Mùa nắng hạn, lòng người bải hoải. Tất cả đều khao khát những cơn mưa đầu mùa. Những cụm mây đen đã bắt đầu sà xuống. Những ánh chớp đêm nhì nhằng xé dọc nền trời, thi thoảng mới thấy được một vài ánh sao thưa. Nắng vẫn trái khoái hầm hầm, chưa đầy sáu giờ sáng, mồ hôi đã ướt tóc mai. Nắng nhảy nhót, hoan ca trong khoảnh khắc chậm chạp chờ mùa hạn trôi qua khô khan, mệt lả của người quê.

Trong vườn, ngoài ruộng, những mương nước cạn dần gần sát đáy. Mùa khô là nỗi sợ hạn của lũ cá trong mương. Lũ cá con nằm ưỡn mình ngoi ngớp chờ chết vì sức nóng, những con cá lớn đi qua vài mùa nắng hạn. Khả năng sinh tồn bao đời, chúng vùi sâu vào lớp bùn dày chờ mưa tới là tràn lên đồng sinh sôi duy trì thế hệ. Bọn trẻ nhà nghèo như tôi lại có dịp đi bắt cá trong những mương còn sót vài trũng nước nhỏ. Tay xách một cái thùng thiếc, thọc tay sâu xuống trũng nước là lũ cá sẽ trồi lên bắn bùn tung tóe. Chiến lợi phẩm là cá sặc, vài cặp cá lóc, con cái bụng đầy trứng. Dài dài theo ruộng hái mớ rau đắng đồng xanh non, bẻ cái bắp chuối sau hè, mấy cọng rau ngò đâm gai tua tủa, vài trái ớt hiểm chín đỏ nhỏ tẹo do không đủ nước, dư vị chua không thể thiếu là những đùm chùm ruột cuối mùa trái to chín mọng. Nồi canh chua chùm ruột thơm phức bốc khói, mồ hôi nhễ nhại húp rột rột, vị chua chùm ruột, thơm ngọt thịt cá, cay nồng ớt hiểm, chan chát và đăng đắng của bắp chuối, rau đắng đất, gia vị ngò gai thơm dịu. Bữa cơm quê đầm ấm, cứ sướng trân, nhẹ lòng chờ mùa hạn trôi qua.

Đi dọc đời người, ký ức không dành ưu ái cho những mùa nắng hạn-mùa với sự khắc nghiệt của thời tiết, nắng rát da người, thiếu thốn nước sinh hoạt, mùa đói ngày giáp hạt… Nhưng trong sự khắc nghiệt ấy, vẫn có những niềm vui nhỏ nhoi, ấm áp đủ làm giãn thời gian chờ mùa mưa tới. Đó là tình chòm xóm cho mượn tí bột ngọt, chén nước mắm, vài lon gạo, thùng nước mưa mùa cũ san sẻ yêu thương…