Mặc dù chịu thiệt hại nặng do ảnh hưởng của dịch COVID-19, nhưng ngành xuất bản của các quốc gia khu vực Mỹ Latinh vẫn nỗ lực duy trì và hồi sinh.

Một cửa hàng sách ở Mexico.

Trung tâm quảng bá sách ở Mỹ Latinh và Caribe thông tin có 88% nhà sách và đơn vị xuất bản ở khu vực này có doanh thu trung bình giảm 26% trong năm 2020 do tác động từ dịch COVID-19. Các hiệu sách còn gặp khó khăn trong việc chi trả tiền thuê mặt bằng, lương và dịch vụ; nhiều hiệu sách đóng cửa tạm thời khi thực hiện giãn cách phòng dịch bệnh. Điều này khiến hàng loạt nhà xuất bản gặp khó khăn. Theo báo cáo của Hiệp hội công nghiệp xuất bản quốc gia Mexico, doanh thu ngành xuất bản ở nước này giảm 30%. Còn ở Argentina, doanh thu bán sách trong năm 2020 cũng giảm 19%. Ảnh hưởng lớn nhất với ngành xuất bản ở khu vực Mỹ Latinh là việc hủy bỏ các sự kiện hội chợ sách quốc tế. Những hội chợ này có vai trò rất quan trọng đối với ngành xuất bản khu vực vì là nơi trao đổi, gặp gỡ và ký kết hợp đồng của giới làm sách trên thế giới.

Sang năm 2021, có những tín hiệu tích cực của ngành xuất bản ở nhiều quốc gia Mỹ Latinh. Ví như hội chợ sách quốc tế vẫn được tổ chức ở Venezuela, Colombia, Mexico, với hình thức kết hợp các hoạt động thực tế và trên môi trường số. Các sự kiện này tạo động lực cho ngành xuất bản kết nối và quảng bá sản phẩm đến độc giả. Theo đó, công nghệ số được tận dụng tối đa để tạo hiệu quả, như nền tảng Zoom là kênh giao lưu trực tuyến giữa những đơn vị làm sách.

Việc tận dụng tốt công nghệ trong việc kết nối và quảng bá sách đã mang đến những kết quả ngoài mong đợi. Như tại hội chợ sách quốc tế ở Thủ đô Buenos Aires (Argentina) vào tháng 10 vừa qua, đã thu hút 16.000 người tham dự. Ông Santiago Kahn, đại diện nhà xuất bản La Parte Maldita (Argentina), cho rằng những quy định hạn chế với các mảng giải trí như: rạp chiếu phim, nhà hát, quán bar đã giúp sách có được một vị trí nhất định. Các hội chợ về sách và xuất bản trở nên có sức thu hút với nhiều người, đồng thời cũng tạo cơ hội cho nhiều đơn vị xuất bản nhỏ lẻ tiếp cận thị trường tốt hơn. Tận dụng cơ hội này, nhiều nhà xuất bản cũng đưa ra nhiều chương trình tiếp cận độc giả trên nhiều phương diện. Bà Andrea Robles, đại diện nhà xuất bản IPS (Argentina), cho biết từ khi đại dịch ập đến, đơn vị của bà đã giảm giá sách đồng loạt và chuyển nhiều đầu sách sang danh mục ebook cho phép độc giả truy cập miễn phí. Mặt khác, IPS cũng làm phong phú xuất bản phẩm bằng cách dịch những ấn phẩm được đông đảo công chúng đón nhận trước đó. Nghĩa là với những tác phẩm được yêu thích, IPS tìm cách cung cấp nhiều bản ngôn ngữ khác nhau để phục vụ bạn đọc.

Có thể thấy, các nhà xuất bản ở khu vực Mỹ Latinh rất nỗ lực và chủ động giải quyết những khó khăn để vực dậy ngành xuất bản. Tại Chile, giới xuất bản đang đồng lòng kêu gọi các đơn vị, cá nhân gây quỹ ủng hộ người làm sách. Tương tự ở Peru, các nhà tài trợ tiến hành mua sách số lượng lớn, gồm cả sách giấy, ebook và audio book nhằm giảm gánh nặng cho các hiệu sách. Ở Mexico, mạng lưới kết nối trực tuyến là công cụ hữu ích hỗ trợ việc bán sách. Do đó, ngành xuất bản ở Mexico đang tập trung mạnh vào thị trường sách điện tử và sách nói. Hiện giới xuất bản Mexico đang triển khai chiến lược chỉ xuất bản sách mới ở định dạng ebook và tạo ra nhiều audio book. Trong khi đó, Venezuela thúc đẩy xuất bản số lượng lớn tác phẩm ở định dạng kỹ thuật số. Khảo sát từ 140 hiệu sách ở Argentina cho thấy thương mại điện tử năm 2020 chiếm gần 40% doanh thu của các hiệu sách, tăng 144% so với năm trước. Do đó, ở hội chợ sách quốc tế Venezuela 2021 các bản ebook được đẩy mạnh vào thị trường. Tại đây, trang web của nhà xuất bản El Perro y La Rana và thư viện “Colombeia” - nơi lưu giữ những ấn phẩm mang giá trị lịch sử của dân tộc, cho phép độc giả tải miễn phí ebook theo nhu cầu.

Từ thực tế này, nhiều nhà xuất bản ở Mỹ Latinh quyết định giảm giá sách in trên giấy và chuyển hướng sang xuất bản điện tử, kinh doanh ebook trong nỗ lực hồi sinh ngành xuất bản ở khu vực này. Ông José Diego González, Giám đốc Trung tâm quảng bá sách ở khu vực Mỹ Latinh và Caribe, cho rằng để khôi phục ngành xuất bản, quan trọng nhất là sự kết hợp giữa xuất bản truyền thống và điện tử, đồng thời các đơn vị xuất bản cần nâng cao ứng dụng công nghệ trong việc quản lý các kênh bán hàng trực tuyến và tương tác với độc giả.

MINH NHIÊN (Tổng hợp từ Publishingperspectives, Statista, Publishers Weekly)