Tổng thống Mỹ Donald Trump tham vọng đưa các phi hành gia trở lại Mặt trăng càng sớm càng tốt, tạm thời gác lại sứ mệnh lên sao Hỏa.

NASA di chuyển phần lõi của tên lửa cho sứ mệnh Artemis. Ảnh: AFP

Hôm 18-12, Nhà Trắng đã ban hành một sắc lệnh hành pháp sâu rộng về chính sách không gian, bao gồm các chủ đề từ kế hoạch thám hiểm của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) đến an ninh không gian.

Sắc lệnh, có tiêu đề “Đảm bảo ưu thế không gian của Mỹ”, được coi như sự tái lập chính sách không gian của Washington, nhằm đảm bảo thế thống trị của nước này trong thám hiểm, an ninh và thương mại vũ trụ giữa lúc cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt.

Trong lĩnh vực không gian dân sự, sắc lệnh đặt mục tiêu đưa con người trở lại bề mặt Mặt trăng vào năm 2028 và “thiết lập các yếu tố ban đầu của một tiền đồn thường trực trên thiên thể này” vào năm 2030. Điều này nhằm đảm bảo sự hiện diện bền vững của Mỹ trong không gian và tạo điều kiện cho các bước tiếp theo trong cuộc khám phá sao Hỏa.

Năng lượng hạt nhân trong không gian là một phần của tầm nhìn này. Sắc lệnh tái khẳng định kế hoạch của NASA về việc sử dụng năng lượng hạt nhân trong không gian, bao gồm chuẩn bị để phóng các lò phản ứng lên bề mặt Mặt trăng vào năm 2030. 

Sắc lệnh cũng xác nhận kế hoạch ngừng hoạt động Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) vào năm 2030 và thay thế bằng các trạm vũ trụ thương mại.

Sắc lệnh mới nhấn mạnh nhu cầu bảo vệ các lợi ích của Mỹ ở nhiều khu vực, từ quỹ đạo Trái đất đến không gian cận Mặt trăng, tích hợp các khả năng thương mại vào kiến ​​trúc quốc phòng và hiện đại hóa kiến ​​trúc không gian quân sự của đất nước.

Sắc lệnh cũng giao nhiệm vụ cho các chương trình mua sắm dân sự và quốc phòng phải cải cách phương thức mua sắm và triển khai khả năng trong không gian, trong đó nỗ lực tích hợp công nghệ không gian thương mại và mở cửa thị trường không gian an ninh quốc gia cho các nhà đầu tư mới. Mục tiêu là nhằm giúp các hệ thống quân sự trên không gian của Mỹ trở nên linh hoạt và tiết kiệm chi phí hơn khi đối mặt với các đối thủ xứng tầm.

Việc ưu tiên cho sứ mệnh lên Mặt trăng đánh dấu sự thay đổi chính sách so với những gì ông Trump nói hồi đầu năm. Khi đó, ông cho biết muốn cắm cờ Mỹ trên sao Hỏa trước khi kết thúc nhiệm kỳ 4 năm của mình, mà không đề cập đến bất kỳ kế hoạch nào liên quan Mặt trăng.

Chính quyền ông Trump thậm chí còn đề xuất loại bỏ dần kiến ​​trúc của chương trình Artemis hiện tại và thay thế bằng các phương án thương mại hiệu quả hơn về kinh phí.

Kể từ đó, một số nghị sĩ ủng hộ Artemis đã cảnh báo rằng cắt giảm chương trình này sẽ khiến Mỹ thất thế so với Trung Quốc trong cuộc đua vũ trụ. Cuộc tranh cãi hồi tháng 6 giữa Tổng thống Trump và tỉ phú Elon Musk, người rất đam mê khám phá Hỏa tinh, cộng với các lo ngại địa chính trị cấp bách khác, có thể đã làm thay đổi ý định của chủ nhân Nhà Trắng.

Bắc Kinh có kế hoạch đưa các phi hành gia lên Mặt trăng lần đầu tiên vào cuối thập kỷ này và thiết lập một căn cứ tại hành tinh cách Trái đất 385.000km.

HẠNH NGUYÊN (Theo Spacenews, Bloomberg)