Ứng viên Viktor Yanukovych chào những cử tri ủng hộ mình. Ảnh: AP

Ngày mai 17-1, người dân Ukraina sẽ đi bầu tổng thống mới. Cuộc đua vào vị trí lãnh đạo cao nhất Ukraina lần này có tới 18 ứng cử viên tham gia, trong đó 3 gương mặt nổi bật nhất là đương kim Tổng thống Viktor Yushchenko, Thủ tướng Yulia Tymoshenko và Chủ tịch đảng các Khu vực đối lập Viktor Yanukovych. Ông Yushchenko và bà Tymoshenko là những người từng lãnh đạo cuộc cách mạng cam, lật đổ chính phủ thân Nga ở Ukraina năm 2004. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, thời thế nay đã đổi khác…

Vài tuần trước, bà Tymoshenko, nhà lãnh đạo có sức lôi cuốn những người ủng hộ giàu có, được dự báo sẽ cùng với cựu Thủ tướng Yanukovych bước vào vòng hai của cuộc bầu cử tổng thống Ukraina, vì nhiều khả năng không ai giành được thắng lợi ngay vòng đầu. Tuy nhiên, càng đến gần ngày bỏ phiếu, ứng viên độc lập Sergei Tigipko, 49 tuổi, cựu bộ trưởng kinh tế, đã vượt qua bà Tymoshenko. Khảo sát của cơ quan thăm dò dư luận VTsIOM (Nga) từ ngày 3 tới 10-1 cho thấy tỉ phú ngành ngân hàng Tigipko giành được 14,4%, cao hơn bà Tymoshenko 13,9%, trong khi ông Yanukovych dẫn đầu với 30,5%. Thất bại nặng nề nhất được dự báo là đương kim Tổng thống Yushchenko, 55 tuổi, chỉ giành được 3,7%, theo công bố trước đó của Viện xã hội học quốc tế ở Kiev.

Thất bại dự báo trước của Tổng thống Yushchenko được các nhà phân tích lý giải là do những yếu kém của ông trong nhiệm kỳ điều hành đất nước vừa qua. Khi lên nắm quyền năm 2004, ông Yushchenko đã thực thi chính sách thù địch với Nga, trong khi chủ trương đưa Ukraina gia nhập Tổ chức hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Liên minh châu Âu (EU). So với người tiền nhiệm Leonid Kuchma, vốn đã vận dụng linh hoạt chính sách đối ngoại cân bằng giữa Nga và phương Tây, ông Yushchenko thực thi chính sách quá thiên về Mỹ và EU. Về đối nội, những người ủng hộ ông Yushchenko cũng không hài lòng trước sự trì trệ của nền kinh tế và tình trạng tham nhũng ở Ukraina.

Liên minh giữa ông Yushchenko với bà Tymoshenko tan rã năm 2006 dẫn tới cuộc đối đầu giữa hai bên, khiến cho hệ thống lập pháp ở đất nước 46 triệu dân này bế tắc nhiều năm qua. Nỗ lực của Ukraina gia nhập NATO và EU không đạt kết quả, trong khi hầu hết các nhà lãnh đạo hàng đầu nước này đã chuyển hướng sang gầy dựng lại quan hệ với Nga. Cả bà Tymoshenko, 49 tuổi, và ông Yanukovych, 59 tuổi, đều cam kết thiết lập mối quan hệ tốt hơn với Nga, nhưng đồng thời tuyên bố ủng hộ thỏa thuận thương mại tự do vốn bị đình trệ lâu nay với EU. Theo các nhà phân tích, nhiều khả năng ông Yanukovych sẽ là nhân vật được ủng hộ để trở thành tổng thống thứ tư của nước này kể từ khi tách khỏi Liên Xô năm 1991.

N. MINH (Theo Reuters, WSJ và AP)