Các cơ sở giam giữ những phần tử thuộc tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) ở Syria đang bị tấn công, buộc các đối tác chống IS chủ chốt của Mỹ phải dừng các hoạt động tại đây. Điều này làm phức tạp thêm nỗ lực của Washington ngăn chặn nhóm khủng bố tái lập sau khi chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad sụp đổ.

Các chiến binh người Kurd giúp Mỹ chống IS tại Syria. Ảnh: Reuters

“Tình hình quá phức tạp”

Các quan chức Mỹ đang hối hả để đảm bảo rằng những kẻ khủng bố không thể tái hợp ở Syria, do vậy đã tiến hành hàng chục cuộc không kích vào các mục tiêu của IS trong những ngày gần đây. Tuy nhiên, Lực lượng Dân chủ Syria (SDF), đồng minh thân cận nhất của Mỹ tại quốc gia Trung Ðông này, liên tục bị các chiến binh do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn tấn công trong những ngày qua, làm dấy lên lo ngại về an ninh của hơn 20 trung tâm giam giữ các thành viên IS ở miền Bắc Syria.

Lực lượng người Kurd đã đóng vai trò then chốt trong việc giúp Mỹ và các quốc gia khác đánh đuổi IS. Trong những năm kể từ đó, khi Syria chìm trong nội chiến triền miên, người Kurd với sự hỗ trợ từ Mỹ đã điều hành các nhà tù giam giữ những tay súng IS, quản lý các trại tị nạn khổng lồ và thành lập một chính quyền dân sự tự trị ở miền Bắc Syria.

SDF được thành lập vào năm 2015, với thành viên chủ yếu là các chiến binh người Kurd. Nòng cốt của SDF là Các đơn vị Bảo vệ Nhân dân (YPG), nhưng lực lượng dân quân người Kurd này bị Thổ Nhĩ Kỳ xác định là tổ chức khủng bố. Ankara tuyên bố rằng SDF không nên hiện diện ở Syria dưới thời chính phủ mới.

Chỉ huy cấp cao của SDF tại Syria, Tướng Mazloum Abdi Kobani, ngày 11-12 cho biết nhóm đã bắt đầu di dời tù nhân IS vì các trại giam đang bị đe dọa. Cuộc giao tranh đã khiến SDF dừng các hoạt động chống IS.

Theo Kobani, IS ẩn náu nhưng các hoạt động của chúng hiện đã gia tăng ở các khu vực do SDF kiểm soát. Ngoài ra, kế hoạch vượt ngục khỏi các trại giam cũng nằm trong tính toán của IS. Hơn 9.000 tay súng IS đang bị giam tại hơn 20 cơ sở của SDF trên khắp Syria. Cờ của IS thậm chí đã xuất hiện tại thành phố lớn thứ ba của Syria là Homs, sau khi lực lượng đối lập lật đổ chính quyền Assad.

Trước tình hình trên, các quan chức cấp cao của Mỹ, bao gồm Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Charles Quinton Brown và Ngoại trưởng Antony Blinken, đã trao đổi với những người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ để nhấn mạnh nhu cầu liên lạc và giảm xung đột khi Syria trải qua quá trình chuyển tiếp chính trị vô cùng phức tạp.

Ngoại trưởng Blinken đang trên đường tới Trung Ðông và dự kiến thăm chính thức Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 13-12. Tại đây, ông có thể sẽ đặt vấn đề về các cuộc tấn công của Quân đội Quốc gia Syria (SNA) do Ankara hậu thuẫn nhằm vào người Kurd thân Washington ở Ðông Bắc Syria.

Mỹ phản bội đồng minh?

Chỉ huy SDF Kobani đã phàn nàn việc Washington không ngăn chặn Thổ Nhĩ Kỳ và các nhóm ủy nhiệm của nước này tấn công người Kurd đã gây nguy hiểm cho hòa bình mà lực lượng Mỹ nỗ lực gầy dựng.

Tướng Kobani cáo buộc Mỹ đang bỏ rơi các đồng minh người Kurd. Ông nói không có binh sĩ Mỹ nào tham gia cuộc giao tranh gần đây và sự hỗ trợ của quân đội xứ cờ hoa chỉ giới hạn ở một số hoạt động giám sát bằng máy bay không người lái.

Khoảng 900 lính Mỹ vẫn ở lại Syria, hợp tác với SDF để ngăn chặn sự trỗi dậy của IS. Bộ trưởng Quốc phòng Austin hôm 11-12 khẳng định Mỹ sẽ tiếp tục hợp tác với nhóm này trong tương lai.

Trước đó, Tư lệnh Bộ Chỉ huy trung tâm Mỹ (CENTCOM) Michael Kurilla cũng đã đến thăm lực lượng Mỹ và người Kurd ở Syria, một dấu hiệu cho thấy cam kết của chính quyền Joe Biden đối với liên minh chống IS thời hậu Assad.

Nhưng mọi thứ có thể thay đổi vào ngày 20-1 tới, thời điểm ông Donald Trump nhậm chức tổng thống Mỹ. Ông Trump chê Syria là “mớ hỗn độn” cần phải tránh xa. Do vậy, giới quan sát tin rằng vị này sẽ rút lính Mỹ khỏi đất nước đã chìm trong nội chiến suốt 13 năm.