Cuộc cạnh tranh vị trí lãnh đạo đảng cầm quyền Nhật Bản đang bước vào giai đoạn quyết định với kết quả khó đoán trước khi các ứng viên phải đối mặt với hàng loạt thách thức từ đại dịch COVID-19, nền kinh tế trì trệ và sự hiện diện quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc.

Từ trái sang: Các ông Kono, Kishida và hai ứng viên nữ Takaichi và Noda. Ảnh: Getty Images

Ngày 29-9, đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền tiến hành bỏ phiếu bầu lãnh đạo mới. Ứng viên chiến thắng là người giành ít nhất 50% trong tổng số 766 phiếu. Do LDP chiếm đa số ở Hạ viện, lãnh đạo đảng này chắc chắn trở thành Thủ tướng.

Trước nay, bầu cử lãnh đạo LDP chủ yếu là quá trình thương lượng thông qua thỏa thuận giữa những thành viên kỳ cựu trong đảng. Song, diễn biến cuộc đua chọn người kế nhiệm Thủ tướng Yoshihide Suga hiện nay được cho là khá “bất thường” và có phần “khó đoán” do chịu tác động lớn từ dư luận cũng như sự khác biệt trong quan điểm, hồ sơ chính trị và mức độ ảnh hưởng của 4 ứng viên.

Dẫn đầu các cuộc khảo sát là Bộ trưởng Cải cách hành chính kiêm phụ trách phân phối vaccine COVID-19 Taro Kono, 58 tuổi. Ông Kono với quan điểm ủng hộ các chính sách thách thức bộ máy quan liêu trong nước được xếp vào hàng ngũ quan chức “trẻ, mới nổi” và gây được ấn tượng riêng khi có phần nổi tiếng trên mạng xã hội. Ngang ngửa ông Kono là cựu Ngoại trưởng Fumio Kishida, 64 tuổi. Nếu đối thủ giành sự ủng hộ của công chúng nhờ thúc đẩy chương trình vaccine COVID-19, ông Kishida lại được nội bộ đảng đánh giá cao. Mục tiêu của ông Kishida khi tranh cử là giảm khoảng cách thu nhập thông qua phân phối lại của cải, kiềm chế các chính sách định hướng thị trường vốn là phần cốt lõi trong chương trình nghị sự kinh tế của cựu Thủ tướng Shinzo Abe. Ông cũng chỉ trích cách chính quyền Thủ tướng Suga xử lý đại dịch và cam kết minh bạch tiến trình này.

Ngoài hai ứng viên nam xuất thân từ các phe cánh quyền lực, cuộc đua chức Chủ tịch LDP còn có sự góp mặt của hai nữ cựu Bộ trưởng Nội vụ: Sanae Takaichi (60 tuổi) và Seiko Noda (61 tuổi). Đây được coi là bước tiến lớn đối với nền chính trị nổi tiếng phân biệt giới tính của Nhật Bản.

Đối lập giữa các ứng viên

Xuất hiện trên Đài truyền hình Fuji TV mới đây, ông Kono và bà Takaichi ủng hộ Nhật Bản vốn là thành viên nhóm Bộ tứ (Mỹ, Úc, Nhật và Ấn Độ) phát triển tàu ngầm hạt nhân trong bối cảnh an ninh khu vực và toàn cầu thay đổi. Chủ trương này gây chú ý khi Mỹ gần đây vừa ký hiệp ước cùng Anh hỗ trợ Úc phát triển tàu ngầm hạt nhân nhằm tăng cường khả năng răn đe trước Trung Quốc. Về phần mình, ông Kishida giữ quan điểm thận trọng còn bà Noda kiên quyết phản đối và nhắc lại 3 nguyên tắc phi hạt nhân hóa của Nhật Bản là không sản xuất, không sở hữu hoặc cho phép vũ khí hạt nhân tồn tại trên lãnh thổ nước này.

Giữa bà Noda với đối thủ nữ còn lại cũng tồn tại khác biệt rõ rệt. Bà Noda chuộng chủ nghĩa hòa bình, ủng hộ sự tự do tiến bộ, chủ trương thúc đẩy quyền của phụ nữ và đa dạng hơn về giới trong hệ thống chính trị. Trong khi đó, bà Takaichi ủng hộ chính sách của LDP đối với vai trò truyền thống của phụ nữ. Bà cũng có chung quan điểm với cựu Thủ tướng Shinzo Abe về “chủ nghĩa xét lại” đối với lịch sử; kêu gọi thực thi chính sách tăng cường lực lượng phòng vệ, cải thiện khả năng tấn công phủ đầu để chống lại các mối đe dọa từ Trung Quốc và CHDCND Triều Tiên.

MAI QUYÊN (Theo AP, Nikkei Asia)