21/10/2020 - 05:31

IS trỗi dậy ở châu Phi 

Hồi đầu tháng 8 vừa qua, nhiều tay súng mang theo cờ đen của tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) đã tấn công táo bạo vào thành phố cảng chiến lược Mocimboa da Praia, miền Bắc Mozambique. Trong vòng chưa đầy một tuần sau đó, chúng đánh đuổi quân chính phủ và chiếm đóng toàn bộ khu vực, tuyên bố đây là “thủ phủ” của tỉnh Hồi giáo mới.

Các tay súng ủng hộ IS tại Tây Phi . Ảnh: hstoday

Các tay súng ủng hộ IS tại Tây Phi . Ảnh: hstoday

Vài ngày sau đó, một nhóm các tay súng Hồi giáo khác tấn công vào công viên hươu cao cổ ở thị trấn Koure, cách thủ đô Niamey của Niger chừng 35 dặm, cướp đi sinh mạng của 8 người, trong đó có 6 nhân viên nhân đạo người Pháp.

Các cuộc tấn công nói trên chỉ là số ít trong số những cuộc tấn công bạo lực làm rung chuyển châu Phi, đánh dấu sự trở lại của các nhóm cực đoan có quan hệ với al-Qaeda hoặc IS. Cho đến nay, ít nhất 3 cuộc nổi dậy Hồi giáo nổ ra trên nhiều vùng lãnh thổ rộng lớn ở lục địa đen, từ sa mạc Sinai, khu vực phía Tây lưu vực Hồ Chad, đến các ngôi làng đẹp như tranh ở Ấn Độ Dương hay các đảo nghỉ mát ở Đông Nam châu Phi. Sự bất ổn diễn ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump cân nhắc cắt giảm binh sĩ tại nhiều nước, bao gồm châu Phi, đồng thời đe dọa hạn chế hỗ trợ cho các chính quyền địa phương tuyến đầu trong cuộc chiến chống IS, bất chấp lời cảnh báo của giới phân tích.

“IS vẫn chưa chết. Chúng tôi đã phá hủy vương quốc Hồi giáo nhưng chúng hiện đang xuất hiện ở nhiều nơi. Trong khi đó, liên quân chống IS hiện không còn tồn tại” - Robert Richer, cựu Phó Giám đốc chiến dịch của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) phụ trách khu vực Cận Đông, lo ngại.

Tại nhiều sự kiện tranh cử, ông Trump thường nhắc đến chiến tích trong cuộc chiến chống IS, tuyên bố đã xóa sổ 100% vương quốc Hồi giáo. Tuy nhiên, mối đe dọa của IS chỉ đơn thuần chuyển sang các khu vực mới bằng nhiều hình thức khác nhau. Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí chống khủng bố CTC Sentinel hồi tháng 8, trong 18 tháng kể từ khi thành trì cuối cùng của IS ở Syria sụp đổ, các nhánh của chúng ở châu Phi chứng kiến sự gia tăng đáng kể về lãnh thổ, lực lượng cũng như hỏa lực.

Ngay cả trước khi thủ lĩnh tối cao Abu Bakr al-Baghdadi bị tiêu diệt, IS cũng đã bắt đầu có những thay đổi. Dưới thời al-Baghdadi, các tay súng chủ chốt của IS tại Iraq và Syria dần dần chuyển thành lực lượng nổi dậy ngầm. Trong đó, nổi bật nhất là sự phát triển của các nhóm Hồi giáo ở Tây Phi, nơi có 2 chi nhánh của IS và một chi nhánh của al-Qaeda. Các nhóm này hoạt động và thường xuyên cạnh tranh nhau trên khắp Mali, Niger và Burkina Faso.

Thống kê cho thấy, bạo lực tại khu vực đã giết chết 4.825 người vào năm 2019, mức cao nhất trong ít nhất một thập kỷ qua. Chỉ trong 10 tháng năm nay, con số thương vong do bạo lực tại khu vực đã lên tới 5.365 người. Đáng báo động, các tay súng thường xuyên triển khai các cuộc tấn công gần những thành phố lớn và dần tiến vào các quốc gia ven biển. Đơn cử, JNIM, chi nhánh của al-Qaeda, hồi tháng 6 đã tấn công một tiền đồn quân đội phía Bắc Bờ Biển Ngà, khiến 14 binh sĩ bỏ mạng. Trong khi đó, 2 chi nhánh của IS ở Tây Phi và sa mạc Sahara giết tập thể hàng trăm binh sĩ chính phủ trong khi tuyên bố kiểm soát các khu vực hẻo lánh của Niger và bang Borno, phía Đông Bắc Nigeria.

Những kẻ cực đoan thậm chí biến các công viên quốc gia thành chiến trường. Ngoài cuộc tấn công vào công viên hươu cao cổ ở Niger, các tay súng IS còn tấn công vào khu bảo tồn động vật hoang dã ở Burkina Faso. Trên bờ biển phía Đông Nam châu Phi, một nhóm tự xưng là IS tỉnh Trung Phi lên tiếng nhận trách nhiệm đối với hàng chục cuộc đột kích vào các thị trấn, làng mạc ở phía Bắc Mozambique.

TRÍ VĂN (Theo Washington Post)

Chia sẻ bài viết