Phó Tổng thống Mỹ Dick Cheney (trái) được tiếp đón khi đến sân bay tại Baku. Ảnh: AFP

Hôm qua 3-9, Phó Tổng thống Mỹ Dick Cheney bắt đầu chuyến công du Azerbaijan, Gruzia và Ukraina nhằm thể hiện sự ủng hộ của Washington đối với các đồng minh ở khu vực được xem là “sân sau” của Nga. Một trọng tâm nữa trong chương trình nghị sự của ông Cheney là đàm phán về năng lượng, với hy vọng xóa bỏ những lo ngại rằng chiến dịch quân sự của Nga ở Gruzia mới đây có thể phá hoại chính sách năng lượng của phương Tây.

Thông điệp đó đặc biệt có ý nghĩa khi chặng dừng chân đầu tiên của ông Cheney là Baku, Thủ đô Azerbaijan và từng là kinh đô của ngành dầu khí Liên Xô trước đây. Khu vực Kavkaz, nằm giữa biển Caspie giàu dầu khí và Thổ Nhĩ Kỳ, là tuyến đường duy nhất dẫn năng lượng từ Trung Á tới châu Âu mà không phải qua Nga hoặc Iran. Azerbaijan và Gruzia được xem là những đầu mối quan trọng trong hành lang năng lượng này. Azerbaijan bơm gần 1 triệu thùng dầu thô chất lượng cao mỗi ngày, tương đương khoảng 1% sản lượng dầu thế giới, vào đường ống Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC) dài 1.700 km đi từ Azerbaijan, qua Gruzia tới Thổ Nhĩ Kỳ. Với nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung dầu khí từ Nga, tuyến BTC được xem là thắng lợi chính trị của phương Tây đối với Nga. Mỹ và EU cũng đang nỗ lực xây dựng đường ống Nabucco từ mỏ khí đốt Azeri của Azerbaijan tới Áo thông qua Thổ Nhĩ Kỳ, dự kiến hoàn thành vào năm 2013. Một khi đường ống Nabucco hoàn thành, vị thế cung cấp khí đốt độc quyền của Nga cho Trung và Đông Âu sẽ suy yếu.

Tuy nhiên, tính chất bất ổn của tuyến BTC bộc lộ rõ trong cuộc xung đột giữa Nga và Gruzia vừa qua. Trong cuộc chiến 5 ngày, việc xuất khẩu khí đốt qua đường ống này đã bị ngưng trệ vì công nhân nước ngoài di tản. Mới đây, Azerbaijan lại khiến phương Tây lo ngại khi tuyên bố chuyển một phần sản lượng sang đường ống dẫn đi qua Nga, với lý do tình hình Gruzia vẫn còn căng thẳng. Do vậy, trong chuyến đi này, nhân vật số 2 của Nhà Trắng sẽ phải “lên dây cót” tinh thần cho Azerbaijan.

Đến Gruzia, ông Cheney sẽ có cuộc gặp với Tổng thống Mikhail Saakashvili, người mà Tổng thống Nga Dmitry Medvedev ngày 2-9 gọi là một “thây ma chính trị”. Những cam kết không bỏ rơi đồng minh của Washington có thể sẽ giúp ông Saakashvili lấy lại phần nào tinh thần sau thất bại vừa qua. Sau đó, ông Cheney sẽ tới Ukraina gặp ban lãnh đạo thân phương Tây của nước này để khẳng định việc Mỹ ủng hộ Ukraina (và Gruzia) gia nhập NATO, bất chấp sự phản đối từ phía Nga. Tuy nhiên, cuộc xung đột Nga-Gruzia và những tuyên bố cứng rắn gần đây của Mát-xcơ-va chắc chắn sẽ khiến NATO hết sức cân nhắc khi kết nạp hai nước này.

N.MINH (Theo Reuters, AFP, Guardian)