tác trực tiếp với chính phủ chuyển tiếp của Syria và Tổng thống Ahmed al-Sharaa.

Đáng lo ngại, 90 trong 96 cuộc tấn công mà IS thực hiện trong năm nay diễn ra ở phía Đông Bắc Syria, khu vực nằm ngoài quyền kiểm soát của chính phủ chuyển tiếp và nằm trong tay Lực lượng Dân chủ Syria (SDF). Chưa kể, lực lượng an ninh còn ngăn chặn hàng loạt âm mưu hòng tiến hành các cuộc tấn công của IS tại các khu vực do Chính phủ Syria kiểm soát, một phần là nhờ thông tin tình báo được Mỹ và các đối tác khu vực chia sẻ.

Đáng chú ý, 2 ngày sau khi ông Trump bắt tay ông Sharaa ở Saudi Arabia, bản tin al-Naba hàng tuần của IS có bài xã luận chỉ trích ông Sharaa, tái khẳng định quan điểm lâu nay rằng luôn xem ông Sharaa là “kẻ bội giáo”. Trong 2 tuần kể từ đó, IS tăng cường đáng kể các nỗ lực nhằm thách thức trực tiếp chính quyền chuyển tiếp của Syria. Chỉ trong 15 ngày, IS nhận trách nhiệm thực hiện ít nhất 5 vụ tấn công chết người nhằm vào lực lượng an ninh của Chính phủ Syria ở Idlib, Deir ez-Zour và Suwayda.

IS cũng đã thực hiện vụ đánh bom xe thành công đầu tiên trong 2 năm nhằm vào một đồn cảnh sát của chính phủ ở thành phố al-Mayadin hôm 18-5. Ngoài ra, IS còn thiết lập lại các kênh cung cấp thuốc nổ, sản xuất thiết bị, lưu trữ và triển khai các vụ tấn công bằng thiết bị nổ tự chế.

Ngoài việc thách thức trực tiếp Chính phủ Syria, IS dường như còn quyết tâm làm mất ổn định nhiều khu vực khác nhau của nước này. Theo đó, IS đã thực hiện ít nhất 2 cuộc tấn công bằng thiết bị nổ tự chế nhằm vào binh lính chính phủ tuần tra ở tỉnh Suwayda. Đây là những cuộc tấn công đầu tiên của IS tại Suwayda kể từ năm 2018.

Theo 2 nguồn tin từ Chính phủ Syria, IS cũng đã tìm cách xâm nhập và kích động các chiến binh ở vùng nông thôn phía Đông Aleppo, nơi diễn ra quá trình đàm phán và giải quyết xung đột giữa chính phủ và SDF.

Trước mối đe dọa ngày càng tăng từ IS, Tổng cục An ninh Syria ngày 17-5 đã phát động một loạt cuộc đột kích ở thành phố Aleppo, khiến 3 tay súng IS thiệt mạng và 4 tên khác bị bắt sống. Khoảng một tuần sau đó, nhân viên của Tổng cục An ninh Syria đột kích một số căn cứ của IS ở Tây Ghouta, khu vực ngoại ô thủ đô Damascus, bắt giữ một số chiến binh IS và thu giữ lượng lớn vũ khí, gồm một tên lửa đất đối không phóng từ vai, tên lửa chống tăng, một số áo tự sát, thiết bị nổ tự chế, các thùng lựu đạn phóng rocket, súng trường tấn công và nhiều đạn dược.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)