Máy bay tiêm kích F-15 của Mỹ. Ảnh: AFP

Nhật báo Phố Wall của Mỹ ngày 13-9 cho biết Lầu Năm Góc đang chuẩn bị trình lên quốc hội nước này kế hoạch bán vũ khí trị giá khoảng 60 tỉ USD cho Arabie Séoudite. Một quan chức quốc phòng (giấu tên) nói với hãng tin Anh Reuters rằng hai bên bắt đầu đàm phán mua bán vũ khí từ năm 2007 và trước mắt chính quyền Riyadh đã đồng ý mua số vũ khí ban đầu trị giá 30 tỉ USD, phần còn lại 30 tỉ USD đang tiếp tục được thảo luận.

Các chi tiết hợp đồng bán vũ khí chưa được tiết lộ, nhưng quan chức trên cho biết Mỹ có thể sẽ cung cấp cho Arabie Séoudite 84 chiến đấu cơ F-15 mới và nâng cấp 70 chiếc F-15 cũ cùng với 3 loại máy bay lên thẳng gồm 72 chiếc Black Hawk, 70 chiếc Apache và 36 chiếc Little Bird. Ngoài ra, hải quân Arabie Séoudite còn muốn mua tàu chiến các loại nhằm xây dựng hạm đội chiến đấu trên biển cùng với hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo.

Theo tờ The Guardian của Anh, Nhà Trắng sẽ đệ trình kế hoạch bán vũ khí cho Arabie Séoudite trong 2 tuần tới và lưỡng viện quốc hội có 30 ngày để thảo luận và cho ý kiến trước khi phê chuẩn hoặc hủy bỏ. Nếu các ông nghị đồng ý, chính quyền Tổng thống Barack Obama sẽ thực hiện giai đoạn cuối cùng là hoàn chỉnh hợp đồng bán vũ khí. Đây sẽ là hợp đồng cung cấp vũ khí lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ. Một trong những hợp đồng quân sự khổng lồ nhất trong lịch sử thế giới cho tới thời điểm này là thương vụ trị giá 66 tỉ USD được ký kết hồi giữa những năm 1980 giữa Anh và Arabie Séoudite.

Việc Mỹ bán vũ khí tân tiến cho Arabie Séoudite, một trong những quốc gia mua sắm vũ khí lớn nhất hành tinh với tổng cộng 36,7 tỉ USD trong giai đoạn 2001-2008, luôn là vấn đề nhạy cảm và gây tranh cãi. Mặc dù Arabie Séoudite được coi là đồng minh trung thành của Mỹ, nhưng một đồng minh cật ruột khác của Washington tại Trung Đông là Israel lại rất quan ngại quốc gia A-rập này. Trong hơn 3 thập niên qua, Israel thường vận động và gây áp lực lên Quốc hội Mỹ hạn chế bán vũ khí cho Arabie Séoudite. Theo Israel, Riyadh vẫn xem Tel Aviv là kẻ thù và khi chưa chịu công nhận sự tồn tại của nhà nước Do Thái. Bản thân các ông nghị Mỹ cũng có lý do từ chối bán vũ khí hiện đại cho Riyadh vì “trùm” khủng bố al-Qaeda Osama bin Laden là người sinh ra tại Arabie Séoudite.

Thế nên, để xoa dịu sự nghi ngại của Israel và thuyết phục Đồi Capitol phê chuẩn kế hoạch bán vũ khí hết sức béo bở này, Nhà Trắng cho biết loại máy cảm biến tiên tiến trên chiến đấu cơ F-15 mới sắp bán cho Riyadh sẽ được xây dựng trên công nghệ ngăn ngừa khả năng chúng có thể sử dụng vào mục đích chống máy bay cùng loại của Israel. Chính quyền Obama còn nói hợp đồng vũ khí có thể giao hàng từ 5-10 năm tới này sẽ giúp giải quyết 75.000 việc làm mới trong bối cảnh tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ vẫn ở mức cao. Đặc biệt, Nhà Trắng cho rằng nếu Arabie Séoudite được tăng cường sức mạnh quân sự sẽ đóng vai trò làm “bức tường hữu dụng” chống Iran, quốc gia mà Mỹ tin có thể sản xuất vũ khí hạt nhân trong vài năm tới.

PHÚC GIA AN