Tháng chín, đường ngập đầy hoa nắng, cũng là tháng của nhớ thương dâng đầy bịn rịn khi ta rời quê trọ học xa nhà, mẹ ở lại nhớ mong khắc khoải. Ta đi qua tháng, nghe chênh chao nỗi nhớ quê da diết. Nhớ cây ổi chua sau nhà vào mùa ra trái, ta trốn ngủ trưa trèo cây hái trái nặng đầy trong chiếc nón. Đôi mắt biếc thẹn thùng bên bờ rào nở vàng hoa cúc, vẫn nằm im ở góc nhỏ trong tim, với ngày thu xa vắng.

Mẹ lại thức sớm cơi nới thêm chái bếp cho bầy vịt làm ổ, cho con gà mái tơ chịu trống cứ cục ta cục tác... Nhớ dáng mẹ ngồi bên thau nước, bỏ số trứng vịt vào nước, để tìm những cái trứng hư, không biết bơi. Ba thì đưa quả trứng lên chụm một tay đưa về hướng mặt trời xem trứng có trống hay không. Để nắng mùa thu rọi lên đôi mắt đầy dấu chân chim của ba. Mẹ tiếc cho những ngày trời gầm, trứng dễ bị hư, nên đàn vịt èo ọt, không đủ tiền nhập học cho bầy con nheo nhóc.

Tháng chín, mẹ nhìn những đứa con của mình rời quê lên phố. Mẹ giấu nỗi buồn trong khóe mắt. Gian nhà quê ngọn khói vờn mái lá. Tiếng vịt kêu giữa trưa yên bình, làm xốn xang đứa trẻ xa quê trong chiều nhập nhoạng. Tháng chín càng trôi đi hun hút, tóc mẹ đã nhuốm màu thời gian vắng lặng. Những đứa con của mẹ hòa vào lòng phố tuôn đi mải miết.

Tháng chín của những ngày ta chân ướt chân ráo, bỡ ngỡ một mình với phố. Con phố rộng dài thắc thỏm người dưng. Ta rướn mình qua những điều xa lạ, lãng quên khúc sông quê con nước lớn nước ròng. Quên những chiều quê yên ả, có dáng mẹ bươn bả ngày mùa. Lãng quên ngày mưa cha một mình trên cánh đồng, từng hạt mưa rơi trên tấm lưng trần bạc màu sương gió. Lạ lẫm cả giọng quê hào sảng, câu hò điệu hát quê hương.

Ta thấy lòng mình co thắt mỗi khi tháng chín về chạm ngõ. Từng tháng chín đi qua, mang theo nỗi lòng của người con xa xứ. Ta lại hẹn nhau về vào một ngày thu tháng chín trong xanh, bỏ qua hết những chật chội đời thường. Ta sẽ về hớp nụ bình minh ở quê, nghe tiếng gà gáy vang một sớm tinh mơ, được mẹ vỗ về như những ngày còn thơ. Cho những rát bỏng ngoài kia cứ theo cơn gió lùa qua song cửa.

Tháng chín vẫn cứ nồng nàn, quẫy đạp trong ta. Dọc theo lối quen về quê cũ, đưa mắt nhìn khoảng trời kỷ niệm bình yên. Đứa con xa quê trở về trong chiều nhập nhằng ý nghĩ, chợt thấy bóng dáng mẹ hiền bên tháng chín xanh trong...

Nguyễn Chí Ngoan