HẠNH NGUYÊN (Theo The Hill)

Hôm 5-6, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby nói rằng Trung Quốc đang ngày càng hung hăng đối với quân đội Mỹ xung quanh Ðài Loan và Biển Ðông, đồng thời cảnh báo điều này có nguy cơ gây ra tổn thương.

Lầu Năm Góc công bố đoạn video cho thấy tàu chiến Trung Quốc “tạt đầu” khu trục hạm Mỹ ở eo biển Đài Loan ngày 3-6. Ảnh: Reuters

“Ðây là một phần của mức độ hung hăng ngày càng tăng của quân đội Trung Quốc, đặc biệt là ở khu vực eo biển Ðài Loan và Biển Ðông”, ông Kirby nhấn mạnh trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng, đồng thời cũng lưu ý những hành động hiếu chiến của Trung Quốc sẽ dẫn đến nguy cơ “sớm có người bị thương”.

Phát biểu trên được đưa ra sau khi Hải quân Mỹ cùng ngày chỉ trích quân đội Trung Quốc về hành động “không an toàn” ở eo biển Ðài Loan. Mỹ tố một trong các tàu chiến Trung Quốc đã cắt mặt khu trục hạm nước này ở khoảng cách 137m khi đi qua eo biển Ðài Loan hôm 3-6.

Cuộc đối đầu này xảy ra sau sự cố hồi cuối tháng rồi, khi chiến đấu cơ của Bắc Kinh áp sát nguy hiểm một máy bay do thám của Washington trong không phận quốc tế trên Biển Ðông. Phía Mỹ cáo buộc Trung Quốc thực hiện “hành động gây hấn không cần thiết”. Ông Kirby nói rằng những vụ việc như thế xảy ra với tần suất ngày càng nhiều và Mỹ đang thúc giục Trung Quốc “đưa ra quyết định tốt hơn về cách họ hoạt động trong không phận và vùng biển quốc tế”.

Tuy nhiên, Trung Quốc coi việc máy bay và tàu chiến của Mỹ thực hiện chuyến quá cảnh eo biển Ðài Loan là hành động khiêu khích. “Trung Quốc phản đối các bên gây rối ở eo biển Ðài Loan và kiên quyết bảo vệ chủ quyền, an ninh, hòa bình và ổn định khu vực”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân nêu rõ tại cuộc họp báo hôm 5-6. Ông Uông còn nói “các biện pháp mà quân đội Trung Quốc thực hiện là hoàn toàn hợp lý, hợp pháp, chuyên nghiệp và an toàn”.

Tìm kiếm “mối quan hệ có thể đoán được”

Bất chấp căng thẳng gia tăng, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Vedant Patel cho rằng chính quyền Tổng thống Joe Biden đang “tìm cách tiếp tục duy trì mối quan hệ có thể đoán trước được với Trung Quốc”. “Tổng thống Biden đã nói rõ rằng chúng tôi không tìm kiếm bất cứ hình thức Chiến tranh Lạnh mới nào và sự cạnh tranh của chúng tôi không được biến thành xung đột”, ông Patel nói trước báo giới.

Trong bài phát biểu tại Ðối thoại Shangri-La ở Singapore hôm 4-6, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc đã nói về mối quan hệ Mỹ - Trung bằng tông giọng nhẹ nhàng hơn. Bộ trưởng Lý đánh giá mối quan hệ giữa hai nước đang ở mức “thấp kỷ lục” và cảnh báo “một cuộc xung đột hoặc chạm trán nghiêm trọng giữa Trung Quốc và Mỹ sẽ là thảm họa không thể chịu nổi cho thế giới”. Ông kêu gọi Mỹ thể hiện sự chân thành và có hành động cụ thể để ổn định, ngăn chặn quan hệ song phương ngày càng xấu đi.

Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc không đề cập trực tiếp đến Mỹ, nhưng cáo buộc “một số quốc gia” đang tăng tốc chạy đua vũ trang và can thiệp vào công việc nội bộ của các nước khác. Theo ông, những hành động nhằm thúc đẩy việc thành lập các liên minh quân sự kiểu Tổ chức Hiệp ước Bắc Ðại Tây Dương (NATO) ở châu Á - Thái Bình Dương, khiến các quốc gia trong khu vực trở thành con tin và gia tăng nguy cơ xung đột, đối đầu.

Trước đó một ngày, cũng tại Ðối thoại Shangri-La, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã trách Trung Quốc thiếu thiện chí đối thoại khi từ chối đề nghị tổ chức hội đàm giữa bộ trưởng quốc phòng hai nước tại Singapore. Theo lãnh đạo Lầu Năm Góc, ông quan ngại sâu sắc về việc Bắc Kinh không sẵn sàng tham gia nỗ lực quản lý khủng hoảng quân sự, cũng như cho rằng đàm phán là chìa khóa để tránh xung đột.

Hãng tin Reuters dẫn lời một quan chức quốc phòng Mỹ giấu tên cho biết kể từ năm 2021, Trung Quốc đã từ chối hoặc không phản hồi đối với hơn 10 lời đề nghị tổ chức đối thoại với Lầu Năm Góc. Theo giới phân tích, Bắc Kinh đề phòng trước các cuộc hội đàm quân sự bởi lo ngại chúng có thể giúp Washington hiểu rõ hơn về các hoạt động của quân đội Trung Quốc. Thay vào đó, giới lãnh đạo Trung Quốc chỉ muốn các cuộc đàm phán Mỹ - Trung tập trung vào những vấn đề kinh tế và thương mại.