Quân đội Mỹ tại căn cứ không quân Manta. Ảnh: Cambio

Kể từ ngày 17-7, binh sĩ Mỹ tại căn cứ không quân Manta bắt đầu “dọn dẹp hành lý” để trả lại phần đất 27 hecta này cho chính quyền Ecuador sau 10 năm thuê mướn nhằm mục đích chống ma túy và khủng bố. Căn cứ Manta là trung tâm của các hoạt động chống ma túy của Washington ở Tây bán cầu vì Ecuador là vùng đất trung chuyển giữa các quốc gia sản xuất cocaine lớn (Colombia, Peru, Bolivia) và nước tiêu thụ khổng lồ (Mỹ). Lầu Năm Góc cho biết kể từ năm 1999 đến nay, căn cứ chiến lược này đã hỗ trợ họ bắt giữ gần 2/3 lượng cocaine trên Thái Bình Dương, đồng thời ngăn chặn hiệu quả bọn tội phạm sử dụng đường không để vận chuyển ma túy.

Không ai phủ nhận vai trò của căn cứ Manta trong cuộc chiến chống ma túy, nhưng những dính líu của quân đội Mỹ trong cuộc chiến chống lực lượng nổi dậy cánh tả ở Colombia làm người dân Ecuador lo ngại. Vì thế, nhà lãnh đạo cánh tả Rafael Correa trong chiến dịch vận động tranh cử tổng thống năm 2006 đã cam kết sẽ đóng cửa căn cứ Manta nếu đắc cử. Và “giọt nước làm tràn ly” khi vào tháng 3-2008, quân đội Colombia đơn phương tấn công nơi ẩn náu của Lực lượng Vũ trang Cách mạng Colombia (FARC) trên lãnh thổ Ecuador. Hành động này vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của một quốc gia và Quito tin rằng chính binh sĩ Mỹ tại căn cứ Manta đã “bật đèn xanh” và chỉ điểm cho quân đội Colombia đột kích FARC.

Nhận thấy không còn cơ hội đàm phán với chính quyền Correa, Lầu Năm Góc đã ráo riết tìm kiếm địa điểm khác để đặt căn cứ quân sự, và Colombia là nơi lý tưởng nhất. Theo hãng tin AP của Mỹ, hai bên đã gần đạt được thỏa thuận và hợp đồng có thời hạn 10 năm có thể sẽ được ký kết vào cuối tháng này. Từ những phát biểu gần đây của quyền Bộ trưởng Quốc phòng Colombia Freddy Padilla, người ta cho rằng Lầu Năm Góc sẽ được thuê tới 3 căn cứ không quân tại 3 khu vực chiến lược khác nhau ở Colombia.

Sự hiện diện quân sự của Mỹ tại Colombia không có gì mới, bởi kể từ năm 2.000 đến nay, khoảng 600 quân nhân và quan chức dân sự Mỹ luôn có mặt ở các bộ chỉ huy quân sự Colombia để làm cố vấn và tham gia huấn luyện. Trong gần 10 năm qua, mỗi năm Mỹ viện trợ quân sự cho Colombia hơn 500 triệu USD. Số tiền này sẽ tăng mạnh nếu Washington thực hiện kế hoạch đưa ít nhất 1.400 quân nhân tới Colombia thời gian tới. Đó là chưa kể chi phí thuê các căn cứ không quân mới.

Colombia là quốc gia sản xuất cocaine lớn nhất thế giới và việc Lầu Năm Góc tăng cường hiện diện quân sự tại nước này có thể làm cuộc chiến chống ma túy hiệu quả hơn. Tuy nhiên, những người phản đối sợ rằng vai trò quân sự quá lớn của Mỹ có thể gây phức tạp thêm cuộc xung đột dai dẳng tại Colombia (giữa FARC và lực lượng dân quân cánh hữu được chính phủ hậu thuẫn), đồng thời tạo ra sự căng thẳng trong quan hệ với các nước láng giềng nếu như Mỹ lợi dụng các căn cứ quân sự tại đây để do thám cũng như có những hoạt động vi phạm chủ quyền của họ.

PHÚC KIẾN (Theo AP, Latimes, Le Monde)