24/12/2018 - 22:38

Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ “bắt tay” tại Syria 

Ông Trump muốn Bộ trưởng Quốc phòng sớm từ chức

Trong cuộc điện đàm ngày 23-12, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và người đồng cấp Mỹ Donald Trump đã nhất trí ngăn chặn một khoảng trống quyền lực tại Syria, sau khi các lực lượng bộ binh của Mỹ rút khỏi nước này.

Một phát ngôn viên quân đội Mỹ ngày 23-12 thông báo, sắc lệnh rút các binh sĩ nước này khỏi Syria đã được ký.
Một phát ngôn viên quân đội Mỹ ngày 23-12 thông báo, sắc lệnh rút các binh sĩ nước này khỏi Syria đã được ký.

Tuyên bố của Phủ Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cho biết hai nhà lãnh đạo đã nhất trí đảm bảo sự phối hợp giữa quân đội, giới ngoại giao và các quan chức khác của hai nước nhằm “ngăn chặn một khoảng trống quyền lực có thể xảy ra sau bất kỳ hành động nào lợi dụng việc rút quân và giai đoạn chuyển tiếp chính trị tại Syria”. Tổng thống Erdogan khẳng định Ankara sẵn sàng ủng hộ các đồng minh trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) “trong phạm vi khuôn khổ quyết định rút quân của Mỹ”.

Ngoài ra, tuyên bố của Phủ Tổng thống còn cho biết hai nhà lãnh đạo cũng nhất trí rằng thương mại song phương Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ hiện chưa đạt được mức kỳ vọng của hai bên và cần được thúc đẩy hơn nữa.

Trước đó, trong các tuyên bố đăng tải trên Twitter, cả Tổng thống Erdogan và Tổng thống Trump đều cho biết hai người đã có một cuộc điện đàm “hữu ích”. Theo người đứng đầu Nhà Trắng, ông đã thảo luận về việc rút quân đội Mỹ khỏi Syria một cách từ từ và có sự phối hợp với các bên.

Ngày 20-12, Washington thông báo sẽ rút hoàn toàn binh sĩ Mỹ (khoảng 2.000 quân) khỏi Syria. Quyết định trên của Tổng thống Trump vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của giới chức trong nước cũng như hầu hết các bên liên quan trong cuộc chiến chống tổ chức “Nhà nước Hồi giáo” (IS) tự xưng. Tuy nhiên, Ankara hoan nghênh quyết định trên. Washington trong nhiều năm qua đã hậu thuẫn Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) trong cuộc chiến chống IS tại Syria, như một phần trong liên minh quốc tế chống nhóm thánh chiến này, với lực lượng nòng cốt là Các Lực lượng dân quân người Kurd (YPG). Trong khi đó, Ankara vốn coi YPG là một tổ chức khủng bố.

Theo giới phân tích, việc duy trì quân đội Mỹ tại Syria luôn tạo ra nguy cơ “đối đầu trực tiếp” với đồng minh Thổ Nhĩ Kỳ. Việc Washington ủng hộ và hỗ trợ YPG tại Syria luôn khiến Ankara khó chịu. Quan hệ giữa Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ cũng rạn nứt một phần liên quan việc Mỹ hậu thuẫn các tay súng người Kurd ở Syria. Thậm chí Ankara còn quyết định mua hệ thống tên lửa S-400 của Nga, bất chấp Mỹ đe dọa  áp đặt lệnh cấm vận với Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, thời gian gần đây, quan hệ hai bên có dấu hiệu hòa dịu và chỉ vài ngày trước, Bộ Ngoại giao Mỹ đã phê duyệt thỏa thuận bán hệ thống tên lửa Patriot trị giá 3,5 tỉ USD cho Thổ Nhĩ Kỳ. Về lý thuyết, việc Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ cải thiện quan hệ có thể ngăn Ankara xích lại gần những đối thủ của Washington như Nga hay Iran, điều mà Mỹ luôn lo ngại, xét ở vị trí khá quan trọng của Thổ Nhĩ Kỳ trong khu vực.

Trong diễn biến liên quan, ngày 23-12, Tổng thống Trump tuyên bố Bộ trưởng Quốc phòng nước này James Mattis sẽ rời khỏi chức vụ vào ngày 1-1-2019, sớm hơn 2 tháng so với kế hoạch của ông Mattis.

Trên tài khoản Twitter, Tổng thống Trump còn tuyên bố sẽ bổ nhiệm cấp phó của ông Mattis là Patrick Shanahan làm Quyền Bộ trưởng Quốc phòng trong thời gian ông tìm kiếm nhân sự thay thế lâu dài. Ông Trump viết: “Tôi hân hạnh thông báo rằng Thứ trưởng Quốc phòng vô cùng tài năng của chúng ta, ông Patrick Shanahan, sẽ đảm nhiệm chức vụ Quyền Bộ trưởng Quốc phòng từ ngày 1-1-2019”.

Trước đó hôm 20-12, Tổng thống Trump thông báo Bộ trưởng Mattis sẽ chính thức từ chức vào ngày 28-2-2019.

Trong bức thư từ chức, Bộ trưởng Mattis cho biết ông rời bỏ chức vụ để Tổng thống Trump có được một người đứng đầu Lầu Năm Góc có quan điểm đồng điệu hơn với các chính sách của mình. Ông Mattis cũng cho rằng Mỹ phải có chính sách rõ ràng hơn với những quốc gia như Trung Quốc và Nga, đồng thời cần duy trì các mối quan hệ đồng minh mạnh mẽ.

Giới quan sát cho rằng việc ông Mattis từ chức là có thể đoán trước, sau khi Tổng thống Trump thông báo sẽ rút quân đội Mỹ khỏi Syria bất chấp sự phản đối của các quan chức quân sự hàng đầu Mỹ cũng như các đồng minh của Washington.

 Minh Ngọc-Ngọc Thúy (TTXVN)

Chia sẻ bài viết