Trong lễ kỷ niệm 70 năm Quốc hội Việt Nam (6/1/2016), ca khúc "Ngày Quốc hội" được hát vang trong sự bồi hồi, xúc động của nhiều người. Ca khúc thất lạc của cố nhạc sĩ tài hoa Đỗ Nhuận được "hồi sinh" là một câu chuyện khá ly kỳ.

11 tuổi và 65 năm

Mới đây, câu chuyện về ca khúc "Ngày Quốc hội" được công bố, làm nức lòng bao thế hệ người yêu nhạc. Hơn nửa thế kỷ trôi qua, những giai điệu đẹp của ca khúc vẫn được ông Phạm Văn Nùng, sinh năm 1935, ở Hà Nội, thuộc nằm lòng. Mỗi dịp cả nước tiến hành bầu cử, lòng ông Nùng lại xốn xang bởi một ca khúc hay như thế sao không được hát và cũng không có trong quyển sách nào. Theo ông Nùng, đó là ca khúc được ông cùng đội thiếu nhi Tô Hiệu (Hà Nội) hát vang chào mừng Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên của nước Việt Nam độc lập (6-1-1946). Lúc bấy giờ cụ Nùng chỉ mới 11 tuổi.

Nhạc và lời ca khúc “Ngày Quốc hội”.

Năm 2010, ông Nùng đã viết thư gửi Hội Nhạc sĩ Việt Nam với mong muốn tìm lại nguồn gốc bài hát mà ông thuộc lời cả bài nhưng không nhớ tên và tác giả. Lá thư đến tay Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam- nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân. Nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân cũng thấy hai câu đầu: "Đây quốc dân Việt Nam mau. Cùng nhau cầm lá phiếu mau" nghe "quen quen". Ông gọi điện nhờ cụ Nùng hát để ghi lại lời cả bài hát. Bất ngờ thay, sau quá trình truy tìm, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân phát hiện đó là ca khúc "Ngày Quốc hội" và tác giả không ai khác chính là… cha của ông- cố nhạc sĩ Đỗ Nhuận. Như vậy, 65 năm sau khi ra đời và thất lạc, "Ngày Quốc hội" lại được hát vang nhờ trí nhớ của cụ ông tuổi "xưa nay hiếm".

Viết cho ngày hội lớn

Để xác minh về ca khúc này, chúng tôi lần tìm trong cuốn hồi ký của cố nhạc sĩ Đỗ Nhuận mang tên "Âm thanh cuộc đời" (NXB Âm nhạc, 2003). Trong hồi ký, có đoạn nhạc sĩ Đỗ Nhuận kể: "Đồng bào Thủ đô nhộn nhịp chuẩn bị cho ngày Bầu cử Quốc hội . Trước ngày 6 tháng 1 năm 1946, tôi đã sáng tác bài hát có tính thời sự "Ngày Quốc hội", xuất bản và đưa cho Đoàn Quân nhạc phổ biến: "Đây quốc dân Việt Nam, mau! Cùng nhau cầm lá phiếu, mau!"…". Nguồn gốc ca khúc này càng được chứng thực khi Đài Truyền hình Việt Nam tìm được trong kho lưu trữ của Thư viện Quốc gia Việt Nam tờ báo Quốc hội, số ra ngày 2-1-1946, có đăng trang trọng ca khúc "Ngày Quốc hội", có lời ca và giai điệu trùng khớp hoàn toàn với trí nhớ của cụ Nùng.

Ca khúc gồm 2 đoạn, có nhịp 2/4 dùng cho hành khúc, với những phách nhanh, mạnh, thể hiện sự phấn phởi, vui mừng của người dân Việt Nam khi lần đầu tiên được tự tay bầu chọn đại biểu Quốc hội. Giai điệu "Ngày Quốc hội" như hiệu triệu: "Đâu Quốc dân Việt Nam mau. Bầu người ra chiến đấu. Ai vì dân, nước quên mình. Toàn dân chúng ta bầu". Rõ ràng, cố nhạc sĩ Đỗ Nhuận đã viết "Ngày Quốc hội" mang tính thời sự, "đặt hàng" của thời cuộc nhưng tài hoa của ông thể hiện ở chỗ giai điệu và lời ca tình cảm, không gượng ép. Lịch sử âm nhạc Việt Nam ghi nhận, "Ngày Quốc hội" là ca khúc cách mạng đầu tiên viết về bầu cử.

*

* *

Sự "hồi sinh" của bài hát "Ngày Quốc hội" còn là minh chứng cho tấm lòng của người dân Việt Nam luôn hướng về ngày hội lớn của đất nước.

Bài ảnh: DUY KHÔI