Tổng thống Obama phát biểu tại Nhà Trắng hôm 11-9. Ảnh: Reuters

Theo đuổi chính sách ngoại giao, nhưng…

Trong bài phát biểu về chính sách của Mỹ đối với vấn đề vũ khí hóa học ở Syrie, Tổng thống Obama tái khẳng định rằng chính quyền Bashar al-Assad phải chịu trách nhiệm về vụ tấn công bằng khí độc hồi tháng trước, khiến hơn 1.400 người thiệt mạng. Ông cho rằng cuộc tấn công trên đã đe dọa đến sự an nguy của nước Mỹ và các đồng minh tại khu vực Trung Đông. Dù tuyên bố ủng hộ giải pháp ngoại giao, song ông Obama tuyên bố việc lên kế hoạch tấn công có thể khiến “đối phương nghĩ lại trước khi sử dụng vũ khí hóa học”.

Trong bài phát biểu với toàn dân Mỹ, ông Obama cũng cho biết đã yêu cầu quốc hội hoãn bỏ phiếu về việc cho phép Nhà Trắng sử dụng vũ lực chống Syrie, nhằm xem xét kỹ lưỡng hơn đề xuất của Nga về việc kêu gọi chính quyền ông Assad trao quyền kiểm soát kho vũ khí hóa học của họ cho quốc tế cũng như phá hủy nó sau đó.

Tuy nhiên, Tổng thống Obama cho rằng còn quá sớm để khẳng định giải pháp trên sẽ thành công, bởi “bất cứ thỏa thuận nào đưa ra cũng phải đảm bảo rằng chính quyền Assad giữ lời”. Ông Obama cũng cảnh báo nếu giải pháp chính trị thất bại, quân đội Mỹ sẽ thực thi nhiệm vụ của mình.

Nghị quyết gây tranh cãi của phương Tây

Vào lúc này, Washington và các đồng minh đang nỗ lực tìm kiếm sự chấp thuận cho một giải pháp mới nhằm buộc Tổng thống Assad từ bỏ vũ khí hóa học “theo lộ trình có thể thực hiện được”. Theo đó, tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc (HĐBA LHQ), Anh, Pháp và Mỹ đang xây dựng bản dự thảo nghị quyết, trong đó đặt ra thời hạn cho Syrie là 15 ngày để công bố toàn bộ quy mô kho khí độc của họ và trao quyền kiểm soát cho LHQ.  Bộ ba Anh, Pháp và Mỹ hôm 10-9 nhấn mạnh rằng họ sẽ không để cho Nga và Syrie “câu giờ” xung quanh kế hoạch loại bỏ vũ khí hóa học.

Cũng như Washington, Luân Đôn và Paris đều cho rằng nghị quyết phải ràng buộc về tính pháp lý và nêu rõ Syrie sẽ đối mặt “với hậu quả nghiêm trọng” nếu không tuân theo các yêu cầu của nghị quyết.

Tuy nhiên, Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh kế hoạch kiểm soát và phá hủy vũ khí hóa học của Syrie chỉ thành công một khi phương Tây loại bỏ mối đe dọa sử dụng vũ lực chống nước này. Ông chủ Điện Kremlin lập luận rằng “không dễ để Syrie hay bất cứ quốc gia nào trên thế giới đơn phương giải giáp nếu có hành động quân sự chống lại họ đang được xem xét”.

Syrie sẽ hợp tác?

Trong một tuyên bố gửi tới hãng tin Interfax của Nga ngày 10-9, Ngoại trưởng Syrie Walid al-Muallem nêu rõ: “Chúng tôi sẵn sàng nêu rõ vị trí cất giữ vũ khí hóa học, ngừng sản xuất vũ khí hóa học và cho phép các đại diện của Nga cũng như các nước khác và LHQ tham quan các kho vũ khí này. Chúng tôi muốn tham gia hiệp ước cấm vũ khí hóa học. Chúng tôi sẽ tôn trọng các cam kết của mình liên quan đến hiệp ước trên, kể cả cung cấp thông tin về những vũ khí này”.

Cùng ngày, Thủ tướng Syrie Wael al-Halqi cũng khẳng định sự ủng hộ của chính phủ nước này đối với sáng kiến của Mát-xcơ-va về việc đặt kho vũ khí hóa học của Damas dưới sự kiểm soát của quốc tế nhằm ngăn chặn chiến tranh. Phát biểu tại phiên họp nội các, Thủ tướng al-Halqi khẳng định Damas quan tâm đến an ninh và ổn định của thế giới, nhất là tại các nước A-rập, đồng thời “sẵn sàng hợp tác với các sáng kiến quốc tế khác nhau nhằm mục đích đẩy lùi nguy cơ chiến tranh”.

Tuy nhiên, cho tới nay người ta vẫn chưa thấy phản ứng chính thức từ ông Assad.

THANH BÌNH (Tổng hợp)