Theo báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) của Hong Kong, kể từ đầu năm 2022, ít nhất 14 quốc gia đã triển khai các dự án năng lượng hạt nhân hoặc công bố các chính sách hỗ trợ thúc đẩy loại năng lượng không phát thải này. Trong đó, các nước châu Á đang dẫn đầu nỗ lực đó.

Trong số tất cả các dự án năng lượng hạt nhân đang được xây dựng trên toàn cầu, có tới 64% là ở châu Á. Các lò phản ứng hạt nhân ở Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc và Nhật Bản chiếm phần lớn các công trình mới được xây dựng trong khu vực và con số đó không ngừng tăng lên. Ước tính, năm 2019, năng lượng hạt nhân chỉ chiếm khoảng 5% cơ cấu năng lượng ở châu Á, thấp hơn nhiều so với châu Âu, nơi loại năng lượng này chiếm gần 1/4.

Đặc trưng bởi độ ổn định phát điện cao, năng lượng hạt nhân là một trong những ứng viên có thể thay thế than, trở thành nguồn cung cấp điện cơ bản. Tại Trung Quốc, một trong những nhà sản xuất năng lượng tái tạo lớn nhất thế giới, chính phủ trong năm ngoái đã phê duyệt 16 tổ máy phản ứng hạt nhân mới. Điều này đồng nghĩa với việc tổng công suất năng lượng hạt nhân được bổ sung sẽ đạt khoảng 16,5GW. Và trong nỗ lực hướng tới mục tiêu trung tính carbon vào năm 2060, Trung Quốc dự kiến sẽ có thêm khoảng 6-8 dự án mới mỗi năm cho đến năm 2030, với tỷ trọng năng lượng hạt nhân tăng từ khoảng 5% hiện nay lên 25%.

Về phần mình, Ấn Độ cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của điện hạt nhân trong việc đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2070. Hiện New Delhi có kế hoạch tăng gấp 3 lần công suất phát điện hạt nhân từ mức dưới 1% trong cơ cấu năng lượng hiện tại lên mức 22,48GW vào năm 2031, qua đó cho thấy Ấn Độ sẽ mạnh tay đầu tư vào lĩnh vực này và làm nổi bật vị thế của quốc gia Nam Á là một trong số ít các nước đang phát triển sở hữu công nghệ tự phát triển các lò phản ứng hạt nhân. Thực tế, Ấn Độ là một trong những quốc gia có trữ lượng thorium lớn nhất thế giới, vốn có thể chuyển đổi thành uranium trong giai đoạn cuối của chương trình hạt nhân, mang lại thêm lợi ích an ninh năng lượng, giúp New Delhi giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch.

Nhật Bản và Hàn Quốc gần đây cũng đảo ngược chính sách về điện hạt nhân. Theo đó, Seoul đang tìm kiếm sự kết hợp cân bằng giữa sản xuất điện, gồm cả năng lượng hạt nhân và năng lượng tái tạo. Không những vậy, xứ kim chi còn nối lại việc xây dựng các dự án hạt nhân cũ cũng như đang xem xét xây dựng các nhà máy mới.

Trong khi đó, tại Nhật Bản, chính phủ tuyên bố năng lượng hạt nhân sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được sự ổn định về nguồn cung và mục tiêu trung tính carbon của xứ hoa anh đào. Hồi tháng 5 vừa qua, cơ quan lập pháp nước này đã thông qua Dự luật cung cấp năng lượng khử carbon GX, trong đó cho phép các nhà máy năng lượng hạt nhân tiếp tục hoạt động sau 60 năm vận hành.

TRÍ VĂN