Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton tại cuộc họp ở Istanbul. Ảnh: Reuters

Trong cuộc họp thứ tư của Nhóm tiếp xúc về Libye diễn ra tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) ngày 15-7, Mỹ và hơn 30 quốc gia đồng minh đã chính thức công nhận lực lượng đối lập Hội đồng dân tộc chuyển tiếp (NTC) tại Libye là chính phủ hợp pháp của nước này.

Cuộc nội chiến ở Libye trở nên khốc liệt kể từ khi phong trào nổi dậy đòi lật đổ nhà lãnh đạo Muammar Gadhafi bùng phát hồi tháng 2. Lực lượng chống đối, với sự hậu thuẫn của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), đã chiếm đóng phần lớn khu vực phía Đông và một số thành phố ở phía Tây. Trong khi đó, Đại tá Gadhafi vẫn đang nắm quyền kiểm soát phần còn lại của đất nước. Hơn một nghìn người dân Libye đã thiệt mạng trong các cuộc giao tranh trong khi hàng nghìn người khác mất nhà cửa và phải đi di tản.

Phát biểu tại cuộc họp ngày 15-7, Ngoại trưởng Anh William Hague nói: “Nhóm tiếp xúc về Libye đã gửi một thông điệp dứt khoát đến ông Gadhafi, rằng ông ta không còn bất kỳ quyền hợp pháp nào và không có tương lai nắm quyền tại Libye nữa. Ông ấy phải ra đi ngay tức khắc”. Được biết, nhóm này gồm 32 quốc gia, trong đó có Mỹ, các nước thành viên NATO, Liên minh châu Âu và Liên đoàn A-rập. Các nước này tuyên bố họ sẽ liên hệ với NTC như “chính quyền hợp pháp ở Libye” cho đến khi chính quyền lâm thời được thành lập, tiến tới tổ chức cuộc tổng tuyển cử tự do và công bằng.

Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton cho rằng NTC giành được sự công nhận sau khi đưa ra nhiều cam kết, bao gồm tôn trọng nhân quyền, đề cao nghĩa vụ quốc tế, thúc đẩy tiến trình cải cách dân chủ và phân chia lợi ích cho nhân dân. Khi được hỏi tại sao phải mất một thời gian dài Mỹ mới công nhận NTC, bà Clinton cho biết Washington cần phân tích tình hình để chắc chắn rằng các hành động của NTC phù hợp với tuyên bố của họ.

Sự công nhận về mặt ngoại giao đối với phe đối lập ở Libye có nghĩa Washington sẽ sớm chuyển giao cho lực lượng này hơn 30 tỉ USD tài sản của chính quyền Gadhafi, vốn đang bị đóng băng trong các ngân hàng Mỹ. Những nước khác đang nắm giữ hàng tỉ USD của chính quyền này có thể cũng sẽ có động thái tương tự. Mahmoud Shammam, người phát ngôn của NTC, hoan nghênh quyết định trên và hối thúc các nước khác thực hiện việc giải ngân hàng trăm triệu USD như đã hứa.

Bất chấp quyết định của Mỹ và các đồng minh, nhiều lo ngại dấy lên xung quanh việc liệu NTC có đại diện cho nguyện vọng của toàn thể nhân dân Libye hay không. Tổ chức theo dõi nhân quyền Human Rights Watch (HRW) thúc giục Nhóm tiếp xúc về Libye buộc NTC phải bảo đảm sự an toàn cho người dân sống trong vùng mà phe này kiểm soát. Tổ chức này chỉ ra nhiều bằng chứng cho thấy phe nổi dậy đã gây ra các vụ cướp bóc, đốt phá và đánh đập người dân ở 4 tỉnh, thành mà họ mới chiếm đóng ở phía Tây, sau khi lực lượng chính phủ rút quân. Tháng trước, HRW cũng chỉ trích phe này tùy tiện bắt giữ hàng chục người ủng hộ chính phủ của ông Gadhafi.

Phát biểu trên đài phát thanh nhà nước ngày 15-7, ông Gadhafi cho rằng quyết định của Nhóm tiếp xúc về Libye không phải là quyết định của nhân dân Libye, đồng thời khẳng định không ai có thể đại diện cho nhân dân Libye. Ông tuyên bố sẽ chiến đấu cho tới khi các lực lượng của NATO rời khỏi quốc gia Bắc Phi và lực lượng đối lập phải đầu hàng.

THANH TRÚC (Theo AP)