17/09/2019 - 05:30

Leo thang căng thẳng Mỹ - Iran 

Trong thông điệp hôm 15-9, Tổng thống Donald Trump (ảnh) cho biết Mỹ sẵn sàng hành động quân sự sau khi khẳng định Washington biết ai phải chịu trách nhiệm vụ tấn công cơ sở lọc dầu của Saudi Arabia.

Ảnh: USA News

Ảnh: USA News

Vụ tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) nhắm vào hai cơ sở lọc dầu quan trọng của Saudi Arabia hôm 14-9 khiến sản lượng dầu nước này giảm 1/2, tức gần 6% nguồn cung hàng ngày trên toàn cầu. Hiện chưa rõ Vua Salman và Thái tử Mohammed bin Salman phản ứng thế nào.

Trong khi đó trên Twitter, Tổng thống Trump nói rằng “có lý do” để tin Nhà Trắng đã biết rõ thủ phạm vụ tấn công. Ông Trump cảnh báo “đạn đã lên nòng” và Lầu Năm Góc sẵn sàng hành động tùy vào thông tin được xác minh. Mỹ cũng đang chờ tham khảo đánh giá từ chính quyền Riyadh về đối tượng họ tin là chủ mưu. Thông điệp được phát đi sau cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ với sự có mặt của Phó Tổng thống Mike Pence, Ngoại trưởng Mike Pompeo và Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper. Tuy không rõ quyết định nào được đưa ra, một quan chức Mỹ nói trong điều kiện giấu tên cho biết tất cả phương án bao gồm hành động quân sự đều được thảo luận.

Cách đó vài giờ, giới chức cấp cao Mỹ dựa trên ảnh vệ tinh và tin tình báo xác định UAV khó triển khai từ Yemen ở phía Nam như lực lượng Houthi tự nhận, do các cơ sở lọc dầu bị tấn công chủ yếu nằm ở phía Bắc hoặc Tây Bắc. Vị trí phù hợp còn lại có thể từ Vịnh Persic, Iran hoặc Iraq. Văn phòng Thủ tướng Iraq Adel Abdul-Mahdi lập tức phủ nhận UAV được phóng từ nước này và cam kết hành động nếu lãnh thổ Iraq bị lợi dụng tấn công quốc gia khác.

Trong khi đó, một số cựu chỉ huy quân đội Mỹ thừa nhận dựa vào bấy nhiêu phân tích thì không biết chính xác nơi phóng UAV. Dù vậy, thông tin này củng cố cáo buộc của Ngoại trưởng Pompeo nhắm vào Iran. Theo một số quan chức Mỹ, khả năng vụ tấn công hôm 14-9 là kết hợp giữa UAV và tên lửa hành trình. Vì đòi hỏi quy mô và độ chính xác cao, các cuộc tấn công như vậy dường như vượt quá khả năng của Houthi nếu hành động một mình.

Nguy cơ  xảy ra xung đột

Việc Ngoại trưởng Mỹ trực tiếp xác định vai trò của Iran đánh dấu sự leo thang đáng kể trong quan hệ căng thẳng giữa hai nước nhiều tháng qua. Thượng nghị sĩ Mỹ Lindsey Graham kêu gọi Tổng thống Trump tấn công các nhà máy lọc dầu của Iran để trả đũa, bất chấp Tehran kiên quyết bác bỏ cáo buộc mà họ gọi là “dối trá tột cùng” của Washington. Tổng thống Iran Hassan Rouhani còn đề xuất tổ chức hội nghị khu vực để làm rõ vụ việc, đồng thời đòi Washington phải chịu trách nhiệm cho cuộc chiến ở Yemen.

Kênh truyền hình nhà nước Iran thì dẫn phát biểu của người phát ngôn Bộ Ngoại giao nước này Abbas Mousavi lên án những cáo buộc trên là “hoàn toàn vô căn cứ và không thể chấp nhận được”. 

Trong khi đó, Chuẩn tướng Iran Amir Ali Hajizadeh tuyên bố lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) không ngại tiến hành một cuộc phản công “toàn diện” nếu Mỹ hành động. Mục tiêu hàng đầu là các căn cứ quân sự của Mỹ trên khắp Trung Đông với 2 trọng điểm: căn cứ Không quân Al-Udeid ở Qatar và Al-Dhafra gần Abu Dhabi thuộc Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE). Các tàu Hải quân Mỹ trên Vịnh Persic và Biển A-rập cũng không nằm ngoài tầm ngắm của tên lửa đạn đạo Iran.

Theo giới quan sát, bất kể hành động của bên nào đều sẽ châm ngòi “thùng thuốc súng” đang âm ỉ ở Trung Đông. Trong vài tháng qua, Tehran đã cho thấy năng lực quân sự của họ đủ để tham gia vào các cuộc xung đột. Do đó, dù chưa xác định ai chủ mưu vụ tấn công Saudi Arabia, cựu thành viên IRGC Naser Imani cho rằng chính quyền Trump nên coi đó là cảnh báo gởi đến Mỹ, đồng minh phương Tây và các đối tác ở Vịnh Persic.

Giá dầu lên mức cao nhất trong 6 tháng

Ngày 16-9, giá dầu trên thị trường thế giới có thời điểm tăng lên mức cao nhất trong vòng 6 tháng sau thông tin về các vụ tấn công nhằm vào 2 cơ sở lọc dầu trọng yếu của Saudi Arabia.

Giá trị các giao dịch tương lai dầu thô ngọt nhẹ Mỹ tăng 15% lên mức cao nhất kể từ tháng 5 tương đương 60,89 USD/thùng. Trong khi đó, giá dầu Brent Biển Bắc tăng 13% lên 68,06 USD/thùng sau khi có lúc tăng lên 71,95 USD/thùng.

Cùng ngày, Tổng thống Donald Trump thông báo ông đã cho phép sử dụng dầu trong các kho dự trữ chiến lược của Mỹ để hạ nhiệt giá dầu.

 

MAI QUYÊN (Theo CNN, AP)

Chia sẻ bài viết