Bài, ảnh: KHÁNH TRUNG

Nông dân TP Cần Thơ xuống giống được hơn 72.060/72.405ha lúa hè thu 2022 theo kế hoạch. Nhìn chung, các trà lúa phát triển khá tốt. Tuy nhiên, tình hình thời tiết, dịch hại vẫn còn diễn biến phức tạp, đe dọa đến sản xuất... 

Ruộng lúa hè thu xanh tốt của ông Nguyễn Danh Dũng ở huyện Cờ Ðỏ.

Giá vật tư tăng, thời tiết bất thường

Vụ lúa hè thu 2022, nông dân sản xuất lúa không chỉ gặp bất lợi do giá phân bón và nhiều loại vật tư đầu vào tăng cao mà tình hình thời tiết còn diễn biến khó lường do ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu.

Ông Ðỗ Thanh Hùng ngụ xã Thới Tân, huyện Thới Lai, cho biết: "Năm nay thời tiết diễn biến bất thường, xuất hiện mưa trái mùa thường xuyên. Giai đoạn lúa còn nhỏ, chưa trổ bông gặp mưa là thuận lợi. Nhưng khi lúa trổ bông đến chín, gặp phải trời mưa sẽ giảm năng suất lúa. Tôi có 10 công lúa OM 380 gieo sạ được khoảng 40 ngày tuổi, đang trong giai đoạn chuẩn bị làm đòng, lúa phát triển khá tốt. Tuy nhiên, phải tranh thủ thăm đồng thường xuyên để chủ động chăm sóc, bảo vệ lúa".

Vụ hè thu này, 10 công ruộng của ông Huỳnh Văn Diêu ở ấp Thới Hòa A, thị trấn Thới Lai, huyện Thới Lai sạ giống OM 5451 đã được 30 ngày tuổi. Theo ông Diêu, lúa đang phát triển khá tốt nhưng chi phí sản xuất lúa trong vụ này có thể tăng ở mức từ 3-3,5 triệu đồng/công. Bởi giá vật tư tăng cao, nhất là phân bón đã tăng hơn gấp đôi so trước, nhiều loại phân DAP giá tăng từ 1,2-1,4 triệu đồng/bao, Urê và Kali từ 850.000-950.000 đồng/bao. Vụ hè thu, nông dân thường phải tăng lượng phân bón để trừ hao lượng phân bị bốc hơi do trời nắng, làm tăng thêm chi phí...

Nỗ lực giảm chi phí sản xuất

Lúa hè thu trên địa bàn Cần Thơ chủ yếu ở giai đoạn mạ, đẻ nhánh đến làm đòng và đang phát triển tốt. Tuy nhiên, trên một số trà lúa đã xuất hiện các loại sâu bệnh và dịch hại như chuột, muỗi hành, sâu cuốn lá, bệnh đạo ôn lá và hiện tượng ngộ độc hữu cơ. Với sự quan tâm hướng dẫn, hỗ trợ tích cực của ngành Nông nghiệp thành phố và các địa phương, nông dân vẫn đang kiểm soát tốt các loại sâu bệnh và hạn chế tối đa việc phun thuốc bảo vệ thực vật.

Anh Trần Văn Phủ, ngụ ấp Thạnh Xuân, xã Thạnh Phú, huyện Cờ Ðỏ có 2,5ha lúa sạ giống OM 18 đã được 54 ngày tuổi mà chưa phải phun thuốc trừ sâu lần nào.  Anh Phủ cho biết: "Tôi thực hiện giảm lượng giống, áp dụng kỹ thuật  "3 giảm, 3 tăng", "1 phải, 5 giảm", tưới ngập khô xen kẽ, không phun thuốc trừ sâu sớm trước 40 ngày sau sạ theo khuyến cáo của ngành Nông nghiệp. Ðồng thời, thăm đồng thường xuyên, tính mật số sâu và tỷ lệ nhiễm bệnh, nếu dưới ngưỡng gây thiệt hại thì không cần phun thuốc. Vụ lúa này, tôi cũng được ngành Nông nghiệp huyện hướng dẫn thực hiện mô hình sản xuất lúa tiên tiến theo hướng an toàn, bền vững nên cũng có điều kiện để tiếp cận và áp dụng đồng bộ các tiến bộ khoa học kỹ thuật để sản xuất lúa với chi phí thấp, an toàn và thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, tôi cũng chủ động chọn mua các loại phân bón có chất lượng tốt, giá cả phù hợp để thay thế những loại phân bón có giá quá cao nhằm giảm chi phí sản xuất".

Theo ông Nguyễn Danh Dũng ở xã Thạnh Phú, huyện Cờ Ðỏ, 4ha lúa hè thu sạ giống OM 5451 của ông đã được hơn 50 ngày tuổi nhưng cũng chưa phải phun thuốc trừ sâu lần nào. Thời gian qua, dù có xuất hiện rải rác sâu cuốn lá, hiện tượng lúa bị ngộ độc hữu cơ, nhưng nhờ sự hướng dẫn, khuyến cáo của ngành Nông nghiệp, cán bộ khuyến nông nên khi áp dụng các giải pháp kỹ thuật để phòng tránh, quản lý dịch hại mà chưa cần dùng tới thuốc hóa học. Nhờ tham gia mô hình cánh đồng lớn và thực hiện sản xuất lúa theo hướng an toàn, bền vững, ruộng lúa của ông cũng đã được doanh nghiệp ký hợp đồng bao tiêu ngay từ đầu vụ, không phải lo đầu ra.

Trước tình hình sản xuất có nhiều bất lợi, các cấp chính quyền và các ngành chức năng thành phố đã và đang tích cực hỗ trợ nông dân thực hiện các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm thiểu các rủi ro có thể xảy ra. Ngay từ đầu vụ, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Cần Thơ cũng chủ động hướng dẫn và khuyến cáo để ngành Nông nghiệp các địa phương và nông dân chủ động thích ứng với các điều kiện sản xuất bất lợi. Ðặc biệt, chú ý áp dụng các gói kỹ thuật "3 giảm, 3 tăng", "1 phải, 5 giảm", tưới tiêu nước tiết kiệm, công nghệ sinh thái, sản xuất và sử dụng các chế phẩm sinh học trong quản lý sâu rầy, không sử dụng thuốc trừ sâu trong giai đoạn lúa từ 0 đến 40 ngày sau sạ.

Theo ông Trần Thái Nghiêm, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Cần Thơ, để vụ lúa hè thu thắng lợi, ngành Nông nghiệp các địa phương và nông dân cần tiếp tục quan tâm theo dõi sát đồng ruộng, các diễn biến của thời tiết và sâu bệnh nhằm chủ động chăm sóc, bảo vệ lúa. Ðặc biệt, điều kiện nắng nóng và mưa trái mùa thường xuyên xuất hiện rất dễ tác động xấu đến cây lúa trong giai đoạn đòng trổ, dễ xuất hiện bệnh đạo ôn... Chú ý bón phân cân đối, tiết kiệm, hiệu quả, tránh thừa phân bón làm tăng chi phí sản xuất, nhất là trong bối cảnh giá phân bón đang tăng cao. Ðồng thời, áp dụng giải pháp tưới ngập khô xen kẽ để giúp cây lúa cứng khỏe, sử dụng tốt dinh dưỡng trong đất và tiết kiệm nước tưới. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc "4 đúng", không dùng các loại hóa chất độc hại và xung điện để diệt chuột…