Ngày 1-10, Tổng thống Mỹ Donald Trump chỉ trích cuộc điều tra nhằm luận tội ông là “cuộc đảo chính” giữa lúc Nhà Trắng đang ra sức chống lại nỗ lực của Hạ viện do phe Dân chủ kiểm soát.

“Mỗi ngày tôi biết nhiều hơn và kết luận rằng những gì đang diễn ra không phải là cuộc luận tội mà là đảo chính”- chủ nhân Nhà Trắng viết trên Twitter. Ông Trump cho rằng mục đích điều tra là tước đoạt quyền, lá phiếu, sự tự do… của người dân Mỹ.

Biểu tình kêu gọi Quốc hội Mỹ luận tội Tổng thống Trump. Ảnh: NY Times    

Tuyên bố được đưa ra sau khi Ngoại trưởng Mike Pompeo gây sức ép để ngăn cản hoặc trì hoãn 5 quan chức và cựu quan chức Bộ Ngoại giao ra điều trần trong cuộc điều tra do Hạ viện phát động hôm 24-9. Cơ quan lập pháp này muốn biết liệu Tổng thống Trump có lạm quyền hay không khi bị cho là đã yêu cầu Ukraine điều tra đối với cha con cựu Phó Tổng thống Joe Biden- đối thủ nặng ký của ông trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020.

“Phát súng” đầu tiên từ các lãnh đạo của 3 ủy ban đầy quyền lực tại Hạ viện gồm Ủy ban Tình báo, Ủy ban Đối ngoại và Ủy ban Giám sát & Cải cách là yêu cầu Ngoại trưởng Pompeo nộp tài liệu liên quan đến việc Tổng thống Trump gây sức ép đối với Ukraine trước ngày 4-10 và triệu tập 5 nhà ngoại giao để điều trần. Truyền thông cho biết cựu đặc phái viên Bộ Ngoại giao Mỹ về Ukraine Kurt Volker và cựu Đại sứ tại Kiev Marie Yovanovitch sẽ điều trần trước Hạ viện lần lượt vào ngày 3 và 11-10. Kurt Volker đã từ chức đúng vào ngày Hạ viện ban hành giấy triệu tập 27-9 và ông xác nhận sẽ ra điều trần theo kế hoạch.

Tuy nhiên trong thư gửi Quốc hội Mỹ, Ngoại trưởng Pompeo cho rằng những giấy triệu tập chỉ có thể hiểu là “nỗ lực dọa dẫm, bắt nạt và đối xử không phù hợp với những nhân sự của Bộ Ngoại giao”. Do vậy, ông từ chối để các nhà ngoại giao chấp hành yêu cầu triệu tập trong những ngày tới, kèm lý do không có đủ thời gian để chuẩn bị.

Đáp lại, 3 lãnh đạo các ủy ban nói trên cảnh báo bất cứ nỗ lực nào ngăn cản các nhân chứng điều trần là “hành động phạm pháp và sẽ là bằng chứng của hành vi cản trở cuộc điều tra luận tội”. Tuyên bố chung thậm chí tố ngược chính Ngoại trưởng Pompeo mới là người đe dọa những nhân chứng ngoại giao nhằm “bảo vệ bản thân và Tổng thống Trump”. Phe Dân chủ xem hành động cản trở công việc của Quốc hội là việc làm có thể bị luận tội. Trong thư gửi Thứ trưởng Ngoại giao John Sullivan, các chủ tịch ủy ban nói họ tin Ngoại trưởng Mỹ vướng vào “một cuộc xung đột lợi ích rõ ràng” vì nhiều thông tin cho thấy ông ta có tham gia trong cuộc điện đàm giữa ông Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hồi tháng 7. Theo lãnh đạo 3 ủy ban, nếu thông tin trên chính xác thì ông Pompeo là nhân chứng trong cuộc điều tra luận tội của Hạ viện.

Cuộc khẩu chiến dữ dội giữa Ngoại trưởng Pompeo và phe Dân chủ diễn ra một ngày sau khi các ủy ban tại Hạ viện yêu cầu luật sư riêng của Tổng thống Trump là Rudy Giuliani giao nộp các tài liệu liên quan đến vai trò của ông này trong việc hối thúc các quan chức Ukraine điều tra cha con cựu Phó Tổng thống Biden. Giuliani bị cho là muốn đặc phái viên Volker giúp gây sức ép Tổng thống Zelensky, trong khi Đại sứ Yovanovitch đã bị mất chức hồi tháng 5 sau khi bà “cãi lời” ông Giuliani.

THANH BÌNH (Theo NY Times, AFP)