Chính quyền Mỹ vừa hối thúc các bang sẵn sàng phân phối vaccine ngừa COVID-19 từ ngày 1-11 tới, tức 2 ngày trước cuộc bầu cử tổng thống xứ cờ hoa.

Trong thư gửi các thống đốc bang hôm 27-8, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) Robert Redfield cho rằng CDC đã ký hợp đồng với Tập đoàn McKesson để phân phối vaccine tới các cơ sở y tế bang và địa phương. Sắp tới, McKesson sẽ xin phép các bang cho thiết lập các trung tâm phân phối khi vaccine COVID-19 được phép lưu hành. Theo Tiến sĩ Redfield, do thời gian chờ để có giấy phép theo quy trình thường lệ sẽ đặt ra rào cản lớn đối với sự thành công của chương trình, nên CDC đã khẩn cấp yêu cầu sự hỗ trợ từ các bang. Cụ thể, ông Redfield đề nghị chính quyền địa phương xem xét miễn những quy định “gây cản trở các trung tâm này hoạt động hết công suất vào ngày 1-11 tới”. Vị này nhấn mạnh bất cứ hành động miễn trừ nào sẽ không ảnh hưởng đến tính an toàn hoặc hiệu quả của vaccine.

Bên cạnh đó, CDC cũng cung cấp cho các bang tài liệu chi tiết về kế hoạch triển khai vaccine, cho rằng chúng có thể được phê chuẩn là vaccine được cấp phép hoặc thông qua cơ chế ủy quyền sử dụng khẩn cấp. Các tài liệu cho thấy CDC đang sẵn sàng cho kịch bản một hoặc hai vaccine COVID-19 có thể đưa vào sử dụng sớm nhất vào cuối tháng 10 nhưng với số lượng giới hạn. Chế phẩm này sẽ cung cấp miễn phí cho những nhóm người dễ tổn thương, bao gồm nhân viên y tế, giới chức an ninh, người già và đội ngũ nhân viên tại các viện dưỡng lão. Ðáng nói, CDC mô tả hai vaccine tiềm năng phải được lưu trữ lần lượt ở nhiệt độ -70 độ C và -20 độ C.

Những điều kiện lưu trữ này lại trùng khớp với các vaccine ứng viên hàng đầu đến từ Tập đoàn dược phẩm đa quốc gia Pfizer và Hãng công nghệ sinh học Moderna. Thật ra, Mỹ đã “đặt cược” nhiều tỉ USD để sở hữu những liều vaccine đầu tiên của Pfizer, Moderna và Công ty dược phẩm đa quốc gia Anh - Thụy Ðiển AstraZeneca. Ba vaccine này đang trải qua thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3, với hàng chục ngàn người tham gia. Ở giai đoạn cuối này, phân nửa số người tham gia được tiêm vaccine thử nghiệm trong khi số còn lại nhận giả dược. Theo quy trình thông thường, các nhà quản lý thử nghiệm phải chờ vài tháng để xem có sự khác biệt lớn nào về tỷ lệ nhiễm ở hai nhóm tham gia hay không.

Liệu có khả thi?

Tuy nhiên, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) nêu khả năng vaccine có thể được cấp phép sử dụng khẩn cấp trước khi các cuộc thử nghiệm kết thúc. Giám đốc FDA Stephen Hahn cuối tuần rồi nói rằng yêu cầu cấp phép như thế sẽ phải đến từ nhà sản xuất vaccine. Mặt khác, Tiến sĩ Anthony Fauci, Giám đốc Viện dị ứng và các bệnh truyền nhiễm quốc gia Mỹ, hôm 2-9 nhận định dựa trên tỷ lệ người đăng ký tham gia các cuộc thử nghiệm vaccine hiện hành, thì phải đến tháng 11 hoặc 12 tới mới có thể đủ dữ liệu lâm sàng để xác định một trong các vaccine an toàn và hiệu quả.

Ngoài chuyện thời gian, năng lực của các cơ quan y tế địa phương cũng là một vấn đề lớn, đặc biệt trong bối cảnh họ không được đầu tư tài chính trong nhiều thập niên qua. Mỹ đầu tư hơn 10 tỉ USD để phát triển các vaccine, nhưng lại không phân bổ cho các hoạt động phân phối và quản lý vaccine ở địa phương.

Những cơ quan y tế này thừa nhận đang thiếu nhân lực, tiền bạc cũng như công cụ để giáo dục dân Mỹ về vaccine và tiến hành phân phối, quản lý và theo dõi các liều tiêm đối với khoảng 330 triệu người. Các tổ chức cũng không biết thời điểm hoặc có hay không họ nhận được viện trợ từ chính quyền liên bang để thực hiện sứ mệnh lịch sử này. “Có cả núi việc cần phải thực hiện để chuẩn bị cho chương trình tiêm vaccine COVID-19” - Tiến sĩ Kelly Moore thuộc Liên minh Hành động Miễn dịch (bang Minnesota) - chia sẻ.

Không chỉ Tiến sĩ Moore, nhiều y bác sĩ đã bày tỏ lo ngại về sự sẵn sàng của nước Mỹ trong việc thực hiện tiêm chủng đại trà. Theo thăm dò gần đây, chỉ khoảng 50% người dân Mỹ cho biết sẽ tiêm vaccine. Tốc độ phát triển vaccine nhanh chưa từng có đã khiến nhiều người trong nước hoài nghi về sự an toàn của những chế phẩm ngừa COVID-19, trong khi số khác thì không tin chính quyền liên bang. Thời điểm phân phối vaccine được cho có tầm quan trọng về mặt chính trị khi Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ tái tranh cử vào tháng 11 tới.

Tính đến chiều 3-9, Mỹ ghi nhận hơn 6,2 triệu ca nhiễm COVID-19 với gần 190.000 người chết.

HẠNH NGUYÊN (Theo AFP, AP)